Το μυστήριο με το «Κάθισμα» της Παναγίας.

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 

Το μυστήριο με το «Κάθισμα» της Παναγίας.

Ο καλός φίλος και συνάδελφος Γιώργος Φωτόπουλος, αυτές τις Άγιες Μέρες, βρίσκεται επικεφαλής προσκυνηματικού γκρούπ στους Άγιους Τόπους, από όπου και μας στέλνει διάφορα ενδιαφέροντα θρησκευτικά θέματα.

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Γιώργος Φωτόπουλος.

    Βρίσκεται σε κοινή θέα, σε μια ειδυλλιακή τοποθεσία κατάμεστη με ελιές και σύμφωνα με την παράδοση εκεί σταμάτησε για να ξεκουραστεί η Παρθένος Μαρία, όταν κυοφορούσε τον Ιησού, στο ταξίδι της από τη Ναζαρέτ στη Βηθλεέμ.

    Εκεί η αρχαιολογική σκαπάνη το 1999, υπό τη διεύθυνση των Γ. Π. Λάββα και R. Avner (εκπρόσωπο της Ισραηλινής Αρχής Αρχαιοτήτων) αποκάλυψε το μνημειακό ναϊκό κτίσμα, οκταγωνικού σχήματος, το οποίο διατάσσεται γύρω από έναν φυσικό βράχο, το «Κάθισμα», εκεί δηλαδή όπου η Παναγία σταμάτησε για να ξεκουραστεί.

    Πρόκειται για μια οκταγωνική εκκλησία του 5ου π. Χ που αρθρώνεται γύρω από τον ιερό αυτό βράχο, σε ομόκεντρες ζώνες, οι οποίες περιλαμβάνουν τον περίδρομο και μια εξωτερική ζώνη με τέσσερα παρεκκλήσια και ενδιάμεσους χώρους-δωμάτια.

    Ο ναός καλύπτεται από εξαιρετικής ποιότητας ψηφιδωτά δάπεδα με γεωμετρικό και φυτικό διάκοσμο.

    Η αναγνώριση από τις Οικουμενικές Συνόδους της λατρείας της Παναγίας φαίνεται να εδραιώνεται στην πράξη με την ίδρυση του μνημειακού αυτού συγκροτήματος, το οποίο αποτέλεσε αξιόλογο τόπο λατρείας τουλάχιστον μέχρι τον 8ο αι. μ.Χ., οπότε η Ιερουσαλήμ καταλήφθηκε από τους Μουσουλμάνους.

    Η ονομασία «Κάθισμα» διατηρήθηκε και μετά την αραβική κατάκτηση της περιοχής. Λεγόταν Bir Qadismu (Πηγή Καθίσματος) που παραπέμπει σε διπλανή δεξαμενή νερού.

    Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες εκκλησίες της Βυζαντινής εποχής στους Αγίους Τόπους και ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της χριστιανοσύνης το οποίο όπως αναφέρει η Jerusalem Post (JP) δεν το επισκέπτεται σχεδόν κανείς προσκυνητής.

    Ακόμη πιο εκπληκτικό αναφέρει η JP είναι ότι οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως αυτός ο οκταγωνικός ναός και η διακόσμησή του ενέπνευσε για την κατασκευή του επίσης οκταγωνικού μουσουλμανικού μνημείου «Θόλος του Βράχου» το οποίο βρίσκεται στο όρος του Ναού (Χαράμ αλ-Σαρίφ), στην παλαιά πόλη της Ιερουσαλήμ και σύμφωνα με ορισμένους μελετητές του Ισλάμ, ο Βράχος είναι το σημείο από το οποίο ο Προφήτης Μωάμεθ αναλήφθηκε στον ουρανό συνοδευόμενος από τον αρχάγγελο Γαβριήλ.

    Γιατί, διερωτάται η JP, αυτό το τόσο σημαντικό αν και παραμελημένο μνημείο, που πριν από 1.500 χρόνια έπαιζε τόσο σημαντικό ρόλο στην εκκλησία, το επισκέπτονται σήμερα τόσοι λίγοι τουρίστες.

    Ίσως διότι η αξία του υποβαθμίζεται από το γεγονός ότι στο σημείο υπάρχουν μόνο ερείπια που δεν θυμίζουν την αλλοτινή του δόξα.

    Όμως ο σημαντικότερος λόγος, σύμφωνα με την εφημερίδα, είναι ότι το μνημείο ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα και η φήμη του δεν έχει διαδοθεί ακόμη στους τουρίστες, αλλά και στους ξεναγούς.

    Όπως αναφέρει το δημοσίευμα η ιστορία ξεκινά το 1992 όταν άρχισε η διάνοιξη η Εθνικής Οδού 60, που ονομαζόταν και Εθνική Οδός της Χεβρώνας και μια μπουλντόζα έφερε στο φως, προκαλώντας όμως ζημιά, το μωσαϊκό του ναού.

    Βέβαια αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης ήταν να αλλάξει κατεύθυνση η Εθνική Οδός. Στη συνέχεια ακολούθησαν εργασίες που έφεραν στην επιφάνεια και άλλα τμήματα του ναού.

    Όμως το 1997 κατά τη διάρκεια έργων για το πέρασμα αγωγού φυσικού αερίου σημειώθηκαν περαιτέρω ζημιές και στη συνέχεια ακολούθησαν ανασκαφές που οδήγησαν στη διαπίστωση ότι πρόκειται για το χαμένο στο χρόνο «Κάθισμα», τη μοναδική εκκλησία στους Αγίους Τόπους που δεν είναι αφιερωμένη σε κάποιο γεγονός από τη ζωή του Ιησού, αλλά στην Μητέρα Του.

    Το μνημείο ανεγέρθηκε σύμφωνα με πληροφορίες από μια πλούσια χήρα την Ικελία το 456 αν και ορισμένοι πιστεύουν πως είχε ήδη ανεγερθεί μερικούς αιώνες νωρίτερα.

    Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους υπήρξαν προσθήκες μέσα στους αιώνες που ακολούθησαν και τον 8ο αιώνα η εκκλησία μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος αν και εικάζεται πως χρησιμοποιούταν τόσο από τους Χριστιανούς όσο και από τους Μουσουλμάνους έως ότου καταστράφηκε πιθανότατα από τον μεγάλο σεισμό του 749.

    Ο ναός επισκευάστηκε από τους Σταυροφόρους το 1099 όμως καταστράφηκε εκ νέου τον 12 αιώνα όταν οι Φράγκοι εκδιώχθηκαν. Έκτοτε η τοποθεσία και ο ναός πέρασαν στη λήθη του χρόνου.

    Το κτίσμα έχει διαστάσεις 52 χ 43 μέτρα.

    Σ΄ένα από τα πολύχρωμα ψηφιδωτά πατώματα απεικονίζονται τρία φοινικόδεντρα εκ των οποίων το ένα λυγίζει μπροστά στη Θεοτόκο για να της προσφέρει σκιά και φρούτα ενώ αυτή ξεκουράζεται. Πρόκειται για μια ιστορία που εμφανίζεται στο απόκρυφο ευαγγέλιο του Ψευδο- Ματθαίου η οποία επίσης συναντάται και στο Κοράνι.

    Η JP καταλήγει λέγοντας πως το κτίσμα και η έκταση στην οποία βρίσκεται είναι ιδιοκτησία του Ελληνικού Ορθόδοξου Πατριαρχείου.

    Τη δεκαετία του 1990 εθελοντές από την Αθήνα συμμετείχαν στη διατήρηση και την ανοικοδόμηση του κτίσματος, όμως καθώς η Ελλάδα πλήττεται από την οικονομική κρίση, τα όποια σχέδια για να αναβιώσουν τη δόξα του «Καθίσματος», όπως τις εποχές που ήταν μια από τις σημαντικότερες στάσεις προσκυνήματος στην Ιερουσαλήμ, παραμένουν «παγωμένα».