ΜΕΓΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΛΗΘΕΙΑ
Δημ. Α. Μουρτζούκος Ταξχος ε.α.
Κάθε χρόνο
τέτοιες ημέρες, με αφορμή την εορτή της εκκλησίας μας της 21ης Μαϊου, εμφανίζονται στα ΜΜΕ διάφορες αντιφατικές
απόψεις για το ιστορικό πρόσωπο του Μεγάλου Κων/νου. Για το ζωή και
το έργο του Μ. Κων/νου έχουν ασχοληθεί πολλοί άνθρωποι και υπάρχει τεράστιο
υλικό από ειδικούς μελετητές, αλλά στον ελάχιστο χώρο της εφημερίδας θα
προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα, με φόβο Θεού και τις πρεσβείες του
Αγίου, προκειμένου να ενημερωθούν κάποιοι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν το θέμα.
Είναι γεγονός
ότι η στάση των ιστορικών απέναντι στο Μέγα Κωνσταντίνο
είναι πράγματι αντιφατική διότι για άλλους υπήρξε δολοφόνος και καιροσκόπος,
για άλλους το θαύμα της ιστορίας. Αυτό συμβαίνει διότι επικράτησαν ιδεολογικές
εκτιμήσεις χωρίς επισταμένη έρευνα των πηγών. Η Ιστορία όμως χρησιμοποιείται
πολλές φορές διασκευασμένη κατά το δοκούν, για να “αποδειχθούν” πράγματα που
δεν θεμελιώνονται και να ερμηνευθούν ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα μέσα από το
πρίσμα των συνθηκών που σήμερα επικρατούν. Οι άμεσες
πηγές που αντιστοιχούν στην περίοδο των χρόνων του Μ. Κων/νου είναι
ο ιστορικός της Εκκλησίας Ευσέβιος, που ήταν, όμως,
προσωπικός φίλος του Κων/νου, ο ιστορικός Λακτάντιος,
που ήταν με τη σειρά του φίλος του γιου του Κων/νου, Κρίσπου, και ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος. Πέρα από τις πηγές αυτές, έχουμε
τον ειδωλολάτρη ιστορικό Ζώσιμο (425-518) που έγραψε την Ιστορία
του 150 χρόνια μετά το θάνατο του Κων/νου, βασιζόμενος όμως σε πηγές άλλων
ειδωλολατρικών έργων. Μάλιστα οι περισσότερες πληροφορίες του δεν μπορούν να
επιβεβαιωθούν ή να διασταυρωθούν με καμιά άλλη πηγή. Βασιζόμενοι στα έργα του
Ζώσιμου πολλοί νεοειδωλολάτρες, χιλιαστές, αθεϊστές (Βολταίρος) τοποθετούνται αρνητικά
έναντι του Κωνσταντίνου.
Ο κορυφαίος
ιστορικός του νέου Ελληνισμού, Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος,
γράφει: “Πρώτη ομάδα, που εμίσησε τον Μέγα
Κωνσταντίνο, ως πρόμαχο του νέου θρησκεύματος, είναι οι του αρχαίου
θρησκεύματος οπαδοί. Οι ειδωλολάτρες της εποχής, όπως ο Ζώσιμος, του αποδίδουν
όλες τις συμφορές. Και σήμερα ακόμη του αποδίδονται αναπόδεικτα, όλα αυτά τα
οποία επικαλείται ο Ζώσιμος και οι νεοειδωλολάτρες. Δεύτερο, επιτίθενται στον
Μέγα Κωνσταντίνο, από τον 18ο κυρίως αιώνα, οι οπαδοί του Διαφωτισμού.”
Ο Άγιος Κω/νος
όμως κατεγράφη από την ιστορία ως « Μέγας
Κων/νος» και δεν είναι τυχαίο αυτό, διότι το έργο του υπήρξε Μέγα
για την ανθρωπότητα. Υπήρξε επίσης το πρόσωπο «εργαλείο» στο σχέδιο του
αληθινού Θεού για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους. Για το λόγο αυτό αξιώθηκε
να γίνει και Άγιος της εκκλησίας μας, τον οποίο τιμούμε με μεγαλοπρέπεια όλοι οι
Ορθόδοξοι Χριστιανοί.
Το έργο του Αγίου και Μεγάλου Κων/νου με λίγα λόγια
είναι το ακόλουθο:
Το 313 μ.Χ. εξέδωσε το διάταγμα
των Μεδιολάνων, περί ελευθερίας των θρησκειών.
Το 325 συγκάλεσε την Α’ Οικουμενική Σύνοδο κατά του Αρείου και το 330 εγκαινίασε
τη νέα πρωτεύουσα (Κων/πολη), τη Νέα Ρώμη.
Στις 22 Μαΐου του 337 πέθανε στο Δρέπανο της
Βιθυνίας, τόπο καταγωγής της μητέρας του Αγίας
Ελένης αφού βαπτίστηκε από τον φίλο του, Ευσέβιο Νικομηδείας, με λευκό
χιτώνα, ως κατηχούμενος, ενώ μετά από λίγο αρρώστησε και πέθανε σε ηλικία
περίπου εξήντα ετών.
Με το έργο του
ανέτρεψε τον ρου της Ιστορίας με τις σημαντικές θρησκευτικές, πολιτικές και
κοινωνικές παρεμβάσεις του.
Έδωσε τη
δυνατότητα στους δούλους να γίνουν απελεύθεροι. Δεν κατήργησε τη δουλεία,
εκείνη την εποχή επειδή φαινόταν αδύνατο, αλλά άλλαξε το περιεχόμενο της
δουλείας
Ήταν ο αυτοκράτορας που δεν έχασε κανένα
πόλεμο, ούτε εσωτερικό, ούτε εξωτερικό.
Κατήργησε την ποινή του σταυρικού θανάτου, ανανέωσε το οικογενειακό δίκαιο, καταδίκασε τη μοιχεία, ανύψωσε τη θέση της μητέρας, προστάτεψε τα παιδιά απ’ την κατάχρηση της πατρικής εξουσίας και τα κορίτσια απ’ την απαγωγή. Ρύθμισε ζητήματα διαζυγίου, κληρονομίας, προίκας, κ.ά. Με νόμο τιμωρούσε εκείνους που προξενούσαν τον θάνατο των σκλάβων και περιόρισε τη σωματική τιμωρία. Απαγόρευσε το στιγματισμό στα πρόσωπα των σκλάβων. (Είχαν τη συνήθεια να στιγματίζουν με καμένο σπαθί, τα πρόσωπα των σκλάβων).
Θέσπισε ευεργετικές νομοθεσίες για ανάκληση των εξορίστων και απελευθέρωση των καταδικασμένων για την πίστη τους στους προηγουμένους διωγμούς, καθώς και για την τιμή των Αγίων Μαρτύρων και την απόδοση των κατασχεθέντων εκκλησιαστικών κτημάτων στους νομίμους κατόχους τους (τις Εκκλησίες), ενώ με νόμους προήγαγε τους Χριστιανούς σε αξιώματα και επιχορήγησε την ανοικοδόμηση νέων ναών, καθώς και την ανακαίνιση παλαιοτέρων. Ακόμη, με διάταγμα, προτρέπει, αλλά δεν εξαναγκάζει, τους παραμένοντες στην απιστία να γίνουν Χριστιανοί, προστάζοντας να μην ενοχλεί πλέον κανείς κανένα για την πίστη του.
Θεσμοθέτησε πρώτος την Κυριακή, ως την κατεξοχήν ημέρα προσευχής, και την καθιέρωσε με νόμο ως ημέρα αργίας.
Κατήργησε την ποινή του σταυρικού θανάτου, ανανέωσε το οικογενειακό δίκαιο, καταδίκασε τη μοιχεία, ανύψωσε τη θέση της μητέρας, προστάτεψε τα παιδιά απ’ την κατάχρηση της πατρικής εξουσίας και τα κορίτσια απ’ την απαγωγή. Ρύθμισε ζητήματα διαζυγίου, κληρονομίας, προίκας, κ.ά. Με νόμο τιμωρούσε εκείνους που προξενούσαν τον θάνατο των σκλάβων και περιόρισε τη σωματική τιμωρία. Απαγόρευσε το στιγματισμό στα πρόσωπα των σκλάβων. (Είχαν τη συνήθεια να στιγματίζουν με καμένο σπαθί, τα πρόσωπα των σκλάβων).
Θέσπισε ευεργετικές νομοθεσίες για ανάκληση των εξορίστων και απελευθέρωση των καταδικασμένων για την πίστη τους στους προηγουμένους διωγμούς, καθώς και για την τιμή των Αγίων Μαρτύρων και την απόδοση των κατασχεθέντων εκκλησιαστικών κτημάτων στους νομίμους κατόχους τους (τις Εκκλησίες), ενώ με νόμους προήγαγε τους Χριστιανούς σε αξιώματα και επιχορήγησε την ανοικοδόμηση νέων ναών, καθώς και την ανακαίνιση παλαιοτέρων. Ακόμη, με διάταγμα, προτρέπει, αλλά δεν εξαναγκάζει, τους παραμένοντες στην απιστία να γίνουν Χριστιανοί, προστάζοντας να μην ενοχλεί πλέον κανείς κανένα για την πίστη του.
Θεσμοθέτησε πρώτος την Κυριακή, ως την κατεξοχήν ημέρα προσευχής, και την καθιέρωσε με νόμο ως ημέρα αργίας.
Έστειλε τη
μητέρα του, Αγία Ελένη, στα Ιεροσόλυμα
για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού και
το κτίσιμο εκκλησιών.
Κατήργησε την λατρευτική προσκύνηση του
εκάστοτε Ρωμαίου αυτοκράτορα, ο οποίος εθεωρείτο και ελατρεύετο ως ο επί γης
Θεός.
Απαγόρευσε
την βλαστήμια.
Υποστήριξε
τους μικροκτηματίες και τους εργάτες. Έλαβε μέτρα κατά της τοκογλυφίας και κάθε
αδικίας, ήταν ο πρώτος που υποστήριξε τα ανθρώπινα δικαιώματα, προστάτεψε τις
χήρες και τα ορφανά, έδειξε ειδικό ενδιαφέρον για την κοινωνική πρόνοια.
Σαν
Αυτοκράτορας του τότε απέραντου γνωστού ειδωλολατρικού κόσμου, είναι βέβαιον
ότι θα διέπραξε και αδικήματα, στα πλαίσια εκτέλεσης των καθηκόντων του, αλλά
ας μην ξεχνάμε πως Άγιος είναι εκείνος που επιδεικνύει πραγματική μετάνοια για
τις αμαρτίες του, αλλάζει ζωή, και αγωνίζεται έπειτα σύμφωνα με το θέλημα του
Θεού. Άλλωστε πολλοί εκ των Αγίων υπήρξαν προηγουμένως αμαρτωλοί και χάρις στην
έμπρακτη μετάνοιά τους συγχωρέθηκαν από το Θεό και αναδείχτηκαν Άγιοι, μάλιστα
θαυματουργοί. Ο προφητάναξ Δαβίδ έπεσε στο αμάρτημα του φόνου και της μοιχείας,
ενώ ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος έπεσε και αυτός στο αμάρτημα του φόνου. Αλλά
και οι δύο μετανόησαν πικρά. Έπραξαν έργα γνήσιας μετάνοιας, συγχωρέθηκαν,
ευαρέστησαν τον Θεό, και τελικά αναδείχθηκαν και οι δύο μεγάλοι Άγιοι! Ακόμη, η
θεμελιώδης διδασκαλία της Εκκλησίας, σύμφωνα με την οποία ο βαπτιζόμενος καθαρίζεται,
τόσο από το προπατορικό αμάρτημα, όσο και από κάθε άλλο προσωπικό αμάρτημα (αν
είναι μεγάλης ηλικίας), ισχύει και στην περίπτωση του Μ. Κωνσταντίνου.
Ο Κων.
Παπαρρηγόπουλος τονίζει: «Και αν ακόμα διέπραξε και κάποια
ανομήματα ο Κωνσταντίνος, αυτό δεν οφείλεται σε αγριότητα ψυχής, αλλά γιατί ο
ίδιος γεννήθηκε και έζησε μέσα σε καθιερωμένες από αιώνες ολέθριες έξεις και
παραδόσεις. Οι προκάτοχοι και οι συνάρχοντές του, κανένα δε σεβάσθησαν θείο ή
ανθρώπινο νόμο. Είναι απορίας άξιο όμως και θαυμασμού, ότι κατανικώντας τόσο
μεγάλους πειρασμούς, κατόρθωσε να κατανοήσει και να ομολογήσει τις αρχές του
Ευαγγελίου». Τη βοήθειά Του να έχουμε όλοι. ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ στους
και στις εορτάζουσες στη μνήμη Του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου