ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ ΤΟΥ 1955: «Ε.Ο.Κ.Α»

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΠΡΩΤΑΠΡΙΛΙΑ ΤΟΥ 1955: «Ε.Ο.Κ.Α»

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Γράφει ο XΡΗΣΤΟΣ ΣΤΡΥΦΤΟΣ Ιστορικός

    Ήταν 1^η  Απριλίου του 1955 όταν ξέσπασαν  οι  πρώτες  ενέργειες  του αγώνα για την «Ένωση» της Κύπρου.1 Ο Ελληνοκύπριος  αγωνιστής,  στρατηγός Γεώργιος Γρίβας – Διγενής

(αξιωματικός του ελληνικού στρατού και αρχηγός της αντικομουνιστικής οργάνωσης «Χ» στην κατοχή 1941-44), διοργανώνει αντάρτικο εναντίον του Άγγλων που κατείχαν την Κύπρο.2 Ο  Διγενής  μαζί  με  μέλη  της Ε.Ο.Κ.Α, της οργάνωσης που πολεμούσε την Βρετανία και, είχε στόχο να ενωθεί η Κύπρος με μια χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ (παρόλο που ο Διγενής είχε αντιΝΑΤΟïκές θέσεις)3 , προσπαθώντας να εκπληρώσει τον  πόθο  των  Ελληνοκυπρίων  για  την «Ένωση», επεχείρησε πράξεις πολιτικής ανυπακοής και αντίστασης στους κατόχους  της  Νήσου. 

    Το  σχέδιο  αυτό  της Ε.Ο.Κ.Α, με την υποστήριξη του αρχιεπισκόπου της Κύπρου Μακαρίου Γ’ και σε συνδυασμό με την καταψήφιση της επίλυσης του Κυπριακού από τον Ο.Η.Ε  τον Σεπτέμβρη του 1955, οδήγησαν τον κυπριακό λαό σε μια πανστρατιά ρήξης με την κυβέρνηση του Ρόμπερτ Άρμιτεïτζ, ο οποίος μη κατορθώνοντας να τη σταματήσει οδηγείται σε παραίτηση. Έτσι η Βρετανία στη θέση του νέου κυβερνήτη της Νήσου τοποθετεί τον Τζόν Χάρτινγκ, έναν σκληρό αξιωματικό που στόχος του ήταν να συντρίψει την Ε.Ο.Κ.Α και να επιβληθεί του κυπριακού αγώνα.

    Ο Χάρντιγκ αφού κηρύσσει την Κύπρο σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, εκτελεί αυστηρά μέτρα εναντίον των ανταρτών της Ε.Ο.Κ.Α αλλά και  του  κυπριακού  πληθυσμού γενικότερα.4 Για παράδειγμα συμβάλλει στην  οργάνωση  στρατοπέδων  συγκέντρωσης (βασανισμοί), στην επιβολή θανατικών ποινών (απαγχονισμοί), απαγόρευση  κυκλοφορίας  και  κλείσιμο  σχολείων. Άλλος στόχος του Χάρντιγκ ήταν να εξυπηρετήσει όσο το δυνατόν καλύτερα  τα  συμφέροντα  της  Βρετανίας, μέσα από τις συνεχείς διαπραγματεύσεις που είχε με τον Μακάριο. Παρόλα αυτά όμως ο Χάρντιγκ δεν κατάφερε να υλοποιήσει κανέναν από τους στόχους του, λόγω της οργανωμένης αντεπίθεσης της Ε.Ο.Κ.Α, όπως η επίθεση στο στρατόπεδο του Αγίου Αμβροσίου της Κερύνειας, η μάχη στα Σπήλια, η ενέδρα στο Μερσινάκι αλλά και η μάχη στη Γιαλούσα. 5

    Η κατάσταση  εντείνεται  περισσότερο  με  την εξορία του Μακαριου και την εκτέλεση του Ευαγόρα Παλληκαρίδη με αποτέλεσμα  να  παραιτηθεί  ο  Χάρντιγκ  και  να αναλάβει  κυβερνήτης  ο  Χίου  Φούτ.6

Η φιλελεύθερη πολιτική του Φούτ έδωσε βήμα  στους  αγωνιστές  της  Ε.Ο.Κ.Α  να δώσουν το τελειωτικό χτύπημα κυρίως με την δολιοφθορά στη Βάση του Ακρωτηρίου και με τη μάχη του Λιοπετρίου . Η διαμεσολάβηση του ΝΑΤΟ, του Ο.Η.Ε και η απόρριψη του σχεδίου Μακμίλλαν έθεσαν τέλος στον αγώνα των Ελληνοκυπρίων αγωνιστών της Ε.Ο.Κ.Α και οδήγησαν στην υπογραφή των Συμφωνιών Ζυρίχης –Λονδίνου (1959), από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Κ.Καραμανλή και της Τουρκίας Α.Μεντερές που καθόριζαν  πλέον  την  δημιουργία  μιας  ανεξάρτητης Κυπριακής Δημοκρατίας.7

    Ο Μακάριος αποδέχτηκε και υπέγραψε τους όρους των συμφωνιών, ενώ ο Διγενής εξέφρασε την δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι προδόθηκε εν τέλει ο αγώνας της  Ε.Ο.Κ.Α  για  την  «Ένωση». 8

Σίγουρα όμως το ηθικό υπόβαθρο για την αυτοσυνείδηση του Κυπριακού λαού ταυτίζεται με τον αγώνα για την ανεξαρτησία της Κύπρου (1955-1955).9

1 Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή, «Απομνημονεύματα Αγώνος Ε.Ο.Κ.Α 1955-1959», Αθήνα, 1961, σελ 49

2 Richard Clogg,  «Συνοπτική  Ιστορία  της Ελλάδας», εκδ: ΚΑΤΟΠΤΡΟ, Αθήνα, 2003, σελ 176

3 Ευάνθης Χατζηβασιλείου, «Ο Κυπριακόςαγώνας  και  τα  αντιαποικιακά  κινήματα  του τρίτου  κόσμου»,  «Πρακτικά  ΕπιστημονικούΙστορικού Συνεδρίου – Πενήντα χρόνια μετά τον  Απελευθερωτικό  Αγώνα  της  Ε.Ο.Κ.Α»,Λευκωσία, 2006, σελ 50-51

4 «Άπαντα Αρχιεπισκόπου Κύπρου ΜακαρίουΓ’», Τομ Β’, Λευκωσία, 1992, σελ 106 -107

5 Ανδρέας  Βαρνάβας,  «Ιστορία  του  Απελευθερωτικού Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α», Λευκωσία,2002, σελ 125-143

6 Γιώργος Γεωργής, «Πρακτικά ΕπιστημονικούΙστορικού Συνεδρίου – Πενήντα χρόνια μετά τον  Απελευθερωτικό  Αγώνα  της  Ε.Ο.Κ.Α»,Λευκωσία, 2006, σελ 132 -133

7 Ανδρέας  Βαρνάβας,  «Ιστορία  του  Απελευθερωτικού Αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α», Λευκωσία,2002, σελ 267-373

8 Richard Clogg,  «Συνοπτική  Ιστορία  της Ελλάδας», εκδ:ΚΑΤΟΠΤΡΟ, Αθήνα, 2003, σελ.179-180

9 Πασχάλης  Κιτρομηλίδης,  «Επιτεύγματα και αποτυχίες στα 50 χρόνια της ΚυπριακήςΔημοκρατίας», εφημ.  ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 6/3/2011