«786 ΤΜΕ ΟΙ ΑΡΣΙΒΑΡΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ»
Aπό τους :
Σχη (ΕΜ) Βούγια Α. Κων/νο (Πρώην Διοικητής της Μονάδος)
Υπλγο (ΕΜ) Μελά Ιωάννη
‘’ Όσοι ταξιδεύουν συχνά στο Οδικό Δίκτυο της Χώρας και ιδιαίτερα αυτό της Βόρειας Ελλάδας, είναι σχεδόν βέβαιο ότι έχουν συναντήσει κάποια Φάλαγγα Αρματοφορέων να μεταφέρει με ιδιαίτερη προσοχή, βαρύ πολεμικό υλικό από την Έδρα μιας Μονάδας σε πεδίο ασκήσεων, Εργοστάσιο Βάσεως του Τεχνικού, Λιμάνι , Σιδηροδρομικό Σταθμό ή αντίστροφα. Οι οδηγοί τους, παρά το νεαρό της ηλικίας τους , είναι Εξαιρετικοί Επαγγελματίες και πριν βγούν στους Ελληνικούς Δρόμους έχουν υποβληθεί σε πολύμηνη Εκπαίδευση, η οποία αντανακλάται στο Μηδενικό Δείκτη-σοβαρών- ατυχημάτων που έχουν να επιδείξουν.
Πρόκειται για τους Άνδρες του 786 ΤΑΓΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ που έχουν επιφορτιστεί με το Έργο Μεταφοράς όλων των κύριων οπλικών Συστημάτων του Ελληνικού Στρατού.
Το Σπουδαίο και Ωραίο αυτό έργο θα προσπαθήσουμε παρακάτω να περιγράψουμε με κάθε λεπτομέρεια. ’’
Εισαγωγή
Ένα από τα πρώτα πράγματα που μαθαίνουν οι μαθητές των στρατιωτικών σχολών, είναι πως για να κερδίσει κανείς μια μάχη ή ακόμη περισσότερο έναν πόλεμο, θα πρέπει να επιτύχει τοπική υπεροχή έναντι του αντιπάλου.
Αυτό προϋποθέτει ταχεία Συγκέντρωση και Εκμετάλλευση των διαθέσιμων Τεθωρακισμένων και Μηχανοκίνητων δυνάμεων, στον κατάλληλο χώρο και χρόνο.
Η προώθηση του υλικού από τις περιοχές αποθήκευσης στο Θέατρο Επιχειρήσεων και κατόπιν στη Ζώνη Μάχης είναι μια επίπονη διαδικασία, που απαιτεί οργάνωση και κατάλληλα μέσα μεταφοράς ικανά να ανταποκριθούν εντός στενών χρονικών ορίων. Η Στρατιωτική Ιστορία βρίθει από παραδείγματα, όπου η έκβαση μιας σύγκρουσης κρίθηκε από την ικανότητα ενός εκ των αντιμαχομένων να πραγματοποιεί Στρατηγικούς Ελιγμούς που έφεραν σε δύσκολη Θέση τον αντίπαλο. Το πλέον χαρακτηριστικό όλων είναι αυτό που συνέβη στον Αραβοϊσραηλινό Πόλεμο του 1973, όταν οι Ισραηλινοί μέσα σε διάστημα λίγων ωρών μετέφεραν με κάθε διαθέσιμο μέσο τρεις Τεθωρακισμένες Ταξιαρχίες από το Βόρειο μέτωπο με τη Συρία στο Νότιο, κατατροπώνοντας τις δυνάμεις της Αιγύπτου.
Την εποχή εκείνη ο Ελληνικός Στρατός, προσηλωμένος σε ένα από καιρό ξεπερασμένο δόγμα στατικής άμυνας που αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση του από Βορρά κινδύνου, δεν είχε ακόμη αντιληφθεί την αξία των Στρατηγικών Μεταφορών, οι οποίες βασίζονταν σχεδόν αποκλειστικά στην χρήση του Σιδηροδρομικού Δικτύου. Το κατάλαβε όμως με οδυνηρό τρόπο το 1974, όταν κατά την διάρκεια της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο
α. Ένα από τα φορτηγά TATRA T815 VVN (8x8) που παρελήφθησαν το 1996. Μεταφέρει σε ρυμουλκούμενη πλατφόρμα Ρ-50 όχημα MC-113A3 της Αμερικάνικης Εθνοφρουράς για να συμμετάσχει στην άσκηση Dynamic Mix 2001. Όλα τα οχήματα του τύπου χρησιμοποιούνται σήμερα από τον Ελληνικό Στρατό.
β. Ένα όχημα τύπου FAUN με Γερμανικό τύπου Αρματοφορέα (πλατφόρμας) που μεταφέρει άρμα ΑΜΧ-30.
χρειάστηκε να μετακινηθούν οδικώς - λόγω αδυναμίας του Σιδηροδρομικού Δικτύου και του τροχαίου υλικού του ΟΣΕ να ανταποκριθεί - από την περιοχή της Μακεδονίας και της Ηπείρου προς τα σύνορα του Έβρου εκατοντάδες άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μέσα από το φτωχό οδικό δίκτυο της εποχής, που μοιραία μπλοκαρίστηκε για πολλές ημέρες από τα άρματα μάχης τα οποία ακινητοποιήθηκαν λόγω βλαβών. Το πρόβλημα επιλύθηκε σε μεγάλο βαθμό με την μόνιμη μεταστάθμευση των Μονάδων σε νέες θέσεις ανατολικότερα, ωστόσο συνέχισε να υφίσταται η απαίτηση της ταχείας μεταφοράς των Εφεδρειών.
Από πλευράς τροχαίου υλικού, εκείνη την εποχή υπήρχε μόνο ένας πολύ μικρός αριθμός Αρματοφορέων Αμερικανικής κατασκευής τύπου Μ26 Dragon Wagon από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με θωρακισμένη καμπίνα και μεταφορική ικανότητα 40 τόνων, που είχαν σχεδιαστεί για τη μεταφορά των Μ4 Sherman. Επίσης υπήρχε ένας σημαντικός αριθμός κεφαλών ρυμούλκησης Μ52 - συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα- μικρότερης μεταφορικής ικανότητας, που
γ . Από τις δοκιμές αποδοχής του πρωτύπου Αρματοφορέα STEYR 40M60/S40 6x6 στις εγκαταστάσεις της ΕΛΒΟ. Το όχημα δεν έχει βαφεί ακόμη με τα Ελληνικά χρώματα παραλλαγής.
ήσαν κατάλληλοι μόνο για την μεταφορά Tεθωρακισμένων οχημάτων Πεζικού και Μηχανημάτων Μηχανικόύ. Τα παραπάνω βενζινοκίνητα οχήματα είχαν διατεθεί στα Τάγματα Τεχνικού κυρίως και πραγματοποιούσαν μεταφορές αρμάτων και τεθωρακισμένων σε μικρές αποστάσεις και με πολλούς περιορισμούς μέγιστης επιτρεπόμενης ταχύτητας και κλίσης του εδάφους.
Η πρώτη προσπάθεια ανανέωσης του υλικού έγινε στις αρχές της δεκαετίας 1980, όταν στα πλαίσια της γερμανικής βοήθειας παραλήφθηκαν μεταχειρισμένοι αρματοφορείς τύπου FAUN, οι οποίοι και χορηγήΘηκαν στο 786 ΤΜΕ με σκοπό τη συγκρότηση μιας Μονάδας με αποκλειστική αποστολή την μεταφορά Αρμάτων και Τεθωρακισμένων οχημάτων σε ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια.
Παρά την μεγάλη τους ηλικία, τα λιγοστά FAUN στα χέρια των έμπειρων Ελλήνων οδηγών πραγματοποίησαν ένα τεράστιο μεταφορικό έργο και αναδείχθηκαν σε πολύτιμο εργαλείο για την υλοποίηση των σχεδίων και την εκτέλεση των Στρατηγικών Μεταφορών σε πολύ μικρότερους χρόνους από ότι στο παρελθόν. Η μεγάλη χρησιμότητα τους φάνηκε στην Ελληνοτουρκική Κρίση του 1987, όταν έφεραν σε πέρας ένα τιτάνιο έργο κινούμενα σε εικοσιτετράωρη βάση. Όπως αποδείχθηκε, οι Αρματοφορείς αποτελούν τη ραχοκοκαλιά των χερσαίων Στρατηγικών Μεταφορών και το πλέον ασφαλές και γρήγορο μέσο μεταφοράς βαρέως υλικού.
Ένα ακόμη στοιχείο που επιβάλει την χρήση των Αρματοφορέων είναι ότι οι Σιδηροδρομικές Μεταφορές στον Ελλαδικό χώρο και ιδιαίτερα στη Ζώνη Μάχης, παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες και συγχρόνως αυξημένες πιθανότητες προσβολής ή δολιοφθοράς των εγκαταστάσεων και του δικτύου. Επιπρόσθετα, η ανάγκη ύπαρξης από τον καιρό της ειρήνης κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού για την εκτέλεση μεταφορών βαρέως υλικού υπό συνθήκες επιχειρήσεων, το οποίο να γνωρίζει πλήρως την ικανότητα και τις δυνατότητες του οδικού δικτύου, κατέστησε επιβεβλημένη την δημιουργία Μονάδων Αρματοφορέων όπως το 786 ΤΜΕ με κύρια αποστολή τη μεταφορά όλων των οπλικών συστημάτων κατηγορίας Α' όπως Άρματα Μάχης, Α/Κ πυροβόλα, ΤΟΜΠ, ΤΟΜΑ, ΠΕΠ MLRS, Α/Α TOR Μ1 κ.α.
Η τεράστια εμπειρία που αποκτήθηκε στις δεκαετίες του 1980 και του 1990 υπήρξε το εφαλτήριο για τη μετεξέλιξη των Στρατηγικών Μεταφορών του ΕΣ στο σημερινό επίπεδο, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από άλλους Ευρωπαίκούς Στρατούς.
δ. Μεταφορά άρματος περισυλλογής Μ88Α1. Πρόκειται για ένα από τα βαρύτερα και
ογκωδέστερα φορτία που μεταφέρονται μέχρι σήμερα.
ογκωδέστερα φορτία που μεταφέρονται μέχρι σήμερα.
Η Ιστορία του 786 TΑΓΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ (ΤΜΕ)
Το 786 ΤΜΕ συγκροτήθηκε στην Αθήνα στις 3 Μαρτίου 1947, με την ονομασία 786 Λόχος Μεταφοράς Στρατευμάτων και αρχικά διέθετε 70 φορτηγά οχήματα γενικής χρήσεως τύπου GMC.
Την 1η Απριλίου 1947 η Μονάδα μεταστάθμευσε στο Στρατόπεδο «Μεγάλου Αλεξάνδρου» της Δυτικής Θεσσαλονίκης, που εκείνη την εποχή περιτριγυριζόταν από αμπέλια και καλλιεργούμενες εκτάσεις. Με την πάροδο του χρόνου τα αμπέλια και τα σταροχώραφα έδωσαν τη θέση τους στο μπετόν και στις πολυκατοικίες, με αποτέλεσμα η Μονάδα να βρεθεί κυριολεκτικά μέσα στον αστικό ιστό, στα όρια των Δήμων Αμπελοκήπων και Μενεμένης που είναι και από τους πλέον πυκνοκατοικημένους.
Στις 15 Μάϊου 1960 μετονομάσθηκε σε 786 Λόχο Γενικών Μεταφορών και παράλληλα αντικατέστησε τα GMC με 100 Μ34 και Μ35 REO 6χ6, που ήταν και το βασικό μέσο μεταφοράς του ΕΣ στις δεκαετίες του 1960 και του 1970.
Την 1η Ιουλίου 1981 η Μονάδα οργανώθηκε σε Τάγμα Μεταφορών και ειδικότερα σε Τάγμα Μεταφοράς Αρμάτων και στα τέλη του ιδίου χρόνου παρέλαβε τους πρώτους 14 Αρματοφορείς τύπου FAUN L1212/45. Επρόκειτο για μεταχειρισμένο υλικό Γερμανικής Κατασκευής, από τα αποθέματα του Γερμανικού Στρατού. Συνολικά αποκτήθηκαν 29 FAUN εκ των οποίων οι 15 διατέθηκαν αρχικά στις μονάδες Τεχνικού και οι 14 στο 786 ΤΜΕ. Στη συνέχεια κρίθηκε σκόπιμο το σύνολο των οχημάτων να συγκεντρωθεί στο 786 ΤΜΕ, γεγονός που αποτέλεσε και το έναυσμα για την αλλαγή της Αποστολής-Οργάνωσης της Μονάδος σε Τάγμα Αρματοφορέων.
ε. Συνήθης εικόνα από την καθημερινή δραστηριότητα της μονάδος.
Φόρτωση αυτοκινούμενων πυροβόλων Μ109Α1Β2.
Φόρτωση αυτοκινούμενων πυροβόλων Μ109Α1Β2.
Για την οδήγηση των γιγαντιαίων για την εποχή οχημάτων προσελήφθησαν 9 πολίτες οδηγοί με προηγούμενη προϋπηρεσία στην οδήγηση βαρέων οχημάτων. Αυτοί στην συνέχεια εκπαίδευσαν σταδιακά τα Μόνιμα Στελέχη και τους Στρατιώτες Οδηγούς.
Οι κεφαλές ρυμούλκησης ήταν κατασκευασμένες τη δεκαετία του 1960 και συνοδεύονταν από 54 πλατφόρμες μεταφοράς αρμάτων, επίσης Γερμανικής κατασκευής.
Όλο το προαναφερόμενο υλικό σήμερα δεν χρησιμοποιείται, έχει κριθεί Πέραν Οικονομικής Επισκευής (ΠΟΕ) και έχει ήδη εκποιηθεί. Την ίδια εποχή η Μονάδα παρέλαβε επίσης 18 φορτηγά οχήματα τύπου FAUN 8χ8 ωφέλιμου φορτίου 10 τόνων, εφοδιασμένα στο πίσω μέρος με γερανό. Τα οχήματα αυτά μετέφεραν για πολλά χρόνια κάθε είδους φορτία και εφόδια όπως άλευρα, λιπαντικά, ανταλλακτικά κλπ. Αποσύρθηκαν τελικά στα μέσα της περασμένης δεκαετίας, και αφού πρώτα κρίθηκαν ΠΟΕ, εκποιήθηκαν. Το 1986 χορηγήθηκαν τέσσερις κεφαλές ρυμούλκησης πολιτικού τύπου, της γνωστής αμερικανικής εταιρείας κατασκευής φορτηγών Mack. Επρόκειτο για οχήματα που προέρχονταν από τη διάλυση της ΜΟΜΑ-ΣΥΚΕΑ και χρησιμοποιήθηκαν για μια περίπου δεκαετία, έως ότου κρίθηκαν ΠΟΕ και αποσύρθηκαν.
Σημαντικό σημείο στην Ιστορία της Μονάδος ήταν ο Ιούνιος του 1992, όταν παρέλαβε 71 κεφαλές ρυμούλκησης τύπου Μ911 6χ6 της Oshkosh.
Επρόκειτο για οχήματα που αγοράστηκαν από τις ΗΠΑ μέσω πιστώσεων FMF, και μαζί με τα 29 υπάρχοντα FAUN συμπληρώθηκε για πρώτη φορά η προβλεπόμενη από τον ΠΟΥ (Πίνακα Οργανώσεως Υλικού) σύνθεση της Μονάδος που προέβλεπε 100 Αρματοφορείς. Ακολούθησε τον Ιούλιο του 2000 η παράδοση 20 ακόμη μεταχειρισμένων κεφαλών Μ911 τεσσάρων αξόνων 6χ8 παλαιότερης έκδοσης, στα πλαίσια υλοποίησης Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων μεγαλύτερης προμήθειας πολεμικού υλικού από τις ΗΠΑ.
Την ίδια χρονιά επίσης παραδόθηκαν και οι 30 νέοι Αρματοφορείς STEYR 40Μ60 με πλατφόρμες βαρέως τύπου ΝΚ 1000-76 της εταιρείας Ν. Κιολέϊδης ΑΕ. Η άφιξη του νέου υλικού είχε σαν αποτέλεσμα την οριστική απόσυρση των FAUN και τη διάθεση μικρού αριθμού Oshkosh σε άλλες Μονάδες του Ελληνικού Στρατού
στ.Ο αρματοφορέας STEYR 40Μ60 και η πλατφόρμα βαρέως τύπου ΝΚ1000-76
ζ. Το υπόστεγο της Διμοιρίας Συντηρήσεως έχει κατασκευαστεί πρόσφατα και μπορεί να φιλοξενήσει ταυτόχρονα δυο οχήματα με τις αντίστοιχες πλατφόρμες
ΠΙΝΑΚΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΩΝ ΡΥΜΟΥΛΚΗΣΗΣ
| ||
Τύπος
|
Μ911
|
40Μ60/S40
|
Κατασκευαστής
|
Oshkosh
|
Steyr (ΕΛΒΟ)
|
Μήκος
| ||
Πλάτος
| ||
Ύψος
| ||
Βάρος
| ||
Μέγιστο φορτίο ρυμουλκύσεως
| ||
Πετρελαιοκινητήρας
|
Δίχρονος, 8κύλινδρος V, υδρύψυκτος
|
Τετράχρονος, 10κύλινδρος V, υδρύψυκτος
|
Τύπος
|
Detroit Diesel 8V-92TA-90
|
D 2840 LF-EURO 2
|
Κυβισμός
|
19.900 cm3
|
18.273 cm3
|
Μέγιστη ισχύς
|
445 ps στις 2,200 στροφές/λεπτό
|
630 ps στις 2,200 στροφές/λεπτό
|
Τροχοί
|
10 σε τρεις άξονες + 1 ρεζέρβα
|
6 σε τρεις άξονες + 2 ρεζέρβες
|
Διαστάσεις ελαστικών
|
385/95/R24
|
24.00/R21
|
Πίεση ελαστικών
|
100psi
|
87psi
|
Χωρητικότητα καυσίμου
|
2x350 lt=700 lt
|
1x600 lt +1x220=820 lt
|
Κατανάλωση χωρίς/με φορτίο
|
80/100 lt στα
|
76/100 lt στα
|
Αυτονομία χωρίς/με φορτίο
|
875/700 km
|
1.066/820 km
|
Μέγιστη/επιτρεπόμενη ταχύτητα
|
72/50 km/h
|
128/50 km/h
|
Συσσωρευτές
|
4-12 V x 100 Ah παράλληλα
|
2-12 V x 180 Ah σε σειρά
|
Επιχειρισιακή χρησιμοποίηση
|
Ρυμούλκο πλατφόρμας ΑΡ-140/58Τ ή Μ747
|
Ρυμούλκο πλατφόρμας ΝΚ 1000/76
|
Από πλευράς πλατφόρμων μεταφοράς αρμάτων, η Μονάδα παρέλαβε τα τελευταία χρόνια τρεις τύπους που αντικατέστησαν οριστικά τις 54 μεταχειρισμένες Γερμανικές που παρελήφθησαν με τα FAUN. Πρόκειται για 56 πλατφόρμες ελληνικής κατασκευής τύπου ΑΡ 140-58Τ της Ν. Κιολέϊδης ΑΕ που παρελήφθησαν το 1998, 20 Αμερικανικής κατασκευής Μ747 που παρελήφθησαν μεταχειρισμένες το 2000 μαζί με τα μεταχειρισμένα Oshkosh, και 25 βαρέως τύπου ΝΚ1000-76. Σήμερα η μονάδα διαθέτει 75 Μ911 Oshkosh και 5 STEYR 40Μ60, καθώς και όλα τα προβλεπόμενα από τον ΠΟΥ διοικητικά και οχήματα γενικής χρήσεως.
Για την ιστορία, Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το 1996 παρελήφθησαν στα πλαίσια χορήγησης δωρεάν βοήθειας από τις ΗΠΑ, Τσεχοσλοβάκικα φορτηγά οχήματα TATRA τα οποία προέρχονταν από τα Ανατολικογερμανικά αποθέματα και είχαν χρησιμοποιηθεί στο πόλεμο του Περσικού το 1991 . Συνολικά παρελήφθησαν 15 κεφαλές ρυμούλκησης τύπου Τ815 VNT 28.235 με κίνηση 6χ6 και ωφέλιμο φορτίο 30 τόνων μαζί με 14 επικαθήμενες πλατφόρμες μεταφοράς γενικού φορτίου, 35 φορτηγά τύπου Τ815 VVN/VT 26.265 8χ8.1 R, 28 φορτηγά Τ815 WN/VT 20.235 6χ6.1 R καθώς επίσης 24 ρυμουλκούμενες πλατφόρμες Ρ-50 (50 τόνων) και 17 Ρ-80 (80 τόνων) που χρησιμοποιούνται για την μεταφορά Τεθωρακισμένων οχημάτων. Όλο το παραπάνω υλικό αφού ενεργοποιήθηκε και αξιοποιήθηκε αρχικά από το 786 ΤΜΕ αποτέλεσε στην συνέχεια τη βάση για τη συγκρότηση ενός δεύτερου ΤΜΕ, του 787 με έδρα στη Ν. Χαλκηδόνα του Νομού Θεσσαλονίκης. Στην παραπάνω Μονάδα διατέθηκαν και 36 STEYR 40Μ60 με αντίστοιχες πλατφόρμες βαρέως τύπου ΝΚ 1000-76, στα πλαίσια υλοποίησης προαίρεσης που προέβλεπε η αρχική σύμβαση προμήθειας των 30 μονάδων. Το στρατόπεδο της Ν. Χαλκηδόνας φιλοξενεί επίσης το 781 ΤΜΕ . Στα πλαίσια της αναδιοργάνωσης έχει μετασταθμεύσει στον ίδιο χώρο και το 786 ΤΜΕ από το 2005 αποδεσμεύοντας έτσι το Στρατόπεδο «Μέγας Αλέξανδρος» για χρήση από τους Δήμους της Δυτικής Οεσσαλονίκης.
Οι τρεις Μονάδες μαζί με τους 782 ΛΓΜκαι ΛΔ/ΣΣΜ απαρτίζουν το Συγκρότημα Στρατηγικών Μεταφορών (ΣΣΜ) του ΕΣ, που υπάγεται απευθείας στην ΜΕΡΥΠ. Η έδρα του Συγκροτήματος βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το σημείο που τέμνονται οι δυο βασικοί άξονες του Εθνικού οδικού δικτύου, η Εγνατία και ο ΠΑΘΕ, και σε απόσταση αναπνοής από τις Μηχανοκίνητες Μονάδες του Β΄ΣΣ. Στους άμεσους στόχους του ΓΕΣ είναι η αύξηση του αριθμού των Αρματοφορέων STEYR 40Μ60 σε 100 μονάδες, γεγονός που Θα επιτρέψει την δυνατότητα μεταφοράς σε μια και μόνο διαδρομή μιας Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας εξοπλισμένης με Leopard 2-82 άρματα- και όλα τα ειδικοποιημένα. Επίσης θα πρέπει να μελετάται σοβαρά η αναβάθμιση και ο επανεξοπλισμός του 782 ΛΓΜ με φορτηγά οχήματα 8χ8 νέας γενιάς, ωφέλιμου φορτίου τουλάχιστον 10 τόνων,εφοδιασμένα με σύστημα διαχείρισης προσυσκευασμένων φορτίων τύπου PLS (PALET LAND SYSTEM). Τα οχήματα αυτού του τύπου χρησιμοποιούν αντικαθιστώμενες υδραυλικά πλατφόρμες τύπου Εμπορευματοκιβωτίου (CONTAINER), κατάλληλες για μεταφορά πυρομαχικών, καυσίμων, ύδατος, οχημάτων και γενικών φορτίων προσφέροντας τεράστιες δυνατότητες στον τομέα των Στρατηγικών Μεταφορών. Τέλος, μακροπρόθεσμα θα προγραμματιστεί η αντικατάσταση του στόλου των Μ911 Oshkosh και των TATRA που έχουν αρχίσει να δείχνουν έντονα ίχνη γήρανσης από την εντατική χρήση, καθώς και η χορήγηση ειδικών οχημάτων περισυλλογής που αυτή την στιγμή δεν υπάρχουν.
Οργάνωση – Δομή
Το 786 ΤΜΕ είναι Mονάδα του Σώματoς Εφοδιασμού Μεταφορών (ΣΕΜ) βαθμού ετοιμότητας Α', οικονομικά και διαχειριστικά ανεξάρτητη, και υπάγεται στο ΣΣΜ. Είναι οργανωμένη σύμφωνα με τον υπ' αριθμόν 42-13/2007 Πίνακα Οργανώσεως Υλικού (ΠΟΥ) και διαθέτει Διοίκηση και Eπιτελείo δύο Λόχους Αρματοφορέων, Διμοιρία Διοίκησης και Διμοιρία Συντήρησης. Κάθε Λόχος Αρματοφορέων έχει μια Oμάδα Διοικήσεως και 3 Διμοιρίες Αρματοφορέων. Επίσης διαθέτει 50 Αρματοφορείς δηλαδή σύνολο 100 για το Τάγμα, γεγονός που σημαίνει ότι είναι πλήρες από πλευράς υλικού και στο 100% της προβλεπόμενης σύνθεσης. Για κάθε όχημα υπάρχει τουλάχιστον ένας οδηγός που είναι συνήθως ΕΜΘ, ΕΠΥ ή ΕΠΟΠ. Σε περίπτωση πολέμου προβλέπεται η ύπαρξη δυο οδηγών για κάθε όχημα. Η Μονάδα έχει την δυνατότητα να μεταφέρει συγχρόνως εκατό (100) άρματα μάχης στον πόλεμο και στην ειρήνη, όσα περίπου δηλαδη είναι τα άρματα μάχης και τα ειδικοποιημένα οχήματα μιας Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας.
η."Ενα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά της πλατφόρμας ΝΚ 1000/76 είναι ότι οι τροχοί του2ου,3ου, και 4ου άξονα στρίβουν υδραυλικά παίρνοντας εντολή από ειδικό μηχανισμό εγκατεστημένο στον πέμπτο τροχό της κεφαλής. Ακολουθεί τα ίχνη των τροχών της κεφαλής και έτσι το όχημα δύναται να στρίψει επιτόπου σε ελάχιστο χώρο.
Αρματοφορέας(Πλήρης) Oshkosh Μ911
΄Ενα από τα σοβαρότερα μειονεκτήματα του Μ91 1 είναι η περιορισμένη ορατότητα που προσφέρει η θέση του οδηγού, κάτι ιδιαίτερα επικίνδυνο στους στενούς Ελληνικούς δρόμους και σε συνθήκες μποτιλιαρίσματος
Το 1976 ο Στρατός των ΗΠΑ έθεσε τις προδιαγραφές για ένα νέο τροχοφόρο ρυμουλκό όχημα, το οποίο θα είχε τη δυνατότητα να έλκει φορτίο 86.193 kg με ταχύτητα 70 km/h . Επίσης το όχημα έπρεπε να έλκει το ίδιο φορτίο σε έδαφος με ανωφέρεια 3% και με ταχύτητα 22,5 Km/h και να μπορεί να εκκινήσει από στάση με το συγκεκριμένο φορτίο σε έδαφος με κλίση 20%. Η δυνατότητα λειτουργίας σε ακραίες συνθήκες περιβάλλοντος ήταν μία από τις βασικές προϋποθέσεις του οχήματος. Έτσι το όχημα έπρεπε να μπορεί να λειτουργεί απρόσκοπτα με μέγιστη θερμοκρασία περιβάλλοντος 52°C και ελάχιστη -32°C χωρίς ειδικό εξοπλισμό και ως -46°C με ειδικό εξοπλισμό. Τέλος, στις ιδιαίτερες απαιτήσεις περιλαμβάνονταν η μέγιστη δυνατή αξιοπιστία, η μέγιστη διάρκεια επιχειρησιακής εκμετάλλευσης και η χρήση επιμέρους συγκροτημάτων και υποσυστημάτων που βρίσκονταν σε μακροχρόνια παραγωγή από τη βιομηχανία και ήταν χαμηλού κόστους.
Το Σεπτέμβριο του 1976 η Oshkosh κέρδισε ένα συμβόλαιο από τον αμερικανικό στρατό για την κατασκευή 747 οχημάτων με το χαρακτηριστικό Μ911, βασισμένα στο πετυχημένο μοντέλο φορτηγού οχήματος πολιτικής χρήσης τύπου F 2365 της ίδιας εταιρείας. Το 1980 το Μ911 επελέγη από την Ταίλάνδη η οποία παρήγγειλε 12 οχήματα, ενώ ακολούθησε το 1989 μια ακόμα παραγγελία για 13 οχήματα και αντίστοιχο αριθμό ρυμουλκούμενων ωφέλιμου φορτίου 60 τόνων.
Το 1991 το όχημα επελέγη και από τη Σαουδική Αραβία, η οποία έθεσε μια μεγάλη παραγγελία αξίας 60 εκατ. δολαρίων για 760 Μ911 και αντίστοιχο αριθμό ρυμουλκούμενων.
Επόμενος χρήστης ήταν η Ελλάδα που παρήγγειλε μέσω των πιστώσεων FMF, 71 οχήματα Μ911 τα οποία παρελήφθησαν το 1992 και εντάχθηκαν στο ελληνικό οπλοστάσιο.
Η σχεδίαση του οχήματος είναι συμβατική με τον κινητήρα μπροστά, την ολομέταλλη δίθυρη καμπίνα στο κέντρο και τον πέμπτο τροχό ή πέταλο στο πίσω μέρος. Στον στάνταρ εξοπλισμό της καμπίνας περιλαμβάνονται ρυθμιζόμενη θέση οδηγού, μεταβλητής ταχύτητας υαλοκαθαριστήρες που λειτουργούν με πεπιεσμένο αέρα, σύστημα θέρμανσης 22.000 BTU/h που λειτουργεί με νερό και τέλος σύστημα αποπαγοποίησης του κινητήρα για εκκίνηση σε πάρα πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Το σύστημα πέδησης λειτουργεί με αέρα και για λόγους ασφαλείας παρέχονται δύο ανεξάρτητα κυκλώματα παροχής πεπιεσμένου αέρα. Ο οδηγός έχει στη διάθεσή του υδραυλικό περιοριστή, που ελέγχεται με το πόδι και επενεργεί στο σύστημα μετάδοσης, δίνοντος τη δυνατότητα απορρόφησης της ιπποδύναμης του κινητήρα σε ποσοστό μέχρι και 80% της μέγιστης ισχύος του. Το κιβώτιο ταχυτήτων είναι πλήρως αυτόματο. Πίσω ακριβώς από την καμπίνα το όχημα φέρει δύο βαρούλκα Braden με δυνατότητα έλξης 20.412 kg έκαστο, φώτα εργασίας, εφεδρικό τροχό με γερανάκι ανύψωσης, παροχές αέρα και ηλεκτρικές συνδέσεις για το ρυμουλκούμενο.
Στον προαιρετικό εξοπλισμό του οχήματος περιλαμβανόταν σύστημα κλιματισμού που δεν φέρουν τα οχήματα της Ελληνικής παραγγελίας, που χρησιμοποιoύν το σύνολο των διαθέσιμων φορτηγών TATRA,καθώς και Αρματοφορείς STEYR 40M60 μπορούν να μεταφέρουν με άνεση και σε ένα δρομολόγιο όλα τα ερπυστριοφόρα οχήματα μιας Τεθωρακισμένης ή Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας. Για την συντήρηση του υλικού διαθέτει μια καλά οργανωμένη Διμοιρία Συντηρήσεως επανδρωμένη με έμπειρους τεχνίτες. Η Διμοιρία εκτελεί συντήρηση 2ου Κλιμακίου του οργανικού τροχαίου υλικού αλλά και του διαθέσιμου οπλισμού. Για συντήρηση και επισκευές 3ου Κλιμακίου απευθύνεται στο 308 ΠΕΒ που βρίσκεται σε πάρα πολύ μικρή απόσταση.
Εκπαίδευση
Η Μονάδα έχει την δυνατότητα εκπαίδευσης οπλιτών (ΕΠΟΠ) στις ειδικότητες οδηγού Αρματοφορέα και οδηγού βαρέων οχημάτων παντός τύπου, καθώς και τεχνιτών συντηρήσεως. Η εκπαίδευση γίνεται σύμφωνα με τις Ειδικές Οδηγίες Εκπαιδεύσεως της Διεύθυνσης Εφοδιασμού Μεταφορών (ΔΕΜ/ΓΕΣ) είναι διάρκειας 10 εβδομάδων και περιλαμβάνει αντικείμενα θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης, οδήγηση σε φάλαγγα με άδειο και έμφορτο όχημα, φόρτωση-εκφόρτωση, πρόσδεση και ασφάλιση βαρέως υλικού, χειρισμό βαρούλκων περισυλλογής, αντικατάσταση ελαστικών και αντιμετώπιση επικίνδυνων καταστάσεων κατά την διάρκεια της οδήγησης.
Αποστολή
Αποστολή του Tάγματος είναι να εκτελεί με τους Λόχους Αρματοφορέων μεταφορές τεθωρακισμένων οχημάτων ΜονάδωνΥπομονάδων σε μεγάλες αποστάσεις - Μεταφορές Γ' Γραμμής - ή εκεί όπου δεν επιτρέπεται να κινηθούν άρματα προς αποφυγή φθορών στις ερπύστριές τους αλλά και στο οδικό δίκτυο. Επίσης εκτελεί μεταφορές ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ και αυτοκινούμενων πυροβόλων κάθε τύπου που διαθέτει ο Ελληνικός Στρατός και όλων των νέων οπλικών συστημάτων όπως TOR-Μ1, MLRS ΠΕΠ, ΟSΑK καθώς και των νέων Α/Κ πυροβόλων PzH 2000.
Σε περίπτωση που απαιτηθεί ενισχύει τις Mονάδες Τεχνικού και εκτελεί Περισυλλογή-Μετακομιδή Αρμάτων, ΤΟΜΠ και Πυροβόλων από το Σημείο Βλάβης σε Σταθμό ή Σημείο Περισυλλογής (ΣΠ), Σημείο Μετακομιδής (ΣΜΕΤ), Συνεργείο Τεχνικού ή σε Τέρματα Γραμμής Συγκοινωνιών (ΤΓΣ) δηλαδή Σιδηροδρομικούς Σταθμούς και Λιμένες. Πρόσφατα επίσης, ανατέθηκε με σχετική διαταγή στη Μονάδα η εκτέλεση μεταφορών επ' ωφελεία του πολυεθνικού Στρατηγείου του Γ' ΣΣ.
Προσωπικό
Το σύνολο του Προσωπικού της Μονάδας είναι μόνιμο (ΕΜΘ,ΕΠΥ, ΕΠΟΠ) και αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την υλοποίηση της σημαντικής αποστολής της . Ήταν μια από τις πρώτες Mονάδες του ΕΣ που επανδρώθηκε εξ' ολοκλήρου από επαγγελματίες και αποτέλεσε Μονάδα-Πιλότο για την εφαρμογή του Θεσμού των ΕΠΟΠ. Ακόμη ΕΠΟΠ που έχουν ειδικότητες Ηλεκτρολόγου Οχημάτων και Τεχνίτη Τροχοφόρων Οχημάτων αποτελεί το Τεχνικό Προσωπικό της Μονάδος.
Aρματοφορέας (Κεφαλή) STEYR 40M60/S40
Η ένταξη σε υπηρεσία των Αρματοφορέων STEYR 40Μ60/540 εισήγαγε
τις Στρατηγικές Μεταφορές του ΕΣ σε μια νέα εποχή.
τις Στρατηγικές Μεταφορές του ΕΣ σε μια νέα εποχή.
Μετά την εξαγορά του εργοστασίου της STEYR από τη Γερμανική ΜΑΝ το 1999, η αυστριακή εταιρεία συνέχισε να παράγεi φορτηγά οχήματα με το λογότυπό της, συγχρόνως όμως φρόντισε να εμπλουτίσει την γκάμα της με ορισμένα από τα μεγαλύτερα μοντέλα της μητρικής εταιρείας.
Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται ο τράκτορας ρυμούλκησης 40Μ60/S40 6χ6 που δεν είναι άλλος από το γνωστό ΜΑΝ 40.603 DFATX 6χ6 που προέρχεται από τη στρατιωτική σειρά SX2000 της εταιρείας. Τα Ελληνικά οχήματα φέρουν το λογότυπο της STEYR απλά και μόνο επειδή η ΕΛΒΟ είχε συμφωνία συνεργασίας με την Αυστριακή εταιρεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο όχημα ως ΜΑΝ 40.603 DFATX 6χ6 συμμετείχε το 1997 σε διαγωνισμό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων μαζί με άλλα 6 κορυφαία οχήματα όπου και αναδείχθηκε νικητής έπειτα από σκληρές και εξαντλητικές δοκιμές.
Το όχημα φέρει ορθογώνια καμπίνα η οποία ανυψώνεται υδραυλικά, αποκαλύπτοντας τον κινητήρα και το κιβώτιο μετάδοσης για τη διευκόλυνση των εργασιών συντηρήσεως. Πίσω ακριβώς από την καμπίνα βρίσκονται τα δύο ψυγεία βαρέως τύπου του κυκλώματος ψύξεως του κινητήρα και αμέσως μετά δυο βαρούλκα της Rotzler με ικανότητα έλξης 25 τόνων έκαστο. Αμέσως μετά τα βαρούλκα βρίσκεται ο πέμπτος τροχός ή πέταλο. Το όχημα κινείται από έναν πανίσχυρο τετράχρονο, 10κύλινδρο σε διάταξη V, υδρόψυκτο πετρελαιοκινητήρα, τύπου D2840 LF. Ο κινητήρας αποδίδει 630 ίππους στις 2.200 στροφές/λεπτό και καλύπτει την προδιαγραφή EURO 2 που αφορά τις εκπομπές καυσαερίων. Ο κινητήρας είναι συζευγμένος με μετατροπέα ροπής που ενσωματώνει υδραυλικό επιβραδυντή (Retarder) και ημιαυτόματο κιβώτιο ZF 16S251 με 16 σχέσεις εμπροσθοπορείας και 2 όπισθεν. Το σύστημα πέδησης είναι διπλού κυκλώματος με πεπιεσμένο αέρα και εφοδιασμένο με σύστημα αντιμπλοκαρίσματος των τροχών. Στον τυποποιημένο εξοπλισμό περιλαμβάνεται ρυθμιζόμενο κάθισμα με αμορτισέρ αέρος για τον οδηγό, ξεχωριστό κάθισμα για τον συνοδηγό και πτυσσόμενο στο κέντρο για τρiτο άτομο, θέσεις για την μεταφορά έως και 4 μελών πληρώματος άρματος μάχης, σύστημα θέρμανσης, εξαερισμού και κλιματισμού, θυρίδα παρατήρησης στην οροφή και θέσεις μεταφοράς οπλισμού και ατομικών ειδών του προσωπικού.
Υλικό (Σύγκριση Κεφαλών Αρματοφορέων)
Το νέο απόκτημα της Μονάδος, τους Αρματοφορείς STEYR 40Μ60 αποτελεί ότι πιο σύγχρονο έχει να επιδείξει σήμερα η Ευρωπαική Τεχνολογία στον τομέα των φορτηγών. Τα σχόλια όλων Ειδικών που ασχολούνται με Βαριές Μεταφορές για το νέο υλικό είναι ιδιαίτερα κολακευτικά, σε ότι αφορά την ευκολία οδήγησης στους δύσκολους Ελληνικούς δρόμους και την μοναδική άνεση που προσφέρει η πλήρως κλιματιζόμενη καμπίνα. Η τελευταία έχει θέσεις για 6 άτομα - οδηγός, συνοδηγός και 4μελές πλήρωμα άρματος - και δίνει την αίσθηση πολυτελούς αυτοκινήτου στο εσωτερικό της. Οι πολύωρες αποστολές που στο παρελθόν έφερναν τους οδηγούς σε δύσκολές καταστάσεις είναι τώρα ευχάριστες διαδρομές χάρη στην εξαιρετική ορατότητα που προσφέρει η θέση οδήγησης, τα τεράστια αποθέματα ισχύος του κινητήρα το χαμηλό επίπεδο θορύβου, το εξελιγμένο σύστημα πέδησης με σύστημα αντιμπλοκαρίσματος τροχών (ΑΒS), το πλήρες ρυθμιζόμενο κάθισμα με υδραυλική ανάρτηση και φυσικά ο κλιματισμός .
Τα Αμερικανικά οχήματα OSHOSH αποδείχθηκαν εξαιρετικά σκληρά και αξιόπιστα, αλλά είναι σχεδιασμένα για χρήση σε μεγάλους αυτοκινητόδρομους χωρίς απότομες κλίσεις και κλειστές στροφές. Η καμπίνα είναι η μικρότερη που θα μπορούσε να υπάρχει σε όχημα αυτής της κατηγορίας ενώ η θέση οδήγησης χαρακτηρίζεται από περιoρισμένη ορατότητα, κάτι εξαιρετικά δύσκολο για τους στενούς Ελληνικούς δρόμους και ιδιαίτερα σε συνθήκες μποτιλιαρίσματος. Ένα ακόμη μειονέκτημα που επιδεινώνεται τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι η υψηλή θερμοκρασία που αναπτύσσεται στο εσωτερικό της καμπίνας - έχει μετρηθεί μέχρι 60ο C - λόγω της ύπαρξης κάτω από αυτήν του κιβωτίου ταχυτήτων της Allison που ενσωματώνει υδραυλικό επιβραδυντή (Retarder), ένα σύστημα που χρησιμοποιείται στα φορτηγά για τον περιορισμό της ισχύος του κινητήρα. Η συχνή χρήση του τελευταίου σε δρόμους με μεγάλες κατωφέρειες για την αποφυγή της υπερθέρμανσης των φρένων, εκτινάσσει τη θερμοκρασία του λαδιού και κατ' επέκταση της καμπίνας στα ύψη.
Παρά τα μικροπροβλήματα που αναφέραμε, τα οχήματα χρησιμοποιούνται εντατικά με άριστα αποτελέσματα για τις Στρατηγικές Μεταφορές του Ελληνικού Στρατού για μία και πλέον δεκαετία, χωρίς να παρουσιάσουν μέχρι στιγμής προβλήματα αξιοπιστίας.
Έργο Άξιο Προσοχής της Μονάδος
Μετά την παραλαβή των Oshkosh, η Μονάδα απέδειξε για πρώτη φορά τις πραγματικές της δυνατότητες στην κρίση των Ιμίων, όταν κινητοποιώντας το σύνολο των οχημάτων της μετέφερε κατά την διάρκεια της νύκτας όλο το βαρύ υλικό που προβλεπόταν από τα Σχέδια σε χρόνο 6 ωρών από την λήψη του σήματος, σπάζοντας όλα τα ρεκόρ.
Για την αυταπάρνηση και τον επαγγελματισμό που επέδειξαν τα Στελέχη και το Προσωπικό στην προσπάθεια αυτή, το 786 ΤΜΕ τιμήθηκε με Εύφημο Μνεία από την Ηγεσία του ΓΕΣ. Άλλες σημαντικές αποστολές που έφερε εις πέρας η Μονάδα ήταν η μεταφορά της KFOR στο Κοσσυφοπέδιο, η μεταφορά και η υποστήριξη της ΕΛΔΥΒ στη Βοσνία και της ΕΛΔΑΛ στην Αλβανία, η μεταφορά πολεμικού υλικού στα Σκόπια το 2001 και Στρατιωτικών Τμημάτων για συμμετοχή σε άσκηση στην Βουλγαρία.
θ."Οπως αρμόζει σε κάθε επαγγελματία, ο οδηγός αυτού του οχήματος φροντίζει να
απομακρύνει την σκόνη και τις τεράστιες ποσότητες λάσπης που του άφησαν «ενθύμιο» οι
μαυροσκούφηδες στην τελευταία του αποστολή...
απομακρύνει την σκόνη και τις τεράστιες ποσότητες λάσπης που του άφησαν «ενθύμιο» οι
μαυροσκούφηδες στην τελευταία του αποστολή...
ι. Λεπτομέρεια των 2 βαρούλκων περισυλλογής και του τρόπου σύνδεσης τυης κεφαλής STEYR 40M60/S40 με την πλατφόρμα ΝΚ 1000/76
ΠΙΝΑΚΑΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΩΝ ΠΛΑΤΦΟΡΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΑΡΜΑΤΩΝ
| |||
Τύπος
|
ΑΡ-140/58Τ
|
Μ747
|
ΝΚ 1000/76
|
Μήκος
|
13,29m
|
13.30m
|
14,65m
|
Μήκος χώρου φόρτωσης
|
8,92m
|
8m
|
9,90m
|
Πλάτος πλατφόρμας
|
3,60m
|
3,50m
|
3,70m
|
Ύψος πλατφόρμας
|
3,45m
|
2,70m
| |
Ύψος από το έδαφος μέχρι τι χώρο φορτώσεως
|
1,09m
|
1,17m
|
1,15m
|
Μήκος αρματοφορέα με κεφαλή
|
20,20m (M911 Oshkosh)
|
19,80m (M911 Oshkosh)
|
20,25m (STEYR 40M60)
|
Βάρος πλατφόρμας
|
15.500kg
|
10.500kg
|
25.500kg
|
Μέγιστο ωφέλιμο φορτίο
|
57.500kg
|
49.500kg
|
76.000kg
|
Μέγιστο μικτό βάρος ρυμουλκήσεως
|
73.000kg
|
60.000kg
|
100.000kg
|
Αριθμός τροχών
|
16 σε τέσσερις άξονες
|
16 σε τέσσερις άξονες
|
32 σε 8 άξονες
|
Ρεζέρβες
|
2
|
1
|
2
|
Διαστάσεις ελαστικών
|
285/70/R19,5
|
445/65/R19,5
|
235/75/R17,5
|
Πίεση ελαστικών
|
125psi
|
125psi
|
125psi
|
Επιχειρησιακή χρησιμοποίηση
|
Άρματα Μ48, Μ60, Μ88, Leopard 1, TOMΠ/ΤΟΜΑ, Α/Κ Πυροβόλα
|
Άρματα Μ48, Μ60, Μ88, Leopard 1, TOMΠ/ΤΟΜΑ, Α/Κ Πυροβόλα
|
Οποιοδήποτε άρμα, ΤΟΜΠ, ΤΟΜΑ, ή Α/Κ πυροβόλα
|
Eπίλογος
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε, ότι το να οδηγεί κανείς ένα τέτοιο όχημα στους Ελληνικούς δρόμους όπου κυριαρχεί η... παράνοια και ο παραλογισμός είναι πραγματικό κατόρθωμα. Παρόλα αυτά, η Mονάδα αντλεί τη δύναμή της από το έμπειρο προσωπικό της – Στελέχη , Οπλίτες και Μόνιμοι Υπάλληλοι – το οποίο είναι Άριστα εκπαιδευμένο τόσο ως στρατιώτες, όσο και ως οδηγοί και τεχνίτες.
Στον καιρό της ειρήνης εργάζονται ακατάπαυστα με γνώμονα την εκτέλεση της αποστολής επ’ωφελεία της Πατρίδος, πολλές φορές υπερβάλλοντας και ρισκάροντας στο βωμό του καθήκοντος.
Όλο το προσωπικό, έχοντας συναισθανθεί το σοβαρό έργο που εκτελεί είναι πάντοτε έτοιμο και διαθέσιμο για την εκτέλεση κάθε εντολής του Προϊστάμενου Σχηματισμού, που δεν είναι άλλος από το ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ (ΣΣΜ), το οποίο συνεχώς και αδιάκοπα στηρίζει το έργο της Μονάδος παρέχοντας κάθε δυνατή βοήθεια.
218 seira otan piga sto 786 eixame ta faoun kai prin apolitho eixane erthi ta osgous orea monada
ΑπάντησηΔιαγραφήΣειρά 185,μονάδα με ηρωικό προσωπικό!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣειρα 188 αξεχαστες στιγμες
ΑπάντησηΔιαγραφή