«Συγκρότημα Ρ» (ΣυΡ)

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

«Συγκρότημα Ρ» (ΣυΡ)

Η  άγνωστη ιστορία μιάς  Μονάδας Διαβιβάσεων  με σημαντικό εθνικό  έργο

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ  ΝΟΤΑΡΙΔΗΣ Ταξίαρχος ε.α. Μέλους του Συνδέσμου Αποστράτων Αξκων ΔΒ      

    Επανδρωμένη με στελέχη ΔΒ, αυτή η Μονάδα δραστηριοποιήθηκε ουσιαστικά στο πεδίο του Ηλεκτρονικού Πολέμου, απο το 1947. Μετά παρέλευση  30  και  πλέον  ετών  απο  τη

διάλυση της, αξίζει να παρουσιασθεί η ιστορία της.          

    Νωρίτερα  όμως,  η  υποκλοπή  επικοινωνιών του εχθρού απο Μονάδες ΔΒ είχε ξεκινήσει ήδη απο τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Ο Ελληνικός Στρατός είχε αναπτύξει μεθόδους  τακτικών υποκλοπών των τουρκικών επικοινωνιών, ασυρμάτων και ενσυρμάτων με εξαιρετικά αποτελέσματα.

    Κατα  τη  περίοδο  1937-1940  έγινε οργάνωση Λόχου Ραδιογωνιομέτρων, που με την έναρξη του πολέμου διέθετε σύγχρονες συσκευές υποκλοπής, 6  σταθερά  και  7  κινητά  ραδιογωνιόμετρα και με αυτά τα μέσα κατά την διάρκεια της ιταλικής επίθεσης, εκτός απο τις υποκλοπές απο τα μέσα του εχθρού,  έγινε  εκμετάλλευση  των προιόντων  τους  για  την  διενέργεια Ψυχολογικών Επιχειρήσεων με μεγαφωνικές  εκπομπές  προς  τους  επιτιθέμενους.  Ενδεικτικό  της  επιτυχίας τους  υπήρξε  το  γεγονός  οτι  ακόμη και  στα  έφεδρα  στελέχη  του  Λόχου Ραδιογωνιομέτρων  απενεμήθησαν Μετάλλια Εξαιρέτων Πράξεων.

    Μετά  την  ίδρυση  του  Οπλου  των Διαβιβάσεων  το  1946,  η  υπηρεσία οργανώθηκε πάλι με τη συγκρότηση το  1947  νέας  ειδικής  Μονάδας  ΔΒ, που συμπεριέλαβε το VIII Τμήμα της Α2  Δνσεως  ΓΕΣ  και  το  ΕΤΑ  ( Ειδικό Τμήμα Ασυρμάτου), με έδρα τα παλαιά Ανάκτορα  (σημερινή  Βουλή).  Η  διαδρομή της Μονάδας αυτής συνδέεται άμεσα με την ιστορία των ελληνικών Υπηρεσιών Πληροφοριών.

    Το Μάρτιο του 1949 συγκροτήθηκε υπο τον τότε Αρχιστράτηγο Παπάγο, η  Δνση  Υπηρεσίας  Πληροφοριών (ΔΥΠΛ).  Το  1950  το  ΕΤΑ  εντάχθηκε στην ΔΥΠΛ και μεταφέρθηκε στο Γουδί.

    Σημαντική  επιτυχία  των  ραδιογωνιομέτρων  που  διέθετε  η  ΔΥΠΛ  ήταν  ο εντοπισμός  του  κατασκοπευτικού ασυρμάτου δικτύου που λειτουργούσε απο το 1950 εως 1951, στη περιοχή Υμηττού  –  Γλυφάδας  και  μετέδιδε πληροφορίες στο Βουκουρέστι.

    Στις 9 Αυγ 1951 η ΔΥΠΛ μετονομάσθηκε  σε  ΚΥΠΕ  (Κρατική  Υπηρεσία Πληροφοριών & Ερεύνης) υπαγόμενη στο  ΓΕΕΘΑ,  ενώ  το  Μάιο  του  1953 ιδρύθηκε πλέον η γνωστή ΚΥΠ, υπαγόμενη απ ευθείας στον Πρωθυπουργό, που απο το 1952 ήταν ο Αλέξανδρος Παπάγος. Εντασσόμενα στη  νέα  υπηρεσία,  τα  τμήματα  ακροάσεων  -  υποκλοπών  μετονομάσθηκαν, το μεν Α2/VIII/ΓΕΣ σε « Συγκρότημα Ρ» (ΣυΡ), το δε  ΕΤΑ  σε  «Μονάδα  2500»,  που  αργότερα  υπήχθει  υπο  το «ΣυΡ».

    Η κύρια αποστολή του «ΣυΡ» ήταν η συλλογή στρατιωτικών πληροφοριών απο υποκλοπές- αδιογωνιομετρήσεις εκπομπών ασυρμάτων. Αργότερα, ανέλαβε επιπλέον αρμοδιότητες, όπως η προστασία του απορρήτου των κρατικών επικοινωνιών στο εσωτερικό  και  εξωτερικό  και  η  παραγωγή  κρυπτουλικών  για εθνική  χρήση.  Την  Μονάδα  συνέχισε  να  διοικεί  Διαβιβαστής, ενώ διαχρονικά υπηρέτησαν πολλοί αξιωματικοί Διαβιβάσεων και εξειδικευμένοι μόνιμοι πολιτικοί υπάλληλοι.

    Το 1955 η ΚΥΠ, χρησιμοποίησε τον ηλεκτρονικό  μηχανικό  Παναγή  Δελμούζο, πρώην ιδιοκτήτη της εταιρείας κατασκευής ραδιοφώνων ΕΛΒΙΡΑ και αγωνιστή στην διάρκεια της Κατοχής, για την σχεδίαση και κατασκευή μιάς εθνικής  κρυπτογραφικής  συσκευής για εξασφάλιση της τηλετυπικής επικοινωνίας με τις πρεσβείες εξωτερικού. Η συσκευή τελειοποιήθηκε, αποκατέστησε ασφαλή επικοινωνία πρώτα με  τη  αντιπροσωπεία  μας  στη  Νέα Υόρκη  και  υιοθετήθηκε  και  απο  τις Ενοπλες  Δυνάμεις  το  1959  ως  «συσκευή  ON-L INE DE- 59». Εμεινε σε χρήση  μέχρι  τις  αρχές  της  δεκαετίας 1990,  χωρίς  ποτέ  να  παραβιασθεί, γεγονός  αξιοσημείωτο  που  αναφέρεται πλέον σε διεθνή βιβλιογραφία!

    Σημαντική ήταν η συνεισφορά του «ΣυΡ» στην εξασφάλιση του απορρήτου των κρατικών επικοινωνιών. Αξιωματικός  Διαβιβάσεων,  στέλεχος  του «ΣυΡ»,  το  1965  ανεκάλυψε  κέντρο υποκλοπών σε διαμέρισμα της οδού Πατησίων, το οποίο παρακολουθούσε τα  τηλέφωνα  των  Υπουργού  Εθν. Αμυνας,  του  Αρχηγού  ΓΕΕΘΑ  και  του Αρχηγού  ΓΕΣ.  Το  1970,  το  έμπειρο προσωπικό του «ΣυΡ» πραγματοποίησε την αρχική εκπαίδευση του τότε νεοσύστατου 476 Τάγματος Ηλεκτρονικού Πολέμου.

    Το  1986  η  ΚΥΠ  αναδιοργανώθηκε ριζικά  στην  ΕΥΠ,  προσελήφθησαν νέοι υπάλληλοι, με συνέπεια να αποστρατικοποιηθεί η υπηρεσία και έτσι να  καταργηθεί  το  « ΣυΡ ».

    Ολοι οι αξιωματικοί που υπηρέτησαν στην Μονάδα αυτή στη διάρκεια της πολυετούς  λειτουργίας  της,  είχαν αξιέπαινη εθνική δράση. Τα στελέχη του  «Συγκροτήματος   Ρ»  διεκδικούν σημαντικό μερίδιο ευθύνης σε γνωστές και άγνωστες επιτυχίες της ΚΥΠ, απο  την  παρακολούθηση  επικοινωνιακών μέσων στη διάρκεια διεθνών κρίσεων,  όπως  της  διώρυγας  Σουέζ το  1956,  του  Λιβάνου  το  1958  και της  Κούβας  το  1962,  αλλά  και  την συλλογή  πολύτιμων  πληροφοριών σχετικές με εθνικά θέματα, όπως το Κυπριακό,  το  Μακεδονικό,  θέματα γειτονικών  βαλκανικών  χωρών  και ιδιαίτερα της εξ ανατολών συμμάχου χώρας.

Βιβλιογραφία

Ολα τα αναφερθέντα προέρχονται απο τις παρακάτω πηγές:

-Π. Αποστολίδης «Μυστική Δράση»

-Π. Δημητράκης «Μυστικές Επιχειρήσεις στη Μικρά Ασία»

-Γ. Φεσσόπουλος «Υπηρεσία Πληροφοριών»

-Γ. Παπαθεοδώρου «Υπηρεσία Υ. Υ.»

-Γ. Μπεράτη «Το Πλατύ Ποτάμι»

-P. Wright «Spycatcher»