Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 ΚΑΙ Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

ΣΚΕΨΕΙΣ, ΣΧΟΛΙΑ ΚΑΙ ΑΡΘΡΑ  

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821 ΚΑΙ Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Δημ. Α. Μουρτζούκος Ταξχος ε.α.

            ΚΑΜΙΑ ΣΧΕΣΗ. Το αναφέρω αυτό, διότι κάθε χρόνο, ορισμένοι αρθρογράφοι και ομιλητές στις επετειακές εκδηλώσεις για την Εθνική Επανάσταση του 1821, αναφέρονται στον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, ο οποίος «ενέπνευσε», δήθεν, τους αγωνιστές του ΄21. Αυτό αποτελεί «ύβριν» για όλους αυτούς, οι οποίοι έδωσαν τη ζωή τους για τον Αγώνα της Ελευθερίας του γένους των Ελλήνων από το Τουρκικό ζυγό.

    Αμέσως μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως άρχισαν και τα ελληνικά κινήματα κατά του κατακτητή για τη Λευτεριά, χωρίς όμως αποτέλεσμα, όπως ήταν φυσικό. Από την πρώτη επανάσταση, που έγινε το 1495, σαράντα μόλις χρόνια από την Άλωση, μέχρι την εξέγερση των Σουλιωτών, το 1800 - 1803, εναντίον του Αλή πασά των Ιωαννίνων, οι Έλληνες είχαν πάντοτε μπροστά τους το όραμα της Ελευθερίας. Γι’ αυτό, ακριβώς, δεν περίμεναν από την Γαλλική Επανάσταση να πάρουν μαθήματα. Άλλωστε, εκείνη ήταν ένα κοινωνικό κίνημα, που ανέτρεψε την Δυναστεία των Λουδοβίκων, για να φέρει όμως, λίγο αργότερα, τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη ως ... αυτοκράτορα ! 

    Ο Ευρωπαϊκός διαφωτισμός άρχισε να αναπτύσσεται στη Δύση, μετά την Άλωση, από τους Έλληνες λογίους οι οποίοι κατέφυγαν στις χώρες αυτές εξ ανάγκης και δημιούργησε το αντίστοιχο ρεύμα, πολύ αργότερα.

    Από το 1453 μέχρι το 1821, πέρασαν 4 αιώνες σκλαβιάς με όλα τα δεινά αυτής, αλλά το Έθνος δεν έχασε την Εθνική του ταυτότητα, διότι ήταν θέλημα Θεού και ανθρώπων με «φύραμα» την ακλόνητη Πίστη στον αληθινό Θεό και την φλόγα της Ελευθερίας. Δεν πρέπει δε να ξεχνούμε ότι ο αγώνας δόθηκε με βάση το σύνθημα «Υπέρ Πίστεως και Πατρίδος».

    Η Γαλλική Επανάσταση εξάλου, της οποίας το κυρίαρχο στοιχείο ήταν ο «Διαφωτισμός», στην ουσία της δεν ήταν επανάσταση του Γαλλικού λαού, αλλά η βίαιη αλλαγή εξουσίας από μία μορφή σε μια άλλη, από μία κλίκα καταδίκων και από ληστές του Παρισινού υποκόσμου, υποκινούμενη από ξένους, ως επί το πλείστον Γερμανούς μισθοφόρους, η οποία σημειώθηκε μεν στη Γαλλία αλλά το πνεύμα αυτό, επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη Ευρώπη κατά τον 17ον-18ον αιώνα, πρεσβεύουσα εις την δια της επιβολής του λόγου και της επιστημονικής κριτικής την απαλλαγή του λαού από τις προλήψεις και από την Χριστιανική πίστη.

    Στην Επανάσταση του ΄21, από την άλλη, συμμετείχε ολόκληρος ο Ελληνισμός από όλα τα μέρη όπου υπήρχε το Ελληνικό στοιχείο. Μακεδόνες, Κρητικοί, Μανιάτες, Σουλιώτες, Νησιώτες, Πελοποννήσιοι, Στερεοελλαδίτες, αλλά και από όλα τα μέρη της διασποράς και από όλες τις κοινωνικές τάξεις, με όραμα την Ελευθερία.

    Τον σπόρο της Εθνεγερσίας έσπειρε ο Εθναπόστολος Ρήγας ο Βελεστινλής καταγόμενος από το Περιβόλι της Μακεδονικής Πίνδου. Τα έργα του τύπωσαν στη Βιέννη οι αδελφοί Πούλιου από τη Σιάτιστα. Μαζί του εκτελέστηκαν το 1798 οι Καστοριανοί αδελφοί Ι. και Π. Εμμανουήλ μαζί με τον Σιατιστινό Θ. Τουρούτζια. Τον σπόρο του τον καλλιέργησε η Φιλική Εταιρεία. Το 1820 τέσσερις κορυφαίοι Φιλικοί ήσαν Μακεδόνες. Αρχές 1820 συναντώνται στο Βουκουρέστι και προετοιμάζουν τον ξεσηκωμό ο Παπαφλέσσας και οι Μακεδόνες Γ. Ολύμπιος, Γ. Φαρμάκης και Χ. Περαιβός ως εκπρόσωπος του Αλεξάνδρου Υψηλάντη. Το σχέδιο προέβλεπε γενική εξέγερση στις Παρίστριες ηγεμονίες, στη Σερβία, μέσα στην Κωνσταντινούπολη και από τη Μακεδονία μέχρι την Πελοπόννησο, την Κρήτη και όλο το Αιγαίο. Είναι χαρακτηριστικό ότι την 17η Μαρτίου 1821 υψώνουν τη σημαία της Επαναστάσεως πρώτοι ο πρίγκηψ Αλέξανδρος Υψηλάντης στο Ιάσιο της Μολδαβίας και οι Μανιάτες στην Αρεόπολη. Την 23η Μαρτίου οι Μανιάτες εισέρχονται ελευθερωτές στην Καλαμάτα και την ίδια μέρα επαναστατεί το Άγιον Όρος με αρχιστράτηγο τον Φιλικό Εμμανουήλ Παπά. Χίλιοι καλόγεροι παίρνουν τα όπλα.

    Ένα άλλο στοιχείο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Εθνεγερσία, ήταν το κίνημα του Φιλελληνισμού. Ένας όρος που μαρτυρείται ήδη από το 1761. Από τα τέλη του 18ου αιώνα δήλωνε στην ουσία, την ιδεολογική και πολιτική στάση που αναπτύχθηκε κυρίως στις Ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική. Αποσκοπούσε δε τόσο στην ηθική, όσο και στην υλική Ενίσχυση του Ελληνισμού κατά την Τουρκοκρατία και κατά την διάρκεια της Επαναστάσεως του 1821. Στους Φιλέλληνες συγκαταλέγονται άνθρωποι από όλες τις κοινωνικές ομάδες της Ευρωπαϊκής Ηπείρου και όχι μόνο.

    Ο Φιλελληνισμός βοήθησε σημαντικά τους Έλληνες, τόσο με την αποστολή χρημάτων και εθελοντών, αλλά και με την πίεση που άσκησε στις ευρωπαϊκές Κυβερνήσεις υπέρ των Ελλήνων. Είναι αλήθεια ότι ο Ρομαντισμός της εποχής, βρήκε στην επανάσταση του υπόδουλου Ελληνικού Έθνους μια άξια πηγή έμπνευσης για να εκφράσει το δράμα, το θάρρος και τον αγώνα των Ελλήνων για Ελευθερία. Η Ελλάδα ξαναζούσε κάτι από την αρχαία της δόξα. Ο Φιλελληνισμός, βέβαια, ως ιδεολογικό κίνημα δεν έχει ημερομηνία λήξεως, έστω κι αν παρουσιάζει διακυμάνσεις που οφείλονται σε πολιτικές συγκυρίες και απογοήτευση ίσως πολλών Φιλελλήνων από τους σύγχρονους Έλληνες.

    Η επανάσταση του 1821 λοιπόν, υπήρξε ο καρπός του πατριωτισμού και της πολεμικής αρετής των Ελλήνων. Οι πρόγονοι μας κέρδισαν την ελευθερία τους με τον ίδιο αιματηρό τρόπο που την στερήθηκαν, όπως επιτυχώς περιγράφεται στον εθνικό μας ύμνο. Η Ελλάς υπήρξε το πρώτο χριστιανικό κράτος της Ευρώπης, το οποίο αποσπάσθηκε από την Οθωμανική αυτοκρατορία και έγινε ανεξάρτητο. Οι Έλληνες από δούλοι μετατράπηκαν σε πολίτες των οποίων η ζωή και η περιουσία δεν κινδύνευε από τις διαθέσεις της απόλυτης εξουσίας του Τούρκου δυνάστη, αλλά προστατευόταν από τους νόμους και τις αρχές του νεοπαγούς κράτους. Το αίσθημα της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας και της ασφάλειας άξιζε της θυσίας των 700.000 ανθρώπων που έπεσαν κατά την διάρκεια των 9 ετών της επαναστάσεως.

    Το είπε ξεκάθαρα ο Γέρος του Μωρηά, μιλώντας στην Πνύκα προς τους μαθητές του Γυμνασίου της Αθήνας : «Όταν πιάσαμε τα άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και ύστερα υπέρ Πατρίδος». Για τον Χριστό και για την Ελλάδα. Και ακριβώς γι’ αυτό, η Επανάσταση ξεκίνησε την ημέρα του Ευαγγελισμού και το Λάβαρο είχε την εικόνα της Παναγίας και τον Αγώνα ευλόγησε ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός και οι αγωνιστές, ενώνοντας τα τρία δάχτυλα του δεξιού τους χεριού, ορκίστηκαν «Ελευθερία η Θάνατος», στο όνομα της Αγίας και Ομοουσίου Τριάδος». 

    Η επέτειος της 25ης Μαρτίου θαρρώ πως δεν είναι απλά και μόνον μια ευκαιρία για μεγάλα λόγια, για ψεύτικες επετειακές πολιτικές δηλώσεις, για εμβατήρια και εξέδρες. Είναι πάνω απ’ όλα μια πρώτης τάξεως πρόκληση για γόνιμο προβληματισμό και μια εξαιρετική αφορμή για συλλογική και προπάντων για προσωπική αυτοκριτική. Μια αυτοκριτική βασισμένη κυρίως πάνω σε μια σύγκριση των δικών μας επιλογών και αξιών σήμερα, σε σχέση με τα ιδανικά και τις επιλογές των Αγωνιστών του ’21.

Εύχομαι Χρόνια Πολλά σε όλους και «καλό Μυαλό»!!!