ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
8.Ελληνικές Παροιμίες (15)
Μέσα & Δυνατότητες
Άπλωνε τα πόδια σου κατά το πάπλωμά σου.
Μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα δεν γίνεται.
Όποιος έχει αμπέλι, ας βρει δραγάτη.
Όποιος έχει τα γένια, έχει και τα χτένια.
Όσο είν’ ο νους μου στο χωράφι, τόσα βόιδα να βρεθούνε.
Όποιος ξενοκαβαλικεύει, γρήγορα και ξεπεζεύει.
Όποιος έχει το πεπόνι, έχει και το μαχαίρι.
Τώρα που έγινε η θάλασσα γιαούρτι, δεν έχουμε κουτάλια.
Κώλοι υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν.
Με κουβαλητό νερό ο μύλος δε γυρίζει.
Σαν δεν ξέρεις να υφάνεις, τα μασούρια τι τα βάνεις.
Βάρα για να σε φοβούνται ή κλαίγε για να σε λυπούνται.
Ας ήμουν νιος και να ‘ξερα, γέρος και να μπορούσα.
Κατά το πάπλωμα και των ποδιών το ξάπλωμα.
Θέλει να κλάνει με ξένο κώλο.
Δεν χωράνε δυο καρπούζια σε μια μασχάλη.
Ένα βρακί δυο κώλους δε χωρεί.
Η τέχνη θέλει μάστορη κι η φάβα θέλει λάδι.
Τα μεταξωτά βρακιά θέλουν και επιδέξιους κώλους.
Καλά είν’ τα φαρδομάνικα, μα είν’ για δεσποτάδες.
Θέλει κόπο το ραπάνι, κάθε τόπος δεν το κάνει.
Η γριά δεν είχε δόντια κι ήθελε και παξιμάδια.
Αν βάζεις τον κώλο σου να σου κάνει δουλειά, σκατά
δουλειά θα κάνει.
Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει
κανένας άλλος.
Εμπόδια & Δυσκολίες
Κάθε εμπόδιο για καλό.
Κάθε αρχή και δύσκολη.
Τραβάει του λιναριού τα πάθη.
Έβαλε ο διάολος την ουρά του.
Η σφίξη βγάνει το λάδι.
Βαστάτε ποδαράκια μου να μη σας χέσει ο κώλος μου.
Και τα καλά δεχούμενα, και τα κακά.
Όλ’ ανάποδα κι ο γάμος την Τετράδη.
Όλα του γάμου δύσκολα κι η νύφη γκαστρωμένη.
Όλοι κλαίν’ τον πόνο τους κι ο μυλωνάς τ’ αυλάκι.
Ήταν στραβό το κλήμα, το ‘φαγε κι ο γάιδαρος.
Εδώ σε θέλω κάβουρα, να περπατάς στα κάρβουνα.
Μεγάλα καράβια, μεγάλες φουρτούνες.
Γριά δεν είχε βάσανα και αγόραζε γουρούνι.
Θέλει ν' ανθίσει το δενδρί μα η πάχνη δεν τ' αφήνει.
Έτρεχε να μη βραχεί κι έπεσε στο ποτάμι.
Ο θεός οικονομάει κι ο διάολος τα χαλάει.
Όταν θα ‘ρθει ένα κακό, σέρνει μαζί του κι άλλο.
Θέλει ν’ ανθίσει το δεντρί κι η πάχνη δεν τ’ αφήνει.
Όποιος δεν έχει παντρέψει κόρη και δεν έχει κτίσει σπίτι,
δεν ξέρει τι θα πει πρόβλημα.
Προβλήματα
Μικρός δαίμων μεγάλη πειρασία.
Τι έχεις Γιάννη; Τι είχα πάντα.
Εχύθηκε το λάδι μας κι εμπήκε στο πιθάρι μας.
Άδειο σακί δε στέκεται, γεμάτο δε λυγάει.
Αν πεθάνω από συνάχι, η πανούκλα μούντζες να 'χει.
Όταν φτάσει ο κόμπος στο χτένι, ή ο κόμπος θα κοπεί ή το
χτένι θα σπάσει.
Παγίδες
Πιάστηκε σαν τον ποντικό στη φάκα.
Όποιος σκάβει το λάκκο τ’ αλλουνού, πέφτει ο ίδιος μέσα.
Ρίσκο
Πού πας ξυπόλητος στ’ αγκάθια.
Όποιο πρόβατο φεύγει απ’ το μαντρί το τρώει ο λύκος.
Όποιος ανακατεύεται με τα πίτουρα τον τρών’ οι κότες.
Όποιος τρώει με το διάβολο, πρέπει να ‘χει μακρύ κουτάλι.
Ξύνεται στην γκλίτσα του τσοπάνη.
Γίδα που τρέχει στον γκρεμό, ποτέ δεν έχει σκοτωμό.
Όποιος πηδάει πολλά παλούκια, στο τέλος κάποιο θα μπει
στον κώλο του.
Όποιος στην ξέρα περπατεί και θάλασσα γυρεύει, ο διάβολος
οπίσω του κουκιά του μαγειρεύει.
Κίνδυνος
Μην παίζεις με τη φωτιά.
Πολλές φορές πάει η στάμνα για νερό, μα μια φορά θα
σπάσει.
Όποιος τα φίδια κυνηγά, φίδι θα τον δαγκώσει, και όποιος
τον κίνδυνο αγαπά, αυτός θα τον σκοτώσει.
Πειθώ
Τα λόγια γυρίζουν το ποτάμι.
Λέγε-λέγε το κοπέλι, κάνει την κυρά και θέλει.
Με το στανιό ο σκύλος μαντρί δε φυλάει.
Όπου δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος.
Με το ζόρι παντρειά δε γίνεται.
Ή με το γλυκό στα χείλη, ή με το πουγκί στο χέρι.
Πότε με τα καρύδια του, πότε με τον χαλβά του, ήφερε την
καλόγρια εις τα θελήματά του.
Βοήθεια
Κράτα με να σε κρατώ, ν’ ανεβούμε στο βουνό.
Χωρίς κουπιά και άρμενα, Αϊ-Νικόλα βόηθα.
Μια στενοχώρια που μοιράζεται είναι μισή στενοχώρια.
Οι τριφτάδες κι ο χυλός ώσπου να σηκωθείς ορθός.
Το ‘να χέρι νίβει τ’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.
Πρώτη βοήθεια του θεού, δεύτερη του γειτόνου.
Όταν θέλει ο Θεός, βοηθούν κι οι Άγιοι.
Να λείπαν τα πιπέργια μου, να δω τις μαγειριές σου.
Αχόρταγο κι αχάριστο, ποτέ να μη βοηθάς.
Όποιος περιμένει από τη γειτονιά, γεύεται μα δε δειπνά.
Άζωστος τρέχει ο γείτονας και ο συγγενής ζωσμένος.
Όσο με βόηθηκε η νύχτα και η αυγή, δε με βόηθηκε μήτε
μάνα μήτε αδερφή.
Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει
κανένας άλλος.
Ομαδικότητα
Γι’ αυτό οι Χιώτες πάνε δυο-δυο.
Όπου πεθαίνουνε πολλοί, θάνατο δε φοβάσαι.
Σε ένα καζάνι βράζουμε και έναν πόνο λέμε.
Πώς πάνε οι στραβοί στον Άδη; ένας κοντά στον άλλονε.
Εργασία
Μερεμέτα και σκαπέτα.
Θέρος-τρύγος-πόλεμος.
Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη.
Βρήκαμε μαλλί να ξάνουμε.
Τζάμπα δούλευε, τζάμπα μην κάθεσαι.
Θέλεις θέρισε και δέσε, θέλεις δέσε και κουβάλα.
Ο λόγγος δεν εφοβήθει το τσεκούρι μα το στειλιάρι.
Όποια έχει ρόκα και παιδί, στη γειτονιά να μην εβγεί.
Η έγνοια κάνει τη δουλειά κι η ξεγνοιασιά τον ύπνο.
Ράβε-ξήλωνε, δουλειά να μη σου λείπει.
Ο παπουτσής ξυπόλητος κι ο ράφτης μπαλωμένος.
Η δουλειά δεν είν’ ντροπή και ντροπή είν’ η τεμπελιά.
Του γεωργού η δουλειά στ’ αλώνι φαίνεται.
Κερά εσύ, κερά κι εγώ, ποια θα πάει για νερό;
Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.
Απ’ το θέρος ως τις ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές.
Ήρθα εδώ να ξανασάνω κι εύρηκα μαλλί να ξάνω.
Έκατσε η δουλειά στην πόρτα και κυνήγησε τη φτώχεια.
Όλοι με χρυσά βελούδα, ποιος τα βόσκει τα γαϊδούρια;
Η αλεπού ξενοδούλευε κι εργάτες έπαιρνε.
Ωσάν το σκλάβο δούλευε και ωσάν τον άρχο τρώγε.
Η γαϊδούρα σαράντα πουλάρια έκανε και το σαμάρι δεν της
έλειψε.
Τον δουλευτή σου πλέρωνε και ψυχικά μην κάνεις.
Αν ήταν καλή η δουλειά, θα δούλευε κι ο Δεσπότης.
Όσο με βόηθηκε η νύχτα και η αυγή, δε με βόηθηκε μήτε
μάνα μήτε αδερφή.
Βόδι να μην αλώνιζε, κόρη να μην εγέννα και νιος να μην
εθέριζε, ποτέ του δε θα ‘γέρνα.
Καριέρα
Βεζίρης έγινες, άνθρωπος δεν έγινες.
Οι μούτσοι που πηδάγαμε γίναν καπεταναίοι.
Όποιος έκανε γούμενος, έκανε και κελάρης.
Σαν θέλει η μοίρα, μυλωνάς γίνεται και δεσπότης.
Αν δε σε κλάσει ο μάστορης, δε γίνεσαι τεχνίτης.
Για να γίνεις ηγούμενος, πρέπει να σε πηδήξει ο
προηγούμενος.
Εξειδίκευση
Έκαστος στο είδος του [και ο Λουμίδης στους καφέδες].
Ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς.
Μάθε τέχνη κι άσ’ τηνε κι άμα πεινάσεις πιάσ’ τηνε.
Παλιά μου τέχνη κόσκινο.
Έκαστος εφ’ ω ετάχθη.
Άλλη η δουλειά του ναύτη, κι άλλη του καντηλανάφτη.
Κατά το νιο και τ’ άρματα.
Ξέρει ο τσουκαλάς πού κολλάει τ’ αυτιά.
Κι αν έχει ο γάιδαρος φωνή, για ψάλτη δεν τον κράζουν.
Το αμπέλι, θέλει αμπελουργό, το σπίτι νοικοκύρη και το
καράβι, στο γιαλό, θέλει καραβοκύρη.
Ηγεσία & Διοίκηση
Το ψάρι βρομάει απ’ το κεφάλι
Όταν λείπει η γάτα, χορεύουν τα ποντίκια.
Βασιλική διαταγή και τα σκυλιά δεμένα.
Άλλοι παπάδες ήρθανε, άλλα Βαγγέλια φέραν.
Καλύτερα πρώτος στο χωριό, παρά δεύτερος στη πόλη.
Πρώτα μάθε να γροικάς και ύστερα να διατάζεις.
Κερά εσύ, κερά κι εγώ, ποια θα πάει για νερό;
Όλα του πρέπουνε του νιου, εκτός απ’ το κουμάντο.
Ηύραμεν ζουρλόν παπάν, και όλη μέρα ψάλλωμεν.
Η νύχτα βγάνει επίσκοπο, η αυγή μητροπολίτη.
Ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται.
Στραβός στραβόν οδήγαγε κι ηύραν κι οι δυο το βράχο.
Όποιος διατάζει κι όποιος κλάνει ποτέ του δεν κουράζεται.
Οικονομία
Όπου βγάνεις και δεν βάνεις, γλήγορα στο πάτο φτάνεις.
Επιχειρήσεις
Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
Πούλαγε ακριβά και ζύγιαζε σωστά.
Μάθε τέχνη για να ζήσεις και πραμάτεια να πλουτίσεις.
Χρήμα & Πλουτισμός
Άρπαξε να φας και κλέψε να ‘χεις.
Κάνε με σοφό, να σε κάνω πλούσιο.
Σιγά μη χάσει η Βενετιά βελόνι.
Με τον παρά μου, γαμώ και την κυρά μου.
Για τον παρά κολάζεσαι, με τον παρά κι αγιάζεις.
Το χρήμα κάνει ρήτορα κι η φτώχεια κακομοίρη.
Παράς κοντά με τον παρά και συμφορά με τη συμφορά.
Ο σπόρος κι ο παράς, αν δεν σκορπιστούν δεν αυγαταίνουν.
Όπου είναι τα πολλά, εκεί πάνε και τα λίγα.
Γουναράδες βρωμεροί, μα στην τσέπη όλο φλουρί.
Ιδιοκτησία
Μικρό - μικρό τ’ αλώνι σου, μα είν’ κατάδικό σου.
Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.
Το μισιακό γαϊδούρι το τρώει ο λύκος.
Σε ξένο χωράφι, δρεπάνι μη βάζεις.
Εγώ σ’ έχτισα φούρνε μου κι εγώ θα σε χαλάσω.
Αμπέλι του χεριού σου, συκιά του κυρού σου και ελιά του
παππού σου.
Κόστος & Τιμή
Η φτήνια τρώει τον παρά.
Να λιλί, δώσ’ μου τσιτσί.
Το φτηνό το κρέας το τρώνε τα σκυλιά.
Ακριβός στα πίτουρα και φτηνός στ’ αλεύρι.
Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε.
Σαράντα τ’ άλογο κι εξήντα το σαμάρι.
Κέρδος
Συχνοπούλα και λιγοκέρδιζε.
Πέντε αν δεν χάσεις, δέκα θα κερδίσεις.
Κατά τα κέρδη μου κρίνω το πανηγύρι.
Χρέη
Ο μπακάλης αν μπαταξιάνει, τα παλιά τεφτέρια πιάνει.
Το δανεισμένο πάει γελώντας κι έρχεται κλαίγοντας.
Εκεί που μας χρωστούσανε, μας πήραν και το βόδι.
Δανεικό κυρά τ’ αλεύρι, δανεικό και το προζύμι.
Διαφθορά
Άρπαξε να φας και κλέψε να ‘χεις.
Ξένο ψωμί ήταν που ‘τρωγε, δικό του το μαχαίρι.
Αν δεν λαδώσεις τους τροχούς, η άμαξα δεν τρέχει.
Ή με το γλυκό στα χείλη, ή με το πουγκί στο χέρι.
Παρά να τα πάρει άλλος, κάλλιο εγώ που ‘μαι κουμπάρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου