ΑΡΧΑΙΑ ΧΩΡΑΤΑ ΚΑΙ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ : Ο ΦΙΛΟΓΕΛΩΣ
Κώστας Παπανικολάου
Με την ονομασία ”Ο Φιλόγελως” κυκλοφορούσε και ήταν πολύ δημοφιλής μια
ανθολογία “ανεκδότων”, όπως θα λέγαμε σήμερα. Συγγραφείς ή καλύτερα ανθολόγοι
και επιμελητές της ανθολογίας αυτής φέρονται ο Ιεροκλής και ο Φιλάγριος.
Ο Φιλόγελως (ή Φιλόγελος) είναι μια συλλογή με ανέκδοτα, ή μάλλον η μοναδική συλλογή με ανέκδοτα που έχει διασωθεί από
την αρχαιότητα. Αποδίδεται στους γραμματικούς Ιεροκλή και Φιλάγριο, για τους οποίους δεν ξέρουμε και πολλά.
Κρίνοντας από τη γλώσσα, πρέπει να γράφτηκαν τον 3ο με 4ο αιώνα μ.Χ., αλλά πολλά από τα αστεία έχουν αντληθεί από
παλιότερες πηγές. Όπως λέει και ο Δημ. Σαραντάκος (πατέρας του Νικ. Σαραντάκου), που παρουσίασε κάμποσα ανέκδοτα του
Φιλόγελου στο βιβλίο “Οι αρχαίοι είχαν την πλάκα τους”, πολλά από τα αστεία της συλλογής έμειναν
αθάνατα, αφού τα ξαναβρίσκουμε να επαναλαμβάνονται στις ιστορίες του Ναστραδίν Χότζα, στις πανουργίες του Μπερτόδουλου και του γιου του Μπερτολδίνου, στην πλοκή των επεισοδίων του
Θεάτρου Σκιών, αλλά και σε άλλες μεταγενέστερες συλλογές».
Η συλλογή περιλαμβάνει 265 ανέκδοτα,
καταταγμένα θεματολογικά. Τα περισσότερα (110)
αναφέρονται στους σχολαστικούς, τους αφελείς και κάπως βλάκες “διανοούμενους” της
εποχής. Υπάρχουν όμως και ανέκδοτα για άλλους: φιλάργυρους, μέθυσους,
λιμόξηρους (λιγούρηδες), δύσκολους (στρυφνούς), φθονερούς, οζόστομους (που
βρωμάει το στόμα τους), αφυείς
(κουτούς ή ατζαμήδες), δειλούς, οκνηρούς, και ευτράπελους (καλαμπουρτζήδες), ενώ, περιέργως, μόνο 8 ανέκδοτα σατιρίζουν γυναίκες.
Τέλος, ανάλογα με τα σημερινά ποντιακά
ανέκδοτα είναι εκείνα που αναφέρονται σε Αβδηρίτες
(17), Κυμαίους
(27) και Σιδόνιους
(11). Φαίνεται πως τα Άβδηρα, η Κύμη (η
αιολική πόλη της Μικρασίας απέναντι από τη Λέσβο) και η Σιδόνα (ή η
Σιδώνα; ),
φημίζονταν για την αφέλεια ή βλακεία των κατοίκων τους.
Όπως αναφέρει και ο μακαρίτης Νικ. Καργάκος, πρόκειται για έξυπνα, δροσερά και πολύ “σύγχρονα”
αστεία, ορισμένα από τα οποία είναι παρμένα από τον κατά διακόσια χρόνια
παλαιότερό τους Λουκιανό ή και από ακόμη αρχαιότερες πηγές.
Μερικά από τα αστεία του Φιλογέλωτα
παρατίθενται στην συνέχεια
Ένας σχολαστικός, βλέποντας να έρχεται προς
το μέρος του ο οικογενειακός γιατρός του κρύφτηκε πίσω από έναν τοίχο και όταν
κάποιος τον ρώτησε γιατί; αυτός απάντησε “Είναι
πολύς καιρός που δεν αρρώστησα και τον ντρέπομαι”.
-----------------------------------------------------
Ένας σχολαστικός έκανε εγχείριση αφαίρεσης
αμυγδαλής και ο γιατρός του συνέστησε να μη μιλάει για κάποιο χρονικό διάστημα.
Επειδή όμως στο μεταξύ είχε κάποια δεξίωση στο σπίτι του, έβαλε τον δούλο του
να υποδέχεται τους καλεσμένους. Κατόπιν τους έπαιρνε παράμερα έναν-έναν και
τους έλεγε “Μην με παρεξηγείτε που έβαλα
τον δούλο μου να σας υποδεχτεί αλλά ο γιατρός μου συνέστησε να μη μιλώ”.
-----------------------------------------------------
Ένας σχολαστικός είδε στον ύπνο του πως
πάτησε ένα καρφί και το πρωί έδεσε το πόδι του. Όταν εξήγησε την αιτία του
δεσίματος του ποδιού σ΄έναν άλλο σχολαστικό, αυτός του είπε “Καλά να πάθεις. Ποιός σου είπε να κοιμάσαι ξυπόλυτος”.
-----------------------------------------------------
Ένας Κυμαίος πουλούσε μέλι. Όταν ένας
πελάτης το δοκίμασε και του είπε πως είναι πολύ καλό, του απάντησε “Αμ θα το πουλούσα αν δεν είχε πέσει μέσα ποντικός”
-----------------------------------------------------
Ένας Κυμαίος βλέποντας να κουρεύουν τα
πρόβατα έχοντας προηγουμένως δέσει τα πόδια τους είπε. “Ευτυχώς ο δικός μου ο κουρέας ποτέ δε με δένει όταν
με κουρεύει”
-----------------------------------------------------
Ο φλύαρος κουρέας ρωτά τον ετοιμόλογο
πελάτη του: “Πώς να σε κουρέψω;”
Και ο πελάτης: “Χωρίς να μιλάς.”
-----------------------------------------------------
Ένας ταλαίπωρος σύζυγος βρισκόταν στα
τελευταία του και η γυναίκα του χτυπιόταν κι έκλαιγε λέγοντας “Αν πεθάνεις θα κρεμαστώ!” Κάποια στιγμή ο
ψυχορραγών σύζυγος ανοίγει τα μάτια του και της ψιθυρίζει: «Μπορείς σε παρακαλώ να μου κάνεις αυτή την χάρη όσο
ζω ακόμα;”
-----------------------------------------------------
Ένας νεαρός είπε σε μιαν ακόλαστη γυναίκα
που τον είχε καλέσει σπίτι της “Θα φάμε
πρώτα ή θα πάμε αμέσως στο κρεβάτι;” κι εκείνη του απάντησε “Ό, τι θες εσύ, καρδιά μου, μόνο που δεν έχω
μαγειρέψει”
-----------------------------------------------------
Ρώτησαν έναν ταλαιπωρημένο από τη γυναίκα
του σύζυγο, που κήδευε τη συμβία του, “ποιος
αναπαύθηκε;” κι αυτός απάντησε “Εγώ,
που την έχασα”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου