H ΕΝΔΟΞΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΚΛΕΦΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΑ   

H  ΕΝΔΟΞΗ  ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ  ΚΛΕΦΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Το έστειλε ο Γιάννης Κόντης

ΓΙΩΡΓΟΣ Κ ΚΥΡΜΕΛΗΣ

    Α΄   Ἡ κλεφτουργιά  δεν γεννήθηκε μόνο στη νότια   Ἑλλάδα. Το  ἀντιστασιακό πνεῦμα τῶν αἰώνιων Ἑλλήνων δεν ἦταν δυνατόν να σβήσει με τον ἡρωικό θάνατο τοῦ τελευταίου μεγάλου Ἕλληνα αὐτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. ‘Ἀμέσως  ἄναψαν οἱ ψυχές τῶν πανελλήνων. Τά ψηλά βουνά γέμισαν κλέφτες κι ἀρματωλούς πού δεν μποροῦσαν ν’ἀντέξουν το βάρβαρο ἀσιάτη κατακτητή: Θράκη, Μακεδονία, Ἤπειρος, Θεσσαλία, Ρούμελη και Μωριᾶς γέμισαν ἀπό   ψυχές  ἀδούλωτων παληκαριῶν πού πῆραν το δρόμο  τοῦ ὑπέρ πάντων ἀγώνα :την  προστασία τῶν συνελλήνων χριστιανῶν  τοῦ κάμπου και τη συνέχιση τῆς φωτιᾶς γιά την πραγμάτωση τοῦ «ΠΟΘΟΥΜΕΝΟΥ», την ἀπελευθέρωση και ἐπανάκτηση  τῆς πρωτεύουσας τοῦ Γένους, τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἀγώνας πολυαίωνος, σκληρός, ἀπάνθρωπος, μά και ἠρωικός και ἔνδοξος, πάντα με το ποθούμενο στην ψυχή και στα χείλη. Αὐτός ἦταν ὁ αἰώνιος πόθος ὅλων τῶν Ἑλλήνων , μικρῶν και μεγάλων, νέων και γέρων με μπροστάρηδες τους κλέφτες κι ἀρματωλούς.  Πῶς ἦταν δυνατόν ἀπό τόν ὑπέρ πάντων αὐτόν ἀγώνα να  μείνει ἐκτός  ἡ Μακεδονία με τά ψηλότερα βουνά και τά ἀπόκρυφα κρυσφύγετα, τις ἀπάτητες κορφές τοῦ Ὀλύμπου και τῆς Ὄσσας, τῶν Πιερίων και τοῦ Χολομώντα.

     Σήμερα, μέρα μεγάλη πού εἶναι, δεν θ’ἀπαντήσω στις ἀνίερες κι ἀνόσιες θέσεις ἀνώτατων και μετριώτερων κυβερνητικῶν ἀξιωματούχων, δῆθεν ἱστορικῶν και μάλιστα πανεπιστημιακῶν, δημοσιογραφικῶν πληρωμένων κονδυλοφόρων, πού λερώνουν  ὀνόματα και τόπους ἱερούς και δοξασμένους(Μακεδονία-Μακεδονομάχοι), Δεν ἀξίζει κάν ἡ ἀναφορά τῶν ὀνομάτων.Θά παραθέσω, ὅσα ὀνόματα βρῆκα ψάχνοντας πρόχειρα για την τιμήν τῆς σημερινῆς ἡμέρας, ἡρώων κι ἀγωνιστῶν τῆς ἐλευθερίας ἀπό την Ἅλωση και μετά(1453). Ἔτσι, για ν’ἀκουστοῦν και να ἠχήσουν στις συγκινημένες ψυχές τῶν συνελλήνων μου. Να ἔχουν να λέν, σε χρόνους δίσεκτους πού ἔρχονται,  μέ καύχηση πώς ὁ τόπος αὐτός, ἡ Μακεδονία μας, εἶναι-ἦταν τόπος , γῆ ἀγίων και ἡρώων, ποτισμένος ὄχι με βουλγαρκά και σκοπιανά, ἀλλά με ἄλικα και καθαρά αἵματα  Ἑλλήνων-Μακεδόνων πού οἱ ρίζες τους φτάνουν πιο πίσω κι  ἀπ’ το μέγιστο τῶν  Ἑλλήνων Ἀλέξανδρο, το Φίλιππο, ἀλλά και τους μετέπειτα ρωμιούς   Μακεδόνες αὐτοκράτορές μας, τούς προπάππους πού περιγράφω σήμερα και τά θηρία τῶν  Μακεδονικῶν Ἀγώνων, μά κι κι  ἐκείνων  πού ματαίωσαν την παράδοση τῆς Μακεδονικῆς γῆς  στούς βόρειους ἁρπαγες.

    ΝΑΙ΄ θα ἀρκοῦσε-γιά μᾶς τούς Σερραίους- το ὄνομα και μόνο τοῦ Ἐμμανουήλ Παπᾶ με τη γυναίκα του Φαίδρα και τά παιδιά του Ἀθανάσιο, Νικολάο και Ἰωάννη΄  ἔγιναν ὅλοι τους, μαζί με τά ἄμετρα πλούτη τους, ὁλοκαύτωμα θυσίας στον ἀγώνα τῆς ἐθνικῆς Παλλιγενεσίας. Ὅμως θα άναφέρω τά ὅσα ὀνόματα βρῆκα που σχεδόν ὅλοι μας  ἀγνοοῦμε. Ἔτσι ὀνομαστικά με λίγα λόγια γιά τούς πολύ ξακουστούς και μεγάλους, μά και τά ὀνόματα τῶν μικρότερων, για την ἐποχή και τά χρόνια τους  ὅμως  κι αὐτούς πολύ μεγάλους.   

    Ν΄’ἀκουστοῦν ὡς μικρό μνημόσυνο τῶν ψυχῶν , τῶν ἀγώνων και τοῦ θανάτου τους, και για μάθημα ὅλων ἡμῶν τῶν νεώτερων πού ξεχνοῦμε, κι ἄλλων, μεταξύ μας πού, φεῦ, εἰρωνεύονται.

Β΄Ἐμμανουήλ Παπᾶς(1772-1821)

    Ὁ ἄρχων τῶν Σερρῶν. Γεννήθηκε στη  Δοβίστα( σήμερα Ἐμμανουήλ Παπᾶς). Στίς Σέρρες ἐπεβλήθη με την  ἐργασία του ὡς ἔμπορος και μεγαλέμπορος. Ἐπεξέτεινε τις πολλές δραστηριότητές του στή Θεσσαλονίκη, Κωνσταντινούπολη και Βιέννη με βάση πάντα τίς Σέρρες. Ἡ ψυχή του δεν αἰχμαλωτίσθηκε ἀπό  τα ἄσωστα πλούτη, μά  ἀπό την ἀμέτρητη ἀγάπη προς την Ἑλλάδα. Ὑψηλός, εὐθυτενής, μεγαλόκαρδος καί φιλάνθρωπος. Μέλος και γενικός ταμίας τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας ἀπό το 1820. Χάριν αὐτῆς τῆς παθιασμένης ἀγάπης θυσίασε την οἰκογένειά του( 12 παιδια, 9+3 κορίτσια). Ἀρχηγός τῆς ἐπανάστασης στη Χαλκιδική( Πολύγυρος-Κασσάνδρα) με τη συνεργασία μοναχῶν τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἀρχικά εἶχε ἐπιτυχίες, μά το ἀποσταλέν τουρκικό σῶμα σταρτοῦ ἔσβησε την ἐπανάσταση. ὁ Παπᾶς κατέφυγε στο Ἅγ. Ὄρος και ἀπό   ἐκεῖ με πλοῖο τοῦ ἄλλου θηρίου τῆς ἐπανάστασης τοῦ Θρακιώτη καπετάν Βισβίκη( θρῦλος ἡ γυναίκα του) πορευόμενος στην Ὕδρα ἀπέθανε ἀπό καρδιακή προσβολή.

2. Γερω-Καρατάσος

   Άπό μιά περίφημη-αὐτός την ἔκανε  «ἐνδοξότατη» -  οἰκογένεια τῆς Βέροιας- χωριό Ξερολίβαδο, περιοχή Δοβρᾶ . Η οίκογένειά του ἔγινε ἀπ’αὐτόν οίκογένεια Καρατασαίων.  Ὁ Κ. ἀπό μικρή ἡλικία άναδείχθηκε ἀξεπέραστος κλέφτης με δάσκαλό του τον περίφημο τότε καπετάνιο  καπετάν Ρομφέη, πού τον πάντρεψε με την καλλονή τῆς περιοχῆς παπαδοπούλα Μαρία. Ἐπί τριάντα χρόνια ὑπῆρξε ἐπίσημος ἀρματωλικός καπετάνιος τῆς περιοχῆς Βέροιας, Ἀξιοῦ και Ναούσης. Μαζί με τους μεγάλους συμπατριῶτες του καπετανέους Ζαφειράκη και Γάτσιο κι αύτόν ὡς ἀρχηστράτηγο κήρυξαν την ἐπανάσταση στη Νάουσα τον Ἀπρίλιο 1822 πού άπέτυχε με φοβερές για τους Ναουσαίους και ὄχι μόνο συνέπειες.  Ἔκτοτε ἐφυγε και .ελαβε μέρος σε μεγάλες  μάχες στη Στερεά, στο Πέτα, στην Αλόνησι, Τρίκερι. Νίκησε τον Ἰμπραήμ. Μετά την ἀπελευθέρωση ἔγινε χιλιάρχος και ἔζησε στη Ναύπακτο και πέθανε το 1830

Σημείωση

    Μύθος και θρῦλος ἔγινε ὁ μαρτυρικός θάνατος τῆς γυναίκας του Μαρίας. Τά ἀπάνθρωπα βασανιστήρια τοῦ Τούρκου τοπάρχη πού  ἔκανε το πᾶν να την παρασύρει στις ἀναίσχυντες και ταυτόχρονα αἱμοδιψεῖς ἀπαιτήσεις του. Οἱ παληκαρίσιες συνεχεῖς ἀρνήσεις της προκάλεσαν τον φρκτό θάνατό της στο κέντρο τῆς Βέροιας:

«Οἱ τζελάτηδες με γέλια-

τα βυζιά κατατρυποῦν-

καί με τέσσερα τσιγγέλια-

στο πλατάνι την κρεμοῦν».

Εἶναι ὁ μέχρι σήμερα εὐλαβῶς διατηρούμενος ὡς προσκύνημα( ἀπαίσιος πλάτανος) στο κέντρο τῆς Βέροιας

3. Καπετάν Γάτσος(1871-1839)

    Ἀρματωλός τοῦ Ὀλύμπου. Συνεργάτης τοῦ Καρατάσου και Ζαφειράκη στήν ἄτυχη ἐπανάσταση τῆς Νάουσας-Τελικά κατέφυγε στη Στερά και  συνεργάστηκε πολλές φορές με τον Καραϊσκάκη. Ἐπίσης με τον Γενναῖο Κωλοκοτρώνη-διακρίθηκε ὡς ἀπό τους γενναιότερους στή μάχη στα Δερβενάκια, πολέμησε στο Τρίκερι και τις Σποράδες. Ἀναμίχθηκε στις ἐμφύλιες διενέξεις τῶν καπετανέων,  με  συμφιλιωτικές πάντα διαθέσεις. Βοήθησε τον Ι. Καποδίστρια-Άποστρατεύθηκε ὡς συνταγματάρχης και πέθανε το 1839 στην Ἀταλάντη.

4. Καπετάν Ζαφειράκης( 1772-1822)( Θεοδοσίου το ἐπώνυμο)

  Γεννήθηκε στη Νάουσα, ἀπό οἰκογένεια προκρίτων. Φυλακισμένος τοῦ Αλῆ πασᾶ δραπέτευσε. Συμμετέσχε στην ἐπανάσταση τῆς Νάουσας-τότε διέθεσε ὅλη του την περιουσία(!). Το 1820  σκότωσαν τον εἰκοσἀχρονο γιό του , βασανίσαντες ἀπάνθρωπα τη γυναίκα και τους συγγενεῖς του  οἱ Τοῦρκοι

5.Λαζαῖοι- Ἀπό τις ἐπιφανέστερες οἰκογένειες κλεπτῶν τῆς Μακεδονίας.Ἀμέτρητα τά κατoρθώματά τους, ἀνδρῶν και γυναικῶν-Ἐμβληματική μορφή, ἄρχων ὄχι μόνο τῆς μεγάλης οῖκογένειας μά και γενικός ἡγέτης τοῦ Ὀλύμπου ἡταν  γνωστός ὁ Τόλιος Λάζος  Ἔξαρχος. Ὑπεράξια σε ἦθος και ἀγωνιστική ψυχή, ἀληθινή σπαρτιάτισσα ἡ γυναίκα του. Μεγάλοι και πιστοί συνεργάτες τοῦ θρυλικοῦ Παπαβλαχάβα. Η οἰκογένεια τῶν Λαζαίων τραγουδήθηκε ὐπέροχα ἀπό τη δημοτνική μοῦσα για πολλές δεκαετίες. Περπάτησαν και πολέμησαν σε ὅλη την Ἑλλάδα, ἀκόμη καί  σέ θαλασσινές συμπλοκές και «ναυμαχίες». Το αἷμα τους πότισε σχεδόν ὅλα τά ἑλληνικά χώματα. Φάνηκαν ὑπεράξιοι τῆς πατρίδας .

    Δεν θα μοῦ φθάσει ὁ ἐδῶ χῶρος ἀλλά κι ὁ χρόνος, ἄν θα συνέχιζα  ἔτσι  ν’ ἀπαριθμῶ τη χορεία τῶν Μακεδόνων πολεμιστῶν και ἀντιστασικῶν μας ἡρώων. Ἁπλῶς θα ἀπαριθμήσω μόνο του ἑπόμενους, για μνημόσυνό τους και γιά μνήμη και μαθημα ἡμῶν τῶν σύγχρονων, φοβισμένων να ἐπιδείξουμε το πατριωτικό μας φρόνημα

1.Καπετάν Τόσκας, ἀπό τά Γρεβενά, με ἀπογόνους το ἴδιο κλέφτες κι ἀρματωλοί

«Ἐσεῖς πουλιά τῶν Γρεβενῶν κι ἀηδόνια τοῦ Μετσόβου

ἐσεῖς καλά τον  ξέρετε τόιν Τόσκαν καπετάνιο»

    Ἡ δόξα τοῦ Τόσκα κορυφώθηκε στα χρόνια ταῆς δεκαετίας τοῦ 1770

2.Καπετάν Λιάκος-δοξάσθηκε κυρίως στα χρόνια τῆς δεκαετίας 1810-συνεργασθείς με τον Παπαβλαχάβα και ΝΙκοτσάρα ἐνεντίον τοῦ Ἀλῆ παςᾶ.

«Προσύνα Λιάκο τον παςᾶ, προσκύνα το Βεζύρη

-Ὅσ΄εἶν’ο  Λιάκος ζωντανός πασᾶ δεν προσκυνάει».

3. Καπετάν Λιόλιος(1773-1860)

   Γεννήθηκε στο Ξερολίβαδο Βεροίας, συμπολεμιστής τοῦ γερω-Καρατάσου. Ἔδρασε στα βουνά τῆς Πίνδου-Ὄσσας-Ὀλύμπου. Το ὄνομά του ἐνέσπειρε το φόβο στους Τουρκαλβανούς τοῦ Ἀλῆ.

4. Καπετάν Ρομφέης, ἀπό την Κετερίνη. Ἔδρασε ἀπό το 1770-1810, κορυφαῖος καπετάνιος-ἡ δράση του ἔγινε σχολή κλεφτῶν

-«Ἐγώ Τούρκους δε σκιάζομαι, κονιάρους δε φοβοῦμαι

Τρεῖς μέρες κάνει πόλεμο και πέντε μορονύχτια»

5. Καπετάν Καζαβέρνης. Ἐδρασε παληκαρίσια τη δεκαετία 1800-1810. Πολέμησε και στα δικά μας μέρη.

«Ὁ Καζαβέρνης πολεμᾶ με δυό με τρεῖς χιλιάδες

Με  Σέρρες, μ’ὅλο τον καζά και με το ἕρμο Πράβι».

6. Καπετάν Λάπας. Γεννήθηκε στο Λιτόχωρο το 1730. Ἀπό τους πιο διάσημοιυς ὀπλαρχηγούς τῆς ἐποχῆς του.

7. Καπετάν Σῦρος, Ἀπό τά Σέρβια.

    Ἀρχηγός μεγάλης οἰκογένειας κλεφτῶν κι ἀρματωλῶν τῆς περιοχῆς Βέροιας. Ἡ δράση του ἀπό 1750-1760.  Τά δυό του παιδιά  ἔγοναν πρωτοπαλήκαρα τοῦ Νικοτσάρα.

«Ὁ Σῦρος ἀπ’τά Σέρβια, κι ὁ Νάννος ἀπ’τη Βέροια»»

8, Τζαχεῖλες-οἰκογένεια ἐπιφανῶν  καπεταναίων περιοχῆς Ὀλύμπου-περίφημος ὁ γεροΤζαχειλας, ἀπό τους σπουδαιότερος προμάχους τῆς Νάουσας(1821)

9. Καπετάν Ἀλεξανδρῆς.

    Ὀνομαστός καπετάνιος τοῦ Ὀλύμπου, σύγχρονος τοῦ Βλαχάβα και τοῦ Νικοτσάρα Πέρα ἀπό τον Ὄλυμπο, ἔλαβε μέρος και στον καταδρομικό στολίσκο με τον Βλαχάβα, Νικοτσάρα και ἄλλους καπεταναίους στις   Σποράδες.

10.Καπετάν Μπιζιώτης

    Ἀμέτρητοι οἱ ἀρματωλοί και κλέφτες τῆς οἰκογένειας αὐτῆς-ἀπόλυτοι ἐχθροί τοῦ Ἀλῆ πασᾶ                                                    

10. Καπετάν Ζιάκας, μεγάλο ὄνομα, τραγουδισμένο στα Γρεβενά-ἔδρασε κατά  τη δεκαετία 1760-1770  

11 Καπετάν Νικοτσάρας, ὁ ἀετός τοῦ Ὀλύμπου Ἀπό την Ἐλασσόνα.

    Ἡ δράση του στην ἀκμή της κατά τά ἔτη 1788-92-Εκανε φρούριο τον Πλαταμόνα-φόβος και τρόμος τῶν Τούρκων . Ἀγαπημένος τοῦ Βλαχάβα-ἔλαβε ἐνεργό μέρος και στις θαλάσσιες ἐπιχειρήσεις τοῦ Βλαχάβα.-γύρισε ὅλη την Ἑλλάδα πολεμώντας-πολέμησε και στα μέρη μας(Ζίχνη και ἀλλοῦ)

12. Γιωργάκης Ὀλύμπιος, ὁ γνωστός τουρκοφάγος. Γεννήθηκε στο Βλαχολίβαδο τοῦ Ὀλύμπου ἀπό γνωστή και τιμημένη οἰκογένεια κλεφτῶν κι ἀρματωλῶν-μέλος ἐνεργό της Φιλικῆς Ἑταιρείας, ἔλαβε μέρος στην ἐπανάσταση τοῦ Ὑψηλάντη στη Μολδοβλαχία(Ἰαν 1821)-Πιστός μέχρι θανάτου τοῦ Ὑψηλάντη- Αὐτοκτόνησε  για να μην τον συλλάβουν οἱ Τοῦρκοι ἀνατινάξας τό κωδονοστάσιο τῆς Μονῆς Σέκου

13. Ἰωάννης Φαρμάκης, ὁ ἀσυμβίβαστος-Καταγόταν ἀπό την περιοχή Καλαμαριᾶς θες/νίκης, πέρα ἀπό τη σημερική. Ἀξιωματικός τοῦ Ρωσικοῦ στρατοῦ  μαζί με ἄλλους ἀργότερα ἥρωες τοῦ 1821( Ἀναγνωσταρᾶ, Περραιβοῦ κ.ἄ). Συμπολέμησε με τον Ὑψηλάντη και τον Γ. Ὀλύμπιο και βασανισθείς ἀπάνθρωπα θανατώθηκε στην Κωνσταντινούπολη(1821)

   Ὁ προσεκτικός ἀναγνώστης θα παρατηρήσει πώς και στον τομέα αὐτό ὑπάρχει ἡ κόκκινη γραμμή τῆς  Ἱστορικῆς συνέχειας τοῦ τόπου μας. Αὐτό πρόν γνώση κάποιων δῆθεν ἱστορικῶν.

    Τελειώνω, διότι «ἐπιλήψει με ο χρόνος και ὁ χῶρος διηγούμενον» τά περί τῶν Μακεδόνων κλεφταρματωλῶν « οἵτινες  ἐγενήθησαν ἰσχυροί ἐν πολέμω και ἔκλιναν παρεμβολάς ἀλλοτρίων(ἐχθρῶν) . Ἄς εἶναι ἐλαφρύ το χῶμα πού τους σκεπάζει κι ὁ Θεός ἄς φέρνει τά ὀνόματά τους στη μνήμη Του.   

    Και τη δική μας, βέβαια.