Not in our watch!
του Θανάση Κ.
--Λίγο πριν την Επανάσταση του 1909, κανείς δεν πίστευε ότι η Ελλάδα (που τότε έφτανε ως τον Όλυμπο και την Άρτα), χωρίς την Κρήτη, τη Μακεδονία, την υπόλοιπη Ήπειρο, τη Θράκη, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα) θα μπορούσε ποτέ να… διπλασιαστεί μέσα σε λίγα χρόνια!
Άλλωστε, ήταν πολύ πρόσφατη η ντροπιαστική ήττα του Ελληνικού στρατού το 1887, η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, και το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη το 1893…
Κανείς σε μιαν Ελλάδα που κουβαλούσε, νωπές τότε, όλες αυτές τις ντροπιαστικές μνήμες, δεν τολμούσε να διανοηθεί ό,τι επρόκειτο να γίνει το 1912-13…
--Εκεί γύρω στο 1952, λίγο πριν έλθει ο Παπάγος στην εξουσία, κανείς δεν τολμούσε να σκεφτεί ότι η ισοπεδωμένη τότε Ελλάδα, από ένα Πόλεμο, μια φρικτή Κατοχή, έναν Εμφύλιο που ακολούθησε αμέσως μετά – και διχασμένη όσο ποτέ – θα μπορούσε να κάνει ό,τι αμέσως ακολούθησε:
Κοντά 20 χρόνια, όπου σημείωνε τους μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης διεθνώς – και συνεχώς – μαζί με την Ιαπωνία!
--Την άνοιξη του 1974, επί δικτατορίας Ιωαννίδη, εκεί στις πιο μαύρες μέρες της χούντας (που έκλεινε ήδη επτά χρόνια), κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί τι θα γίνει λίγους μήνες μετά: Μια πραγματική και χωρίς προηγούμενο «άνοιξη δημοκρατίας». Και την ανάδειξη της πιο σταθερής (αν και στρεβλής, όπως αποδείχθηκε) δημοκρατίας που είχε ποτέ η χώρα.
Η Ιστορία είναι γεμάτη «αναπάντεχα».
Για την ακρίβεια, το «αναπάντεχο» είναι ο «κανόνας» – όχι «εξαίρεση» – της Ιστορίας!
Ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης και «σε σημεία καμπής».
Θα μπορούσα να αναφέρω δεκάδες αντίστοιχα παραδείγματα όπου συντελέστηκε το μέχρι πριν λίγο (για πολλούς, για όλους, ίσως) «αδιανόητο».
Στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς…
Παλαιότερα, αλλά και πιο πρόσφατα…
Αναπάντεχες εξελίξεις με θετικό πρόσημο, ή με αρνητικό.
Αναπάντεχες πάντως…
--Η άνοδος του Χίτλερ, ο οποίος 8 χρόνια πριν εκλεγεί Καγκελάριος είχε φυλακιστεί από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης ως «συνωμότης»!
--Η άνοδος του Ντε Γκώλ, ο οποίος επέστρεψε ως «σωτήρας» της Γαλλίας το 1958, δώδεκα χρόνια μετά την «άδοξη» αποχώρησή του από την πρώτη μεταπολεμική κυβέρνηση.
--Η άνοδος του Τεγκ Σιάο Πινγκ στην Κίνα, ο οποίος μετά από χρόνια διαπόμπευσης, διαγραφής από το Μαοϊκό Κόμμα και φυλάκισης (του έσωσε τη ζωή, κυριολεκτικά ο Τσου Εν Λάϊ την εποχή της διαβόητης «Πολιτιστικής Επανάστασης») επιστρέφει και γίνεται ο αδιαμφισβήτητος «αναμορφωτής της σύγχρονης Κίνας».
-- Η ίδια η άνοδος της Κίνας σε ρόλο διεθνούς Οικονομικής υπερδύναμης από τη δεκαετία του 80 και μετά.
-- Η άνοδος του Ρέιγκαν στην Προεδρία των ΗΠΑ το 1980, η «αναγέννηση» της Βρετανίας επί Θάτσερ (μετά από δεκαετίες παρακμής και ένα χειμώνα σεισμικών κοινωνικών συγκρούσεων, το λεγόμενο winter of discontent)
--Για να μην αναφερθούμε στα πιο πρόσφατα: όπως στην υπερψήφιση του Brexit στη Βρετανία, ή στην εκλογή του Τράμπ στις ΗΠΑ - μόλις πέρσι και τα δύο…
Για να μην αναφερθώ στο γεγονός ότι, το καλοκαίρι του 2009, κανείς δεν φανταζόταν στην Ελλάδα τι θα επακολουθούσε...
Ο κόσμος απολάμβανε ξένοιαστος τις …αστακομακαρονάδες του στις παραλίες, ενώ ο αριστερόστροφος Τύπος γκρίνιαζε (τότε!) για τα «υψηλά ποσοστά φτώχειας» στην Ελλάδα!
Όλα όσα ακολούθησαν σε όλες αυτές τις περιπτώσεις (και σε πάμπολλες άλλες) ήταν απολύτως «απροσδόκητα».
Κι αν κάποιοι προειδοποιούσαν γι’ αυτά, ήταν απελπιστικά μόνοι τους, εμφανίζονταν ως «γραφικοί», κανείς δεν τους έπαιρνε στα σοβαρά.
Κι όμως! Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ό,τι ακολούθησε φαίνεται – εκ των υστέρων, βέβαια - ως… «αναμενόμενο»!
Γιατί λοιπόν, το «αναμενόμενο» εκ των υστέρων είναι πάντα τόσο …«αδιανόητο» εκ των προτέρων;
Ίσως γιατί οι άνθρωποι πάσχουν από «αδράνεια συνείδησης» (προσωπικής ή συλλογικής).
Δηλαδή τείνουν να προβάλουν στο μέλλον, αυτό που τους συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν.
--Αν ζουν τα τελευταία χρόνια μια περίοδο ευημερίας, δεν διανοούνται ότι αυτό μπορεί βίαια να διακοπεί. Ή να μετατραπεί σε μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση, πολύ περισσότερο…
Ακόμα κι αν μέσα στην Ιστορία τους ως λαοί έχουν περάσει τέτοιες δοκιμασίες. Αλλά είναι στο βαθύ παρελθόν, το οποίο δεν «θυμούνται» πια…
--Κι αντιστρόφως: αν ζουν για κάποια χρόνια σε περίοδο ανέχειας και δυστυχίας, δεν τολμούν να πιστέψουν ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν θεαματικά προς το καλύτερο.
Ακόμα κι αν μέσα στην Ιστορία τους, ως λαοί, έχουν σελίδες δόξας και ακμής. Ακόμα και σχετικά πρόσφατες. Αλλά οι πιο πρόσφατες «καταγραφές» της μνήμης τους επισκιάζουν τις παλαιότερες «αναμνήσεις» από το συλλογικό τους υποσυνείδητο.
Μ’ άλλα λόγια, η ευημερία, η επιτυχία και η έπαρση που προκαλούν συχνά, τείνει να τους δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ αποτυχία.
Κι αντίστροφα: η αποτυχία η μιζέρια, και η ηττοπάθεια που συνήθως ριζώνει πάνω τους, τους δημιουργεί την πεποίθηση ότι αυτό είναι το «ριζικό» τους και πως δεν θα μπορέσουν ποτέ να ξεφύγουν απ’ αυτό…
Μόνο που ανάμεσα στις δύο ακραίες καταστάσεις υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά:
Όταν η επιτυχία σε οδηγήσει στην έπαρση, αυτό φέρνει τη συντριβή σου πιο κοντά!
Ενώ αντίθετα, όταν η αποτυχία και η μιζέρια σε καθηλώσουν στην ηττοπάθεια και τη μοιρολατρία, αυτό καθιστά την ανάκαμψη σου πολύ πιο δύσκολη. Και την απομακρύνει συνεχώς…
Η αλαζονεία του επηρμένου φέρνει την καταστροφή του μιαν ώρα αρχύτερα.
Η ηττοπάθεια του μίζερου, ματαιώνει την ανάκαμψη του, μπορεί και για πάντα!
Σε περιόδους κρίσης, λοιπόν, το πιο δύσκολο (αλλά και πιο κρίσιμο) είναι να εμπνεύσεις στους «ηττημένους» την Ελπίδα ότι μπορούν τελικά – και παρ’ όλα αυτά – να νικήσουν.
Ο Ελληνικός λαός ήδη βιώνει μια μακροχρόνια κρίση.
Το 2010, δεν πίστευε ότι θα κρατούσε τόσο κι ότι θα βάθαινε τόσο…
Δεν ήθελε και δεν μπορούσε να το πιστέψει…
Δεκαετίες ολόκληρες – δύο γενιές πια – οι Έλληνες είχαν μάθει ότι κάθε φέτος και καλύτερα (από πέρσι).
Σε επίπεδα γενικής καταναλωτικής ευημερίας, βέβαια.
Διότι κατά τα άλλα, η χώρα είχε αρχίσει να από-βιομηχανοποιείται από τα τέλη της δεκαετίας του ’70.
Σήμερα όμως, το 2017, συμβαίνει το αντίθετο: οι Έλληνες δεν πιστεύουν εύκολα, ότι μπορεί η χώρα τους να σηκωθεί στα πόδια της ξανά.
Και πάλι δεν θέλουν και δεν μπορούν να το πιστέψουν.
Γιατί έζησαν επτά χρόνια, όπου πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Κι όταν αρχίσουν να βλέπουν το καλύτερο, αρνούνται να το δεχθούν.
Το 2014 τα πράγματα είχαν αρχίσει να βελτιώνονται αισθητά πια.
Το λένε οι αριθμοί, το πιστοποιούν όλοι οι δείκτες, το επαναλαμβάνουν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, τώρα πια το ομολογούν και οι άνθρωποι.
Όμως το 2014 γκρίνιαζαν οι πάντες!
Και ψήφισαν το 2015 όπως ψήφισαν. Και σήμερα βρίσκονται σε πολύ χειρότερη θέση. Και σε πολύ μεγαλύτερη απελπισία!
Άλλο παράδειγμα:
Πολλοί ρωτάνε τους γύρω τους:
--Πόσο ακόμα θα κρατήσει η κρίση; Και πότε θα είμαστε πάλι καλά;
Αν τους απαντήσει κάποιος, πως θα κάνουμε τουλάχιστον δέκα χρόνια να συνέλθουμε, θα αντιδράσουν με απόγνωση:
--Τόοοοοσο πολύ;
Κι αν τους απαντήσεις, πως σε πέντε-έξη χρόνια το πολύ θα έχουμε επανέλθει, θα αντιδράσουν με απαξιωτική ειρωνεία!
--Σιγά μην κρατήσει τόσο λίγο!
Θέλουν να κρατήσει λίγο, φοβούνται ότι θα κρατήσει πάρα πολύ, αλλά δεν είναι έτοιμοι να ακούσουν ούτε το ένα ούτε το άλλο…
Το πιο σημαντικό: Όλοι βιώνουν την κρίση – και τη συνεχή επιδείνωσή της – ως ήττα. Προσωπική και «εθνική»!
Ακόμα και οι ΣΥΡΙΖΑίοι, που παρηγορούνται, βέβαια, από το γεγονός ότι βρίσκονται στην εξουσία, φοβούνται διπλά!
Φοβούνται πρώτον για τις δημοσκοπήσεις (ακόμα κι όταν τις αμφισβητούν), γιατί προδικάζουν την κατάρρευσή τους)…
Και φοβούνται – κάποιοι περισσότερο κι από την εκλογική τους κατάρρευση – μη «σκάσει» στα χέρια τους! Κι οδηγηθούν έτσι, όχι απλώς σε εκλογική ήττα (που είναι σχεδόν βέβαιη πια) αλλά σε στρατηγική συντριβή, από την οποία δεν θα «συνέλθουν» ποτέ!
Οι υπόλοιποι, οι απηυδισμένοι με το ΣΥΡΙΖΑ, που είναι και οι συντριπτικά περισσότεροι πια - απλά βιώνουν την κρίση ως διπλή «ήττα».
Ήττα πολιτική αφού κυβερνούν οι… «τρωγλοδύτες»…
Και ήττα εθνική, αφού βουλιάζει όλο και περισσότερο η χώρα!
Το ενδιαφέρον όμως, είναι πως κανείς δεν βλέπει την κρίση που βιώνουμε ως ευκαιρία!
Ευκαιρία κάθαρσης (της χώρας), ευκαιρία ανάκαμψης (της οικονομίας), ευκαιρία ιστορικής ανασυγκρότησης!
Της κοινωνίας μας, αλλά και της Πατρίδας μας γενικότερα…
Φυσικά κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί από δω και στο εξής…
Υπάρχουν κρίσεις που αποδεικνύονται θανάσιμες.
Οδηγούν στην πλήρη καταστροφή. Αυτές, όμως, είναι πιο σπάνιες…
Όπως και υπάρχουν κρίσεις που αποδεικνύονται, αληθινά λυτρωτικές «ευκαιρίες αναγέννησης».
Αυτές δεν είναι σπάνιες. Αλλά προϋποθέτουν ότι θα υπάρξει μια «πρωτοπορία», θα αναδειχθεί μια «νέα ελίτ» μέσα στην κοινωνία, που θα δει την κρίση ως ευκαιρία ανάτασης και αυτοκάθαρσης, όχι ως «νομοτέλεια» πλήρους συντριβής.
Αυτό είναι το «στοίχημα» σήμερα για όλους εμάς:
Να πιστέψουμε ότι μπορούμε «να το γυρίσουμε»!
Να διαδώσουμε αυτό το μήνυμα. Και να ψάξουμε να βρούμε πώς…
Δεν θα τα χαλάσουμε στο «πώς».
Αρκεί να πιστέψουμε ότι το μπορούμε!
Δυνατότητες ανεκμετάλλευτες η χώρα έχει. Τεράστιες…
(Και στρεβλώσεις απίστευτες, βέβαια).
Ανθεκτικότητα ο λαός μας έχει δείξει στην Ιστορία του. Απίστευτη.
(Και αυτοκαταστροφικά σύνδρομα, βέβαια).
Αρετές ο Έλληνας διαθέτει. Μοναδικές.
Το πιστοποιεί η σταδιοδρομία των ομογενών μας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.
(Έχουμε και φοβερά ελαττώματα, ασφαλώς).
Για όσα «μείον» βάζετε στη ζυγαριά, μπορώ να αντιτάξω ίσα (και ισοδύναμα) «συν».
Για όση απαισιοδοξία νιώθετε, μπορώ να αντιτάξω ίδια αντεπιχειρήματα αισιοδοξίας.
Δεν έχει σημασία ποιο «βαραίνει» περισσότερο.
Δεν έχει σημασία «ποιος έχει δίκιο».
Δεν είναι μια συζήτηση ανάμεσά μας.
Είναι μια συζήτηση που γίνεται ΜΕΣΑ μας!
Κάθε ώρα, κάθε στιγμή πλέον. Μέσα στον καθένα από μας.
Ιδιαίτερα όταν πρέπει να απαντήσουμε στις προσωπικές – και συχνά υπαρξιακές - αγωνίες των παιδιών μας. Και δεν έχουμε τι να τους πούμε πια…
Τα ερωτήματα αυτά δεν απαντώνται λογικά, με επιχειρήματα.
Είναι μάλλον ζήτημα βαθύτερης πεποίθησης, εσωτερικής πίστης και προσωπικής συνείδησης.
Όταν δεν είμαι πια σίγουρος για τίποτε, αρκεί να πω στον εαυτό μου.
Δεν θα αφήσω τη χώρα μου να διαλυθεί!
Δεν την άφησαν όλες οι προηγούμενες γενιές (που είδαν και πολύ χειρότερα...)
Δεν θα την αφήσω ούτε εγώ!
Not in my watch! που λένε και οι αγγλοσάξονες.
Απ’ ό,τι μου έλεγε ο μακαρίτης ο πατέρας μου, το έλεγαν οι στρατιώτες μεταξύ τους στη μάχη, όταν η «πίεση» του εχθρού γινόταν αφόρητη.
Και έπιανε…
Να θυμάστε, πως «το πυκνότερο σκοτάδι είναι λίγο πριν χαράξει».
Πολύ περισσότερο, που τώρα πια ξέρουμε πως έχει αρχίσει να «χαράζει».
Εν πάση περιπτώσει, αφήστε τα συναισθήματά σας ελεύθερα να παλεύουν μέσα σας:
--το φόβο της «αναπόφευκτης καταστροφής»,
--και την ελπίδα της «μοναδικής ευκαιρίας»…
Αφήστε τα όλα αυτά να γίνουν ένα αξεδιάλυτο κουβάρι στην ψυχή σας.
Στο τέλος μόνο να θυμάστε:
Not in our watch!
--Λίγο πριν την Επανάσταση του 1909, κανείς δεν πίστευε ότι η Ελλάδα (που τότε έφτανε ως τον Όλυμπο και την Άρτα), χωρίς την Κρήτη, τη Μακεδονία, την υπόλοιπη Ήπειρο, τη Θράκη, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και τα Δωδεκάνησα) θα μπορούσε ποτέ να… διπλασιαστεί μέσα σε λίγα χρόνια!
Άλλωστε, ήταν πολύ πρόσφατη η ντροπιαστική ήττα του Ελληνικού στρατού το 1887, η επιβολή του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, και το «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» του Χαρίλαου Τρικούπη το 1893…
Κανείς σε μιαν Ελλάδα που κουβαλούσε, νωπές τότε, όλες αυτές τις ντροπιαστικές μνήμες, δεν τολμούσε να διανοηθεί ό,τι επρόκειτο να γίνει το 1912-13…
--Εκεί γύρω στο 1952, λίγο πριν έλθει ο Παπάγος στην εξουσία, κανείς δεν τολμούσε να σκεφτεί ότι η ισοπεδωμένη τότε Ελλάδα, από ένα Πόλεμο, μια φρικτή Κατοχή, έναν Εμφύλιο που ακολούθησε αμέσως μετά – και διχασμένη όσο ποτέ – θα μπορούσε να κάνει ό,τι αμέσως ακολούθησε:
Κοντά 20 χρόνια, όπου σημείωνε τους μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης διεθνώς – και συνεχώς – μαζί με την Ιαπωνία!
--Την άνοιξη του 1974, επί δικτατορίας Ιωαννίδη, εκεί στις πιο μαύρες μέρες της χούντας (που έκλεινε ήδη επτά χρόνια), κανείς δεν μπορούσε να διανοηθεί τι θα γίνει λίγους μήνες μετά: Μια πραγματική και χωρίς προηγούμενο «άνοιξη δημοκρατίας». Και την ανάδειξη της πιο σταθερής (αν και στρεβλής, όπως αποδείχθηκε) δημοκρατίας που είχε ποτέ η χώρα.
Η Ιστορία είναι γεμάτη «αναπάντεχα».
Για την ακρίβεια, το «αναπάντεχο» είναι ο «κανόνας» – όχι «εξαίρεση» – της Ιστορίας!
Ιδιαίτερα σε εποχές κρίσης και «σε σημεία καμπής».
Θα μπορούσα να αναφέρω δεκάδες αντίστοιχα παραδείγματα όπου συντελέστηκε το μέχρι πριν λίγο (για πολλούς, για όλους, ίσως) «αδιανόητο».
Στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς…
Παλαιότερα, αλλά και πιο πρόσφατα…
Αναπάντεχες εξελίξεις με θετικό πρόσημο, ή με αρνητικό.
Αναπάντεχες πάντως…
--Η άνοδος του Χίτλερ, ο οποίος 8 χρόνια πριν εκλεγεί Καγκελάριος είχε φυλακιστεί από τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης ως «συνωμότης»!
--Η άνοδος του Ντε Γκώλ, ο οποίος επέστρεψε ως «σωτήρας» της Γαλλίας το 1958, δώδεκα χρόνια μετά την «άδοξη» αποχώρησή του από την πρώτη μεταπολεμική κυβέρνηση.
--Η άνοδος του Τεγκ Σιάο Πινγκ στην Κίνα, ο οποίος μετά από χρόνια διαπόμπευσης, διαγραφής από το Μαοϊκό Κόμμα και φυλάκισης (του έσωσε τη ζωή, κυριολεκτικά ο Τσου Εν Λάϊ την εποχή της διαβόητης «Πολιτιστικής Επανάστασης») επιστρέφει και γίνεται ο αδιαμφισβήτητος «αναμορφωτής της σύγχρονης Κίνας».
-- Η ίδια η άνοδος της Κίνας σε ρόλο διεθνούς Οικονομικής υπερδύναμης από τη δεκαετία του 80 και μετά.
-- Η άνοδος του Ρέιγκαν στην Προεδρία των ΗΠΑ το 1980, η «αναγέννηση» της Βρετανίας επί Θάτσερ (μετά από δεκαετίες παρακμής και ένα χειμώνα σεισμικών κοινωνικών συγκρούσεων, το λεγόμενο winter of discontent)
--Για να μην αναφερθούμε στα πιο πρόσφατα: όπως στην υπερψήφιση του Brexit στη Βρετανία, ή στην εκλογή του Τράμπ στις ΗΠΑ - μόλις πέρσι και τα δύο…
Για να μην αναφερθώ στο γεγονός ότι, το καλοκαίρι του 2009, κανείς δεν φανταζόταν στην Ελλάδα τι θα επακολουθούσε...
Ο κόσμος απολάμβανε ξένοιαστος τις …αστακομακαρονάδες του στις παραλίες, ενώ ο αριστερόστροφος Τύπος γκρίνιαζε (τότε!) για τα «υψηλά ποσοστά φτώχειας» στην Ελλάδα!
Όλα όσα ακολούθησαν σε όλες αυτές τις περιπτώσεις (και σε πάμπολλες άλλες) ήταν απολύτως «απροσδόκητα».
Κι αν κάποιοι προειδοποιούσαν γι’ αυτά, ήταν απελπιστικά μόνοι τους, εμφανίζονταν ως «γραφικοί», κανείς δεν τους έπαιρνε στα σοβαρά.
Κι όμως! Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ό,τι ακολούθησε φαίνεται – εκ των υστέρων, βέβαια - ως… «αναμενόμενο»!
Γιατί λοιπόν, το «αναμενόμενο» εκ των υστέρων είναι πάντα τόσο …«αδιανόητο» εκ των προτέρων;
Ίσως γιατί οι άνθρωποι πάσχουν από «αδράνεια συνείδησης» (προσωπικής ή συλλογικής).
Δηλαδή τείνουν να προβάλουν στο μέλλον, αυτό που τους συνέβη στο πρόσφατο παρελθόν.
--Αν ζουν τα τελευταία χρόνια μια περίοδο ευημερίας, δεν διανοούνται ότι αυτό μπορεί βίαια να διακοπεί. Ή να μετατραπεί σε μεγάλη οικονομική και κοινωνική κρίση, πολύ περισσότερο…
Ακόμα κι αν μέσα στην Ιστορία τους ως λαοί έχουν περάσει τέτοιες δοκιμασίες. Αλλά είναι στο βαθύ παρελθόν, το οποίο δεν «θυμούνται» πια…
--Κι αντιστρόφως: αν ζουν για κάποια χρόνια σε περίοδο ανέχειας και δυστυχίας, δεν τολμούν να πιστέψουν ότι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν θεαματικά προς το καλύτερο.
Ακόμα κι αν μέσα στην Ιστορία τους, ως λαοί, έχουν σελίδες δόξας και ακμής. Ακόμα και σχετικά πρόσφατες. Αλλά οι πιο πρόσφατες «καταγραφές» της μνήμης τους επισκιάζουν τις παλαιότερες «αναμνήσεις» από το συλλογικό τους υποσυνείδητο.
Μ’ άλλα λόγια, η ευημερία, η επιτυχία και η έπαρση που προκαλούν συχνά, τείνει να τους δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ποτέ αποτυχία.
Κι αντίστροφα: η αποτυχία η μιζέρια, και η ηττοπάθεια που συνήθως ριζώνει πάνω τους, τους δημιουργεί την πεποίθηση ότι αυτό είναι το «ριζικό» τους και πως δεν θα μπορέσουν ποτέ να ξεφύγουν απ’ αυτό…
Μόνο που ανάμεσα στις δύο ακραίες καταστάσεις υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά:
Όταν η επιτυχία σε οδηγήσει στην έπαρση, αυτό φέρνει τη συντριβή σου πιο κοντά!
Ενώ αντίθετα, όταν η αποτυχία και η μιζέρια σε καθηλώσουν στην ηττοπάθεια και τη μοιρολατρία, αυτό καθιστά την ανάκαμψη σου πολύ πιο δύσκολη. Και την απομακρύνει συνεχώς…
Η αλαζονεία του επηρμένου φέρνει την καταστροφή του μιαν ώρα αρχύτερα.
Η ηττοπάθεια του μίζερου, ματαιώνει την ανάκαμψη του, μπορεί και για πάντα!
Σε περιόδους κρίσης, λοιπόν, το πιο δύσκολο (αλλά και πιο κρίσιμο) είναι να εμπνεύσεις στους «ηττημένους» την Ελπίδα ότι μπορούν τελικά – και παρ’ όλα αυτά – να νικήσουν.
Ο Ελληνικός λαός ήδη βιώνει μια μακροχρόνια κρίση.
Το 2010, δεν πίστευε ότι θα κρατούσε τόσο κι ότι θα βάθαινε τόσο…
Δεν ήθελε και δεν μπορούσε να το πιστέψει…
Δεκαετίες ολόκληρες – δύο γενιές πια – οι Έλληνες είχαν μάθει ότι κάθε φέτος και καλύτερα (από πέρσι).
Σε επίπεδα γενικής καταναλωτικής ευημερίας, βέβαια.
Διότι κατά τα άλλα, η χώρα είχε αρχίσει να από-βιομηχανοποιείται από τα τέλη της δεκαετίας του ’70.
Σήμερα όμως, το 2017, συμβαίνει το αντίθετο: οι Έλληνες δεν πιστεύουν εύκολα, ότι μπορεί η χώρα τους να σηκωθεί στα πόδια της ξανά.
Και πάλι δεν θέλουν και δεν μπορούν να το πιστέψουν.
Γιατί έζησαν επτά χρόνια, όπου πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Κι όταν αρχίσουν να βλέπουν το καλύτερο, αρνούνται να το δεχθούν.
Το 2014 τα πράγματα είχαν αρχίσει να βελτιώνονται αισθητά πια.
Το λένε οι αριθμοί, το πιστοποιούν όλοι οι δείκτες, το επαναλαμβάνουν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, τώρα πια το ομολογούν και οι άνθρωποι.
Όμως το 2014 γκρίνιαζαν οι πάντες!
Και ψήφισαν το 2015 όπως ψήφισαν. Και σήμερα βρίσκονται σε πολύ χειρότερη θέση. Και σε πολύ μεγαλύτερη απελπισία!
Άλλο παράδειγμα:
Πολλοί ρωτάνε τους γύρω τους:
--Πόσο ακόμα θα κρατήσει η κρίση; Και πότε θα είμαστε πάλι καλά;
Αν τους απαντήσει κάποιος, πως θα κάνουμε τουλάχιστον δέκα χρόνια να συνέλθουμε, θα αντιδράσουν με απόγνωση:
--Τόοοοοσο πολύ;
Κι αν τους απαντήσεις, πως σε πέντε-έξη χρόνια το πολύ θα έχουμε επανέλθει, θα αντιδράσουν με απαξιωτική ειρωνεία!
--Σιγά μην κρατήσει τόσο λίγο!
Θέλουν να κρατήσει λίγο, φοβούνται ότι θα κρατήσει πάρα πολύ, αλλά δεν είναι έτοιμοι να ακούσουν ούτε το ένα ούτε το άλλο…
Το πιο σημαντικό: Όλοι βιώνουν την κρίση – και τη συνεχή επιδείνωσή της – ως ήττα. Προσωπική και «εθνική»!
Ακόμα και οι ΣΥΡΙΖΑίοι, που παρηγορούνται, βέβαια, από το γεγονός ότι βρίσκονται στην εξουσία, φοβούνται διπλά!
Φοβούνται πρώτον για τις δημοσκοπήσεις (ακόμα κι όταν τις αμφισβητούν), γιατί προδικάζουν την κατάρρευσή τους)…
Και φοβούνται – κάποιοι περισσότερο κι από την εκλογική τους κατάρρευση – μη «σκάσει» στα χέρια τους! Κι οδηγηθούν έτσι, όχι απλώς σε εκλογική ήττα (που είναι σχεδόν βέβαιη πια) αλλά σε στρατηγική συντριβή, από την οποία δεν θα «συνέλθουν» ποτέ!
Οι υπόλοιποι, οι απηυδισμένοι με το ΣΥΡΙΖΑ, που είναι και οι συντριπτικά περισσότεροι πια - απλά βιώνουν την κρίση ως διπλή «ήττα».
Ήττα πολιτική αφού κυβερνούν οι… «τρωγλοδύτες»…
Και ήττα εθνική, αφού βουλιάζει όλο και περισσότερο η χώρα!
Το ενδιαφέρον όμως, είναι πως κανείς δεν βλέπει την κρίση που βιώνουμε ως ευκαιρία!
Ευκαιρία κάθαρσης (της χώρας), ευκαιρία ανάκαμψης (της οικονομίας), ευκαιρία ιστορικής ανασυγκρότησης!
Της κοινωνίας μας, αλλά και της Πατρίδας μας γενικότερα…
Φυσικά κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί από δω και στο εξής…
Υπάρχουν κρίσεις που αποδεικνύονται θανάσιμες.
Οδηγούν στην πλήρη καταστροφή. Αυτές, όμως, είναι πιο σπάνιες…
Όπως και υπάρχουν κρίσεις που αποδεικνύονται, αληθινά λυτρωτικές «ευκαιρίες αναγέννησης».
Αυτές δεν είναι σπάνιες. Αλλά προϋποθέτουν ότι θα υπάρξει μια «πρωτοπορία», θα αναδειχθεί μια «νέα ελίτ» μέσα στην κοινωνία, που θα δει την κρίση ως ευκαιρία ανάτασης και αυτοκάθαρσης, όχι ως «νομοτέλεια» πλήρους συντριβής.
Αυτό είναι το «στοίχημα» σήμερα για όλους εμάς:
Να πιστέψουμε ότι μπορούμε «να το γυρίσουμε»!
Να διαδώσουμε αυτό το μήνυμα. Και να ψάξουμε να βρούμε πώς…
Δεν θα τα χαλάσουμε στο «πώς».
Αρκεί να πιστέψουμε ότι το μπορούμε!
Δυνατότητες ανεκμετάλλευτες η χώρα έχει. Τεράστιες…
(Και στρεβλώσεις απίστευτες, βέβαια).
Ανθεκτικότητα ο λαός μας έχει δείξει στην Ιστορία του. Απίστευτη.
(Και αυτοκαταστροφικά σύνδρομα, βέβαια).
Αρετές ο Έλληνας διαθέτει. Μοναδικές.
Το πιστοποιεί η σταδιοδρομία των ομογενών μας σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης.
(Έχουμε και φοβερά ελαττώματα, ασφαλώς).
Για όσα «μείον» βάζετε στη ζυγαριά, μπορώ να αντιτάξω ίσα (και ισοδύναμα) «συν».
Για όση απαισιοδοξία νιώθετε, μπορώ να αντιτάξω ίδια αντεπιχειρήματα αισιοδοξίας.
Δεν έχει σημασία ποιο «βαραίνει» περισσότερο.
Δεν έχει σημασία «ποιος έχει δίκιο».
Δεν είναι μια συζήτηση ανάμεσά μας.
Είναι μια συζήτηση που γίνεται ΜΕΣΑ μας!
Κάθε ώρα, κάθε στιγμή πλέον. Μέσα στον καθένα από μας.
Ιδιαίτερα όταν πρέπει να απαντήσουμε στις προσωπικές – και συχνά υπαρξιακές - αγωνίες των παιδιών μας. Και δεν έχουμε τι να τους πούμε πια…
Τα ερωτήματα αυτά δεν απαντώνται λογικά, με επιχειρήματα.
Είναι μάλλον ζήτημα βαθύτερης πεποίθησης, εσωτερικής πίστης και προσωπικής συνείδησης.
Όταν δεν είμαι πια σίγουρος για τίποτε, αρκεί να πω στον εαυτό μου.
Δεν θα αφήσω τη χώρα μου να διαλυθεί!
Δεν την άφησαν όλες οι προηγούμενες γενιές (που είδαν και πολύ χειρότερα...)
Δεν θα την αφήσω ούτε εγώ!
Not in my watch! που λένε και οι αγγλοσάξονες.
Απ’ ό,τι μου έλεγε ο μακαρίτης ο πατέρας μου, το έλεγαν οι στρατιώτες μεταξύ τους στη μάχη, όταν η «πίεση» του εχθρού γινόταν αφόρητη.
Και έπιανε…
Να θυμάστε, πως «το πυκνότερο σκοτάδι είναι λίγο πριν χαράξει».
Πολύ περισσότερο, που τώρα πια ξέρουμε πως έχει αρχίσει να «χαράζει».
Εν πάση περιπτώσει, αφήστε τα συναισθήματά σας ελεύθερα να παλεύουν μέσα σας:
--το φόβο της «αναπόφευκτης καταστροφής»,
--και την ελπίδα της «μοναδικής ευκαιρίας»…
Αφήστε τα όλα αυτά να γίνουν ένα αξεδιάλυτο κουβάρι στην ψυχή σας.
Στο τέλος μόνο να θυμάστε:
Not in our watch!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου