Γράφει ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης*
Σε
άρθρο του γράφοντος, Οκτώβριος 2016, σχετικά
με τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ (τίτλος: Εκλογές ΗΠΑ,
ο αγώνας για τις ψήφους των Εβραίων και την στήριξη του AIPAC)(1) αναφερθήκαμε στην
προσπάθεια των υποψηφίων για την στήριξη τους από το πανίσχυρο Αμερικανικο-Εβραικό
λόμπι, καθόσον αποτελεί κρίσιμο και ουσιαστικό παράγοντα νίκης.
Η «προσφορά» του υποψήφιου Ντόναλντ Τραμπ ήταν κατά την άποψή μας η καλυτέρη, καθότι όπως έλεγε η ανακοίνωση του επιτελείου Τραμπ μετά την συνάντηση του μεγιστάνα με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό: «Ο Τραμπ αναγνώρισε ότι η Ιερουσαλήμ είναι η αιώνια πρωτεύουσα του εβραϊκού λαού εδώ και περισσότερα από 3.000 έτη κι ότι οι ΗΠΑ, υπό τη διακυβέρνηση Τραμπ, θα αποδεχθούν τελικά την εξουσιοδότηση που έδωσε προ πολλού το Κογκρέσο περί αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως της αδιαίρετης πρωτεύουσας του Κράτους του Ισραήλ», που στόχευσε και πέτυχε στην καρδιά της Εβραϊκής εθνικής αντίληψης.
Και όπως είδαμε στις αμερικανικές εκλογές το αουτσάιντερ κέρδισε το φαβορί, την Χίλαρι Κλίντον και είναι σαφές στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» ότι το AIPAC (American Israeli Public Affairs Committe ) είχε ουσιαστικό και τελικά καθοριστικό ρόλο. Και στο άρθρο καταλήγαμε ακριβώς έτσι: «Οπότε ας περιμένουμε την 8η Νοεμβρίου 2016 για να δούμε ποιος πήρε με το μέρος του το πανίσχυρο AIPAC και τις Εβραϊκές ψήφους».
Μάλιστα δε από τους πρώτους ηγέτες που συνομίλησε ο κ. Τραμπ ήταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπίμπι Νετανιάχου, όπου αμφότεροι περιχαρείς συμφώνησαν για ανασυγκρότηση των σχέσεων ΗΠΑ και Ισραήλ, στα υψηλότερα επίπεδα, καθότι είχαν διαρραγεί πλήρως από την κυβέρνηση Μπαράκ Ομπάμα. Και τώρα που πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Ντόναλντ Τραμπ, οι σχέσεις των δύο χωρών θα αναβαθμισθούν ραγδαία, το δε Ισραήλ θα καταστεί ο βασικός πυλώνας της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και θα αποτελεί πλέον ο εκπρόσωπός των και το μακρύ των χέρι, για την εφαρμογή της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή, όπως παλιά.
Και για την Ιερουσαλήμ; Θα τηρήσει την υπόσχεσή του ο Ντόναλντ Τραμπ ή θα υποχωρήσει μπροστά στις αναμενόμενες σφοδρές αντιδράσεις των αραβικών κρατών σε μια τέτοια απόφαση των ΗΠΑ; Ας εξετάσουμε το θέμα και από την Ισραηλινή προοπτική.
Η Ιερουσαλήμ είναι η πρωτεύουσα του Ισραηλινού κράτους από το 1967 (πόλεμος των έξι ημερών), με όλο τον δημόσιο μηχανισμό, κυβέρνηση, υπουργεία, Κνεσέτ κλπ, πλην όμως δεν αναγνωρίζεται από κανένα κράτος του κόσμου, για αυτό οι πρεσβείες όλων των κρατών (ακόμη και των ΗΠΑ) ευρίσκονται στο Τελ Αβίβ. Στο Τελ Αβίβ είναι μόνο το Υπουργείο Άμυνας , με το Γενικό Επιτελείο των IDF, στο στρατόπεδο Yitzak Rampin, (Ha-Kirya). Μία από τις καλύτερες δεξαμενές σκέψης (Think tank) του Ισραήλ, το περίφημο BESA Institute (2), δια του διευθυντού του καθηγητή Εφραίμ Ιμπάρ εκφράζει την άποψη ότι κατά τον σχεδιασμό των στρατηγικών επιλογών ενός κρατικού δρώντος κρίνεται σκόπιμο και επιβεβλημένο να διαχωριστούν τα θέματα σε επείγοντα και σημαντικά. « Έτσι η εξασφάλιση του Ισραηλινού ελέγχου επί της Ιερουσαλήμ είναι και επείγον και σημαντικό. Η Ιερουσαλήμ έχει μεγάλη συμβολική και στρατηγική αξία για το Ισραήλ και ο έλεγχος και η ασφάλεια της πόλης πρέπει να προστατεύονται από το Ισραήλ» αναφέρει σε άρθρο του ο καθηγητής Ιμπάρ.
Όμως η κατάσταση δεν είναι τόσο απλή και εύκολη, αλλά ακόμη πιο δύσκολη για οιαδήποτε απόφαση. Σύμφωνα με το ψήφισμα 2334 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που εγκρίθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2016, κήρυξε τον Εβραϊκό τομέα της παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, το Δυτικό Τείχος και το Όρος του Ναού ως κατεχόμενα εδάφη και η οιαδήποτε εβραϊκή παρουσία εκεί, χωρίς παλαιστινιακή συναίνεση, κρίνεται παράνομη!!!
Επιπλέον, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι, σε μια από τις τελευταίες του πράξεις του ανακοίνωσε στις 28 Δεκεμβρίου 2016, ότι για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ υποστηρίζει την ιδέα ότι η Ιερουσαλήμ θα πρέπει να είναι η πρωτεύουσα των δύο λαών, δηλαδή Ισραηλινών και Παλαιστινίων, κάτι που ουδέποτε πολύ περισσότερο σήμερα, δεν είναι αποδεκτό από την Ισραηλινή πλευρά. Και εδώ να υπενθυμίσουμε στην δήλωση Τραμπ και να τονίσουμε την λέξη αδιαίρετη, γιατί αυτό είναι το κλειδί και το καυτό σημείο για την λύση του Παλαιστινιακού.
Σε όλα τα άλλα τα θέματα μπορεί να υπάρξει διαφοροποίηση των στόχων κάθε πλευράς, στο θέμα της αδιαίρετης Ιερουσαλήμ, οι Εβραίοι είναι ανυποχώρητοι. Εξηγούμαστε!!Το θέμα αυτό είναι από τα πιο δύσκολα για την επίλυση του Παλαιστινιακού και ένα από τα σημεία τριβής των δύο πλευρών. Το Ισραήλ είχε καταλάβει το 1948, κατά τον πόλεμο της ανεξαρτησίας του την Δυτική Ιερουσαλήμ και την ανακήρυξε πρωτεύουσά του το 1949, ενώ την Ανατολική Ιερουσαλήμ την κατέλαβε η Ιορδανία. Στον πόλεμο όμως των έξη ημερών το 1967, το Ισραήλ κατέλαβε και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, την οποία η διεθνή κοινότητα από τότε την θεωρεί ως κατεχόμενο τμήμα της Παλαιστίνης.
Πολλοί Ισραηλινοί σήμερα παρηγορούνται με την ιδέα ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα
Η «προσφορά» του υποψήφιου Ντόναλντ Τραμπ ήταν κατά την άποψή μας η καλυτέρη, καθότι όπως έλεγε η ανακοίνωση του επιτελείου Τραμπ μετά την συνάντηση του μεγιστάνα με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό: «Ο Τραμπ αναγνώρισε ότι η Ιερουσαλήμ είναι η αιώνια πρωτεύουσα του εβραϊκού λαού εδώ και περισσότερα από 3.000 έτη κι ότι οι ΗΠΑ, υπό τη διακυβέρνηση Τραμπ, θα αποδεχθούν τελικά την εξουσιοδότηση που έδωσε προ πολλού το Κογκρέσο περί αναγνώρισης της Ιερουσαλήμ ως της αδιαίρετης πρωτεύουσας του Κράτους του Ισραήλ», που στόχευσε και πέτυχε στην καρδιά της Εβραϊκής εθνικής αντίληψης.
Και όπως είδαμε στις αμερικανικές εκλογές το αουτσάιντερ κέρδισε το φαβορί, την Χίλαρι Κλίντον και είναι σαφές στους «παροικούντες την Ιερουσαλήμ» ότι το AIPAC (American Israeli Public Affairs Committe ) είχε ουσιαστικό και τελικά καθοριστικό ρόλο. Και στο άρθρο καταλήγαμε ακριβώς έτσι: «Οπότε ας περιμένουμε την 8η Νοεμβρίου 2016 για να δούμε ποιος πήρε με το μέρος του το πανίσχυρο AIPAC και τις Εβραϊκές ψήφους».
Μάλιστα δε από τους πρώτους ηγέτες που συνομίλησε ο κ. Τραμπ ήταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπίμπι Νετανιάχου, όπου αμφότεροι περιχαρείς συμφώνησαν για ανασυγκρότηση των σχέσεων ΗΠΑ και Ισραήλ, στα υψηλότερα επίπεδα, καθότι είχαν διαρραγεί πλήρως από την κυβέρνηση Μπαράκ Ομπάμα. Και τώρα που πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Ντόναλντ Τραμπ, οι σχέσεις των δύο χωρών θα αναβαθμισθούν ραγδαία, το δε Ισραήλ θα καταστεί ο βασικός πυλώνας της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή και θα αποτελεί πλέον ο εκπρόσωπός των και το μακρύ των χέρι, για την εφαρμογή της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή, όπως παλιά.
Και για την Ιερουσαλήμ; Θα τηρήσει την υπόσχεσή του ο Ντόναλντ Τραμπ ή θα υποχωρήσει μπροστά στις αναμενόμενες σφοδρές αντιδράσεις των αραβικών κρατών σε μια τέτοια απόφαση των ΗΠΑ; Ας εξετάσουμε το θέμα και από την Ισραηλινή προοπτική.
Η Ιερουσαλήμ είναι η πρωτεύουσα του Ισραηλινού κράτους από το 1967 (πόλεμος των έξι ημερών), με όλο τον δημόσιο μηχανισμό, κυβέρνηση, υπουργεία, Κνεσέτ κλπ, πλην όμως δεν αναγνωρίζεται από κανένα κράτος του κόσμου, για αυτό οι πρεσβείες όλων των κρατών (ακόμη και των ΗΠΑ) ευρίσκονται στο Τελ Αβίβ. Στο Τελ Αβίβ είναι μόνο το Υπουργείο Άμυνας , με το Γενικό Επιτελείο των IDF, στο στρατόπεδο Yitzak Rampin, (Ha-Kirya). Μία από τις καλύτερες δεξαμενές σκέψης (Think tank) του Ισραήλ, το περίφημο BESA Institute (2), δια του διευθυντού του καθηγητή Εφραίμ Ιμπάρ εκφράζει την άποψη ότι κατά τον σχεδιασμό των στρατηγικών επιλογών ενός κρατικού δρώντος κρίνεται σκόπιμο και επιβεβλημένο να διαχωριστούν τα θέματα σε επείγοντα και σημαντικά. « Έτσι η εξασφάλιση του Ισραηλινού ελέγχου επί της Ιερουσαλήμ είναι και επείγον και σημαντικό. Η Ιερουσαλήμ έχει μεγάλη συμβολική και στρατηγική αξία για το Ισραήλ και ο έλεγχος και η ασφάλεια της πόλης πρέπει να προστατεύονται από το Ισραήλ» αναφέρει σε άρθρο του ο καθηγητής Ιμπάρ.
Όμως η κατάσταση δεν είναι τόσο απλή και εύκολη, αλλά ακόμη πιο δύσκολη για οιαδήποτε απόφαση. Σύμφωνα με το ψήφισμα 2334 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που εγκρίθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2016, κήρυξε τον Εβραϊκό τομέα της παλιάς Πόλης της Ιερουσαλήμ, το Δυτικό Τείχος και το Όρος του Ναού ως κατεχόμενα εδάφη και η οιαδήποτε εβραϊκή παρουσία εκεί, χωρίς παλαιστινιακή συναίνεση, κρίνεται παράνομη!!!
Επιπλέον, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζον Κέρι, σε μια από τις τελευταίες του πράξεις του ανακοίνωσε στις 28 Δεκεμβρίου 2016, ότι για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ υποστηρίζει την ιδέα ότι η Ιερουσαλήμ θα πρέπει να είναι η πρωτεύουσα των δύο λαών, δηλαδή Ισραηλινών και Παλαιστινίων, κάτι που ουδέποτε πολύ περισσότερο σήμερα, δεν είναι αποδεκτό από την Ισραηλινή πλευρά. Και εδώ να υπενθυμίσουμε στην δήλωση Τραμπ και να τονίσουμε την λέξη αδιαίρετη, γιατί αυτό είναι το κλειδί και το καυτό σημείο για την λύση του Παλαιστινιακού.
Σε όλα τα άλλα τα θέματα μπορεί να υπάρξει διαφοροποίηση των στόχων κάθε πλευράς, στο θέμα της αδιαίρετης Ιερουσαλήμ, οι Εβραίοι είναι ανυποχώρητοι. Εξηγούμαστε!!Το θέμα αυτό είναι από τα πιο δύσκολα για την επίλυση του Παλαιστινιακού και ένα από τα σημεία τριβής των δύο πλευρών. Το Ισραήλ είχε καταλάβει το 1948, κατά τον πόλεμο της ανεξαρτησίας του την Δυτική Ιερουσαλήμ και την ανακήρυξε πρωτεύουσά του το 1949, ενώ την Ανατολική Ιερουσαλήμ την κατέλαβε η Ιορδανία. Στον πόλεμο όμως των έξη ημερών το 1967, το Ισραήλ κατέλαβε και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, την οποία η διεθνή κοινότητα από τότε την θεωρεί ως κατεχόμενο τμήμα της Παλαιστίνης.
Πολλοί Ισραηλινοί σήμερα παρηγορούνται με την ιδέα ότι ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ θα
Η Ιερουσαλήμ όμως φέρει μεγάλη συμβολική αξία για τους Ισραηλινούς. Δεν υπάρχει Σιωνισμός χωρίς την Ιερουσαλήμ και ο Δαβίδ Μπεν Γκουριόν, ο ηγέτης της Χαγκανά και πρώτος Ισραηλινός πρωθυπουργός, έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα του Πολέμου της Ανεξαρτησίας το 1948, την απελευθέρωση της Ιερουσαλήμ, κάτι που επετεύχθη τελικά με τον πόλεμο των Έξη Ημερών το 1967.
Από γεωπολιτικής άποψης η Ιερουσαλήμ έχει μεγάλη στρατηγική αξία. Ο πλήρης έλεγχος της Ιερουσαλήμ εξασφαλίζει την κυριαρχία του μοναδικού στρατιωτικού άξονα από Δυσμάς προς Ανατολάς (όπου εντός αυτού διέρχεται σήμερα η εθνική οδός), δηλαδή από την ακτή της Μεσογείου στην Κοιλάδα του Ιορδάνη, μια ασφαλής διαδρομή κατά μήκος της οποίας οι στρατιωτικές δυνάμεις μπορούν να κινούνται με ασφάλεια χωρίς παρέμβαση από δυνάμεις μη φιλικές προς το Ισραήλ. Αν το Ισραήλ θέλει να διατηρήσει μια ικανή αποτρεπτική και αμυντική δυνατότητα στα ανατολικά του σύνορα είναι υποχρεωμένο να εξασφαλίσει τον άξονα ανατολής-δύσης από την ακτή προς την κοιλάδα του Ιορδάνη μέσω μιας αδιαίρετης και πλήρους ελεγχόμενης Ιερουσαλήμ, κάτι που σήμερα δεν είναι δυνατόν. Η στρατιωτική σημασία της Ιερουσαλήμ και ο σημαντικός της ρόλος στην ανατολική γραμμή άμυνας του Ισραήλ στην κοιλάδα του Ιορδάνη, δεν μπορεί να υποεκτιμηθεί, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η υφισταμένη κατάσταση στον αραβικό κόσμο και η διακεκαυμένη περιοχή της Μέσης Ανατολής και οι ταχέως μεταβαλλόμενες πολιτικές και στρατιωτικές καταστάσεις τα τελευταία χρόνια.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Εφραίμ Ινμπάρ, που αναλύει την γεωπολιτική αξία της Ιερουσαλήμ, «η κυβέρνηση του Ισραήλ πρέπει να κάνει ως προτεραιότητα και απολύτως σαφές στις σχέσεις της με τη νέα αμερικανική διοίκηση, το θέμα της Ιερουσαλήμ. Με αυτό κατά νου, θα πρέπει να ενθαρρύνει τις ΗΠΑ να ξεπεράσουν τις καταγγελίες και τις απειλές από τη διεθνή κοινότητα και να προχωρήσουμε την πρεσβεία της στην Ιερουσαλήμ. Αυτό θα ήταν ένα σημαντικό βήμα για την εξασφάλιση της Ιερουσαλήμ για τον εβραϊκό λαό. Οι μάχες κερδίζονται συχνά αναλαμβάνοντας το κέντρο βάρους. Η Ιερουσαλήμ είναι το κέντρο βάρους στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση τόσο σε συμβολικό και στρατηγικό νόημα. Αυτή η αντίληψη πρέπει να εσωτερικεύεται από την ισραηλινή κοινωνία», καταλήγει ο καθηγητής Ινμπάρ.
Οπότε το «μπαλάκι” πετιέται στην νέα αμερικανική ηγεσία και ιδιαίτερα στον πρόεδρο Τραμπ. Τι θα κάνει; Θα υλοποιήσει την απόφασή του και θα μεταφέρει την αμερικανική πρεσβεία από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, αναγνωρίζοντας την De Facto, ως την ενιαία και αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ; Θα ικανοποιήσει την Ισραηλινή κυβέρνηση, με τις πρόσφατες αναβαθμισμένες σχέσεις και με τον νέο ρόλο (μακρύ χέρι των ΗΠΑ) που αναθέτει πλέον στον ισχυρότερο και καλύτερο σύμμαχό του σε μια περιοχή όπου κυριολεκτικά φλέγεται και η Αμερική αποσύρεται; Θα αγνοήσει τις αναμενόμενες σφοδρότατες αντιδράσεις του αραβικού κόσμου, που θα προκαλέσουν και μεγάλα ρήγματα στις συμμαχίες των ΗΠΑ με πολλά αραβικά κράτη, ισχυρούς συμμάχους των ΗΠΑ;
Εκτιμούμε ότι θα είναι πολύ δύσκολο, για την αμερικανική εξωτερική πολιτική, ακόμη και με τον αντισυμβατικό πρόεδρο Τραμπ, να αγνοήσει πλήρως τον παράγοντα «αντιδράσεις Αραβικού κόσμου» και να προχωρήσει σε τέτοια επιλογή, που κανείς πρόεδρος των ΗΠΑ δεν τόλμησε όχι να εφαρμόσει, αλλά ούτε καν να προτείνει. Από Ισραηλινής πλευράς, απαιτείται πολιτική γενναιότητα από την ηγεσία του για να δεχθεί λύση με μια Ιερουσαλήμ διαιρεμένη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, που και αυτοί την διεκδικούν για πρωτεύουσά των!! Με πρωθυπουργό Νετανιάχου αποκλείεται!! Οπότε ας περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει.
ΠΗΓΕΣ: (1) http://www.analystsforchange.org/2016/10/aipac.html
(2) BESA Center Perspectives Paper No. 398
Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος (ε.α.),
πρώην ΑΚΑΜ Τελ Αβίβ, Δίπλωμα από Tactical Intelligence School (US Army),
Μεταπτυχιακό στην Γεωπολιτική Ανάλυση, Γεωστρατηγική Σύνθεση, Σπουδές Άμυνας
και Διεθνούς Ασφάλειας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου