3.Κάππαρη - το φυσικό φάρμακο των Κυκλάδων

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ

3.Κάππαρη - το φυσικό φάρμακο των Κυκλάδων

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Το έστειλε ο Πασχάλης Νικολόπουλος

Γραμματέα Αναστασία Γεωπόνος ΓΠΑ

Στοιχεία του φυτού.

    Πρόκειται για έναν πολυετή θάμνο ύψους μέχρι 1,5 μέτρo με πολλούς βλαστούς λείου χρώματος καφεκόκκινου. Η ανθοφορία της ξεκινάει τον Μάιο και φτάνει μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου. Οι καρποί είναι ράγα, σχήματος αχλαδιού και χρώματος από γκρι έως καφέ.

Κλίμα και έδαφος.

    Η κάππαρη αναπτύσσεται καλά σε εδάφη μέσης σύστασης αλλά μπορεί να αναπτυχθεί και σε φτωχά εδάφη. Ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο χειμώνα και την συναντούμε από παραθαλάσσιες έως και σε υψόμετρο 900 μέτρων.

Πολλαπλασιάζεται με:

    Σπόρο. Ο σπόρος έχει γενικά χαμηλή βλαστική ικανότητα. Ένας αποτελεσματικός και ταχύς τρόπος πολλαπλασιασμού με σπόρο είναι ο εμποτισμός των σπόρων σε θειικό οξύ για 15 λεπτά, εν συνεχεία πλύση με άφθονο νερό και κατόπιν εμποτισμός σε διάλυμα γιββερελίνης. Επίσης έχει αναφερθεί και μία τεχνική μεταχείρισης των σπόρων με ζεστό νερό στην αρχή για μία ημέρα και κατόπιν ψύξη για δύο μήνες που αποδίδει μεταξύ 40-75%.

    Με μοσχεύματα. Θεωρείται ο καλύτερος τρόπος πολλαπλασιασμού. Tα μαλακά μοσχεύματα αποσπώνται από το μητρικό φυτό τον Απρίλιο. Κάθε μόσχευμα θα πρέπει να έχει μήκος μέχρι 10 εκατοστά. Εν συνεχεία η βάση αυτών βαπτίζεται σε σκόνη ριζοβολίας και τοποθετούνται τα μοσχεύματα σε κατάλληλο υπόστρωμα ανάπτυξης. Η υγρασία θεωρείται σημαντικός παράγοντας. Εάν χρησιμοποιήσουμε ημιξυλώδη μοσχεύματα, αυτά αποκόπτονται από τα μητρικά φυτά από Απρίλιο έως και Σεπτέμβριο. Η βάση αυτών παρομοίως εμβαπτίζεται σε σκόνη ριζοβολίας και εν συνεχεία σε υπόστρωμα ανάπτυξης. Τα ποσοστά ριζοβολιάς για τα ημιξυλώδη είναι χαμηλά ενώ για τα τρυφερά μοσχεύματα αρκετά υψηλότερα. Τέλος τα ξυλώδη μοσχεύματα, αποκόπτονται από το μητρικό φυτό από Φεβρουάριο έως και Μάρτιο. Το μήκος αυτών κυμαίνεται από 15 έως και 50 εκατοστά.

    Από τους παραπάνω τρόπους πολλαπλασιασμού, τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας παρουσιάζονται με τα τρυφερά μοσχεύματα καθώς και με την μεταχείριση του σπόρου με θειικό οξύ.

Καλλιεργητικές φροντίδες.

    Η καταπολέμηση των ζιζανίων γίνεται κυρίως με σκαλίσματα. Οι ανάγκες σε νερό δεν είναι μεγάλες και θεωρείται ξηρικό φυτό το οποίο εκμεταλλεύεται και τα πιό φτωχά εδάφη. Παρόλα αυτά η άρδευση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αυξάνει τις αποδόσεις. Όσον αφορά τους εχθρούς, προσβάλλεται κυρίως από το έντομο pieris brassicae

Συλλογή και αποδόσεις.

    Η κάππαρη καλλιεργείται κυρίως για τα μπουμπούκια των ανθέων της τα οποία συλλέγονται όταν αυτά έχουν μέγεθος 7-15 χιλιοστά. Η κάππαρη φθάνει στην πλήρη παραγωγή της τον τρίτο χρόνο. Το μάζεμα των βλαστών ξεκινάει από αρχές Απριλίου έως και τέλος Μαΐου, ενώ του καρπού αρχίζει από τον Μάιο και διαρκεί μέχρι και τον Αύγουστο. Γίνονται 9-12 συλλογές ανά 8 - 12 ημέρες. Καλό είναι οι κάππαρες να συλλέγονται καθημερινά δεδομένου ότι οι νεώτεροι οφθαλμοί ανθέων έχουν μεγαλύτερη ποιότητα.

    Οι χρήσεις της κάππαρης είναι κυρίως στην μαγειρική και στην φαρμακευτική.

Μαγειρική.

    Αποτελεί ένα από τα πιο σταθερά διατροφικά στοιχεία των Κυκλάδων (πχ παστή, ξερή, με φάβα κτλ). Χρησιμοποιείται κυρίως ως καρύκευμα σε διάφορες σαλάτες. Επίσης η πικάντικη γεύση δίνει ένα ιδιαίτερο ύφος στα πιάτα. Χρησιμοποιείται ως τουρσί ενώ τα αποξηραμένα φύλλα της χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο της πυτιάς για την παρασκευή υψηλής ποιότητας τυριού.

Φαρμακευτικές χρήσεις.

    Στην ελληνική φαρμακευτική, αναφέρεται ότι η χρήση τσαγιού που περιέχει ρίζες και νέους βλαστούς από την κάππαρη έχει ευεργετική επίδραση στους ρευματισμούς. Ο Διοσκουρίδης επίσης αναφέρει τεχνική σχετικά με την χρήση των ριζών, των φύλλων και των σπόρων όσον αφορά στην θεραπεία των φλεγμονών.  Τα διαφορετικά φλαβονοειδή τα οποία έχουν ταυτοποιηθεί στην κάππαρη, και κυρίως η ρουτίνη, είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό του σώματος και χρησιμοποιείται ως διατροφικό συμπλήρωμα. Δεν παρουσιάζει τοξικότητα ενώ πιθανολογείται ότι οι ρίζες και τα φύλλα ενδεχομένως παρουσιάζουν αντικαρκινική δράση κυρίως λόγω του σεληνίου το οποίο βρίσκεται σε μεγάλη ποσότητα στην κάππαρη.