Στρατηγέ εξαιρετικό το αφιέρωμά σας με πλούσιο περιεχόμενο.Το κρατάω για μελέτη. Τα δύο τραγούδια που δημοσιεύετε είχαμε τη χαρά να τα ακούσουμε στην χθεσινή Επετειακή Εκδήλωση του Συνδέσμου τάξεως 73 με θέμα την 25η Μαρτίου και το Κλέφτικο Δημοτικό Τραγούδι, σε μια κατάμεστη αίθουσα στη ΛΑΕΔ,(πάνω από 300 άτομα το 70% των οποίων ήσαν ιδιώτες).
Για την επίδραση του 1821 στο Δημοτικό Τραγούδι, έχω κάνει αναφορά σε ιδιαίτερο κεφάλαιο στο βιβλίο μου "Μια διαδρομή στα μονοπάτια των 200 ετών της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας".
Μάζεψε πόνους και καημούς, βάσανα και μαρτύρια, θυμήθηκε τ’ αμέτρητα της πίκρας τα ποτήρια της ανελέητης σκλαβιάς ΚΑΙ πήρε το ντουφέκι ο ήρωας της κλεφτουριάς, να γίνει αστροπελέκι, να πέσει πάνω στην Τουρκιά, στον βάρβαρο δυνάστη, μ΄ άγριου λιονταριού καρδιά ΚΑΙ την ευχή του Πλάστη!!!
Έπαιρνε λαύρο ανασασμό από κόκαλα σπαρμένα, στη θάλασσα και στη στεριά, σε χρόνια περασμένα, π’ αφήσανε, «με εντολές», οι ήρωες του γένους: Ν’ αγωνιστούνε μόνοι τους, μη στηριχτούν σε ξένους, γιατί ετούτη η μάνα Γη, που τρέφει την Ελλάδα, κρατάει του Προμηθέα της την προαιώνια δάδα, που ΔΕΝ την σβήνουν οι καιροί, ΑΛΛΑ την λαμπαδιάζουν ΚΑΙ, όλοι οι λαοί της Γης άναυδοι τους κοιτάζουν!!! Αυτή η λαμπάδα φλόγιζε το σώμα τ’ Αχιλλέα κι’ αυτή «σπινθηροβόλiζε» το πνεύμα τ’ Οδυσσέα. Αυτή το φως εδώρησε στον Όμηρο να γράψει, αυτή, στου Λόρδου Βύρωνα τον τάφο για να κλάψει οδήγησε τη ‘ΛΕΥΤΕΡΙΑ, προσωρινά να πάψει με το σπαθί της να χτυπά και ύστερα να λάμψει στης κλεφτουριάς τα ηρωικά κι απάτητα λημέρια να την κρατούν οι ήρωες στ’ αθάνατά τους χέρια!!!
Εκεί, στης λευτεριάς το φώς, στα όρη, στα λαγκάδια, στεκότανε η κλεφτουριά κι έβλεπε τα ρημάδια της ανελέητης σκλαβιάς και άκουγε το βόγγο, το κλάμα και τις οιμωγές. Μ’ αηδόνια από το λόγγο έκλαιγε και τραγούδαγε, το «Άσμα των Ασμάτων», τα κλέφτικα τραγούδια της, φωνές των αθανάτων, λόγια πυκνά κι ανάμικτα μ’ απαντοχή και θλίψη, το πάθος της για λευτεριά ποτέ να μην το κρύψει!
Απ’ την ομαδική ψυχή της λεβεντιάς του γένους έβγαιναν ήχοι γοεροί του πένθους και του σθένους, αντίλαλοι στις λαγκαδιές, στους κάμπους στα πελάγη, τα κλέφτικα τραγούδια της, ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΟΙ ΜΑΓΟΙ, που διαλαλούσαν μουσικά σε ντόπιους και σε ξένους το φύτρωμα της λευτεριάς σ’ αιώνων σκλαβωμένους… Ήταν πικρά μηνύματα, ήταν σκλαβιάς κατάρες είτε σαν μοιρολόγισμα είτε οργής αντάρες, με τ’ όνειρο της λευτεριάς πάντοτε φορτωμένα με έπη και με λυρισμούς κι ελπίδες κοσμημένα!!!
Σκαριά του ανώνυμου λαού, των γεγονότων πλάσμα, ηρωισμών γεννήματα που γεφυρώνουν χάσμα σκληρής σκλαβιάς βαρβαρικής, διαρκείας πέντε αιώνων, με σύνεργα ψυχής και νού που ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΧΟΥΝ ΜΟΝΟΝ, να φτάσουν και να πάρουνε την σκλάβα ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ με μια πρωτόφαντη στη Γή πάνδημη εθνεγερσία!!!
Της κλεφτουριάς τα άσματα και του παπά τα λόγια δεν τα κατάφερε η σκλαβιά να κλείσει στα υπόγεια ΚΑΙ, μείναν άχραντη τροφή για την ψυχή του γένους που κράτησε ολοζώντανους ήρωες ψυχωμένους σ΄ αυτή τη ματωμένη Γή, Θεών, σοφών τη χώρα, ως που δοθεί το σύνθημα για να ξεσπάσει η μπόρα, στου Γαβριήλ, στης Παναγιάς και στου Χριστού την ώρα!!!
Είναι του έθνους θησαυροί και παρακαταθήκη, ύμνοι εθνο-εγερτικοί κι ατίμητη υποθήκη κι εγγύηση ηρωισμών στου γένους την πορεία, που τάισαν και πότισαν την παλιγγενεσία!!!
Ο ΓΚΑΙΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ Εαν μπορούσα να γράψω έστω και ένα Ελληνικό Δημοτικό τραγούδι, θ απέρριπτα ότι έχω γράψει μέχρι σήμερα Να γιατί το δημοτικό τραγούδι είναι ο ιερότερος εθνικός πλούτος που έχουμε στη χώρα μας!!!
Το καλοκαίρι του 1815, επεφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη για τον μεγάλο Γερμανό λόγιο. Κατά τη διάρκεια του παραθερισμού του στη λουτρόπολη του Βισμπάντεν γνωρίστηκε με τον βαρόνο Βέρνερ Φον Χαξτχάουζεν, έναν πολυμαθή Γερμανό γιατρό που λέγεται ότι μιλούσε 13 γλώσσες. Μέσα από τα όποια ενδιαφέροντα συζητούσαν κατά τις διακοπές τους οι δυο άνδρες, το βασικότερο όλων ήταν το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι. Ο Χαξτχάουζεν κατά τη διάρκεια των Ναπολεώντιων πόλεμων υπηρετούσε σε ένα Βρετανικό στρατιωτικό νοσοκομείο όπου ήρθε σε επαφή με πολλούς Έλληνες ναυτικούς όπου έμαθε από αυτούς και το Δημοτικό Τραγούδι, καταγράφοντας μεγάλο αριθμό τραγουδιών τα οποία μετέφρασε στα Γερμανικά. Ο Γκαίτε μαγεύτηκε τόσο που στα τέλη του Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου ο Γκαίτε υπό την επίρροια των στίχων τού Δημοτικού Τραγουδιού κάλεσε στο σπίτι του στην Φρανκφούρτη επιφανείς ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, ένα από εκείνα τα περίφημα φιλολογικά συμπόσια που συνηθίζονταν την εποχή εκείνη. Το παράξενο όμως για ένα Φιλολογικό Συμπόσιο ήταν ότι ο Γκαίτε είχε καλέσει και ζωγράφους κάτι που έκανε τους φιλολόγους να αναρωτιούνται. Η απορία τους λύθηκε όταν ο Γκαίτε άρχισε να τους μιλάει για το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι. Τους είπε ότι είχε γράψει στον γιο του Αύγουστο πως «μολονότι είναι λαϊκό, είναι τόσο δραματικό, τόσο επικό και τόσο λυρικό, που δεν υπάρχει αντίστοιχο του στον κόσμο». Είπε πως οι εικόνες αυτών των τραγουδιών, τού Ελληνικού Δημοτικού Τραγουδιού είναι εκπληκτικές. «Φανταστείτε, λέει, βάζει δυο βουνά να μαλώνουν μεταξύ τους. Φανταστείτε, λέει, έναν αετό να μιλάει με το κομμένο κεφάλι του κλέφτη. Ο κλέφτης να λέει να του κόψουν το κεφάλι να μην το πάρουν οι Τούρκοι και να μην το πουν στην αρραβωνιαστικιά του… Αφήνω, λέει ο Γκαίτε, για τελευταίο ένα τραγούδι το οποίο θεωρώ κορυφαίο». Και τους διάβασε ένα δημοτικό τραγούδι, ένα μοιρολόι. «Γιατ’ είναι μαύρα τα βουνά και στέκουν βουρκωμένα; Μην’ άνεμος τα πολεμά; Μήνα βροχή τα δέρνει; Ουδ’ άνεμος τα πολεμά κι’ ουδέ βροχή τα δέρνει. Μονέ διαβαίνει ο Χάροντας με τους αποθαμένους. Σέρνει τους νιους απ’ ομπροστά, τους γέροντες κατόπι Τα τρυφερά παιδόπουλα στη σέλλα αραδιασμένα. Παρακαλούν οι γέροντες, τ’ αγόρια γονατίζουν «Κόνεψε, Χάρο, σε χωριό, κόνεψε καν σε βρύση Να πιουν οι γέροντες νερό κι οι νιοι να λιθαρίσουν Και τα μικρά παιδόπουλα να μάσουνε λουλούδια!» «Όχι, χωριά δε θέλω ’γω, σε βρύσες δεν κονεύω Έρχοντ’ οι μάνες για νερό, γνωρίζουν τα παιδιά τους Γνωρίζονται τα’ αντρόγυνα, και χωρισμό δεν έχουν». Και τότε γύρισε ο μεγάλος Γερμανός προς τους ζωγράφους λέγοντας «ζωγραφίστε αυτές τις ανεπανάληπτες εικόνες, αυτές τις εκπληκτικές σκηνές, όπου, συνεπήρε μέγας άνεμος το δάσος και το δέρνει, το δέρνει άγρια βροχή, και από κει σαλαγάει ο Χάρος τους νεκρούς, μπροστά τους νέους, πίσω τους γέρους, κι αρμαθιασμένα τα παιδιά στη σέλλα του και παρακαλάνε αυτά να κονέψει επιτέλους ο Χάρος σε μια βρύση…». λύνοντας την απορία για την παρουσία των ζωγράφων σε ένα Φιλολογικό Συμπόσιο. Δημ.Βόγγολης
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Στρατηγέ εξαιρετικό το αφιέρωμά σας με πλούσιο περιεχόμενο.Το κρατάω για μελέτη.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα δύο τραγούδια που δημοσιεύετε είχαμε τη χαρά να τα ακούσουμε στην χθεσινή Επετειακή Εκδήλωση του Συνδέσμου τάξεως 73 με θέμα την 25η Μαρτίου και το Κλέφτικο Δημοτικό Τραγούδι, σε μια κατάμεστη αίθουσα στη ΛΑΕΔ,(πάνω από 300 άτομα το 70% των οποίων ήσαν ιδιώτες).
Στρατηγέ εξαιρετικό και χρήσιμο κείμενο.
ΑπάντησηΔιαγραφήΓια την επίδραση του 1821 στο Δημοτικό Τραγούδι, έχω κάνει αναφορά σε ιδιαίτερο κεφάλαιο στο βιβλίο μου
"Μια διαδρομή στα μονοπάτια των 200 ετών της σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας".
Νίκος Πιτσόλης
Αντγος ε.α.
Επίτιμος Δντής Ζ΄Κλάδου/ΓΕΕΘΑ
Ευχαριστώ πολύ για τα αποσταλέντα. Πολυ ενδιαφέροντα και διαχρονικά.
ΑπάντησηΔιαγραφήΔεν υπάρχουν λόγια να σας ευχαριστήσω στα όσα αναφέρεστε, μόνο ευχαριστώ πολύ. Ανεκτίμητη η προσφορά σας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤΟ ΑΘΑΝΑΤΟ ΚΛΕΦΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπό: Δ. Π. Τόρβα
Μάζεψε πόνους και καημούς, βάσανα και μαρτύρια,
θυμήθηκε τ’ αμέτρητα της πίκρας τα ποτήρια
της ανελέητης σκλαβιάς ΚΑΙ πήρε το ντουφέκι
ο ήρωας της κλεφτουριάς, να γίνει αστροπελέκι,
να πέσει πάνω στην Τουρκιά, στον βάρβαρο δυνάστη,
μ΄ άγριου λιονταριού καρδιά ΚΑΙ την ευχή του Πλάστη!!!
Έπαιρνε λαύρο ανασασμό από κόκαλα σπαρμένα,
στη θάλασσα και στη στεριά, σε χρόνια περασμένα,
π’ αφήσανε, «με εντολές», οι ήρωες του γένους:
Ν’ αγωνιστούνε μόνοι τους, μη στηριχτούν σε ξένους,
γιατί ετούτη η μάνα Γη, που τρέφει την Ελλάδα,
κρατάει του Προμηθέα της την προαιώνια δάδα,
που ΔΕΝ την σβήνουν οι καιροί, ΑΛΛΑ την λαμπαδιάζουν
ΚΑΙ, όλοι οι λαοί της Γης άναυδοι τους κοιτάζουν!!!
Αυτή η λαμπάδα φλόγιζε το σώμα τ’ Αχιλλέα
κι’ αυτή «σπινθηροβόλiζε» το πνεύμα τ’ Οδυσσέα.
Αυτή το φως εδώρησε στον Όμηρο να γράψει,
αυτή, στου Λόρδου Βύρωνα τον τάφο για να κλάψει
οδήγησε τη ‘ΛΕΥΤΕΡΙΑ, προσωρινά να πάψει
με το σπαθί της να χτυπά και ύστερα να λάμψει
στης κλεφτουριάς τα ηρωικά κι απάτητα λημέρια
να την κρατούν οι ήρωες στ’ αθάνατά τους χέρια!!!
Εκεί, στης λευτεριάς το φώς, στα όρη, στα λαγκάδια,
στεκότανε η κλεφτουριά κι έβλεπε τα ρημάδια
της ανελέητης σκλαβιάς και άκουγε το βόγγο,
το κλάμα και τις οιμωγές. Μ’ αηδόνια από το λόγγο
έκλαιγε και τραγούδαγε, το «Άσμα των Ασμάτων»,
τα κλέφτικα τραγούδια της, φωνές των αθανάτων,
λόγια πυκνά κι ανάμικτα μ’ απαντοχή και θλίψη,
το πάθος της για λευτεριά ποτέ να μην το κρύψει!
Απ’ την ομαδική ψυχή της λεβεντιάς του γένους
έβγαιναν ήχοι γοεροί του πένθους και του σθένους,
αντίλαλοι στις λαγκαδιές, στους κάμπους στα πελάγη,
τα κλέφτικα τραγούδια της, ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΟΙ ΜΑΓΟΙ,
που διαλαλούσαν μουσικά σε ντόπιους και σε ξένους
το φύτρωμα της λευτεριάς σ’ αιώνων σκλαβωμένους…
Ήταν πικρά μηνύματα, ήταν σκλαβιάς κατάρες
είτε σαν μοιρολόγισμα είτε οργής αντάρες,
με τ’ όνειρο της λευτεριάς πάντοτε φορτωμένα
με έπη και με λυρισμούς κι ελπίδες κοσμημένα!!!
Σκαριά του ανώνυμου λαού, των γεγονότων πλάσμα,
ηρωισμών γεννήματα που γεφυρώνουν χάσμα
σκληρής σκλαβιάς βαρβαρικής, διαρκείας πέντε αιώνων,
με σύνεργα ψυχής και νού που ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΧΟΥΝ ΜΟΝΟΝ,
να φτάσουν και να πάρουνε την σκλάβα ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ
με μια πρωτόφαντη στη Γή πάνδημη εθνεγερσία!!!
Της κλεφτουριάς τα άσματα και του παπά τα λόγια
δεν τα κατάφερε η σκλαβιά να κλείσει στα υπόγεια
ΚΑΙ, μείναν άχραντη τροφή για την ψυχή του γένους
που κράτησε ολοζώντανους ήρωες ψυχωμένους
σ΄ αυτή τη ματωμένη Γή, Θεών, σοφών τη χώρα,
ως που δοθεί το σύνθημα για να ξεσπάσει η μπόρα,
στου Γαβριήλ, στης Παναγιάς και στου Χριστού την ώρα!!!
Είναι του έθνους θησαυροί και παρακαταθήκη,
ύμνοι εθνο-εγερτικοί κι ατίμητη υποθήκη
κι εγγύηση ηρωισμών στου γένους την πορεία,
που τάισαν και πότισαν την παλιγγενεσία!!!
Αθήνα, 23 Μαρτίου 2024
Δημήτριος Π. Τόρβας
Αντιστράτηγος ε.α/Επίτιμος Διοικητής ΙΧης μεραρχίας Πεζικού
Electronic Engineer – Μsci in op. res. Fron Cranfield Univ.(England)
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ ΓΚΑΙΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Εαν μπορούσα να γράψω έστω και ένα Ελληνικό Δημοτικό τραγούδι, θ απέρριπτα ότι έχω γράψει μέχρι σήμερα
Να γιατί το δημοτικό τραγούδι είναι ο ιερότερος εθνικός πλούτος που έχουμε στη χώρα μας!!!
Το καλοκαίρι του 1815, επεφύλασσε μια μεγάλη έκπληξη για τον μεγάλο Γερμανό λόγιο.
Κατά τη διάρκεια του παραθερισμού του στη λουτρόπολη του Βισμπάντεν γνωρίστηκε με τον βαρόνο Βέρνερ Φον Χαξτχάουζεν, έναν πολυμαθή Γερμανό γιατρό που λέγεται ότι μιλούσε 13 γλώσσες.
Μέσα από τα όποια ενδιαφέροντα συζητούσαν κατά τις διακοπές τους οι δυο άνδρες, το βασικότερο όλων ήταν το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι.
Ο Χαξτχάουζεν κατά τη διάρκεια των Ναπολεώντιων πόλεμων υπηρετούσε σε ένα Βρετανικό στρατιωτικό νοσοκομείο όπου ήρθε σε επαφή με πολλούς Έλληνες ναυτικούς όπου έμαθε από αυτούς και το Δημοτικό Τραγούδι, καταγράφοντας μεγάλο αριθμό τραγουδιών τα οποία μετέφρασε στα Γερμανικά.
Ο Γκαίτε μαγεύτηκε τόσο που στα τέλη του Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου ο Γκαίτε υπό την επίρροια των στίχων τού Δημοτικού Τραγουδιού κάλεσε στο σπίτι του στην Φρανκφούρτη επιφανείς ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, ένα από εκείνα τα περίφημα φιλολογικά συμπόσια που συνηθίζονταν την εποχή εκείνη.
Το παράξενο όμως για ένα Φιλολογικό Συμπόσιο ήταν ότι ο Γκαίτε είχε καλέσει και ζωγράφους κάτι που έκανε τους φιλολόγους να αναρωτιούνται.
Η απορία τους λύθηκε όταν ο Γκαίτε άρχισε να τους μιλάει για το Ελληνικό Δημοτικό Τραγούδι.
Τους είπε ότι είχε γράψει στον γιο του Αύγουστο πως «μολονότι είναι λαϊκό, είναι τόσο δραματικό, τόσο επικό και τόσο λυρικό, που δεν υπάρχει αντίστοιχο του στον κόσμο».
Είπε πως οι εικόνες αυτών των τραγουδιών, τού Ελληνικού Δημοτικού Τραγουδιού είναι εκπληκτικές. «Φανταστείτε, λέει, βάζει δυο βουνά να μαλώνουν μεταξύ τους.
Φανταστείτε, λέει, έναν αετό να μιλάει με το κομμένο κεφάλι του κλέφτη.
Ο κλέφτης να λέει να του κόψουν το κεφάλι να μην το πάρουν οι Τούρκοι και να μην το πουν στην αρραβωνιαστικιά του…
Αφήνω, λέει ο Γκαίτε, για τελευταίο ένα τραγούδι το οποίο θεωρώ κορυφαίο».
Και τους διάβασε ένα δημοτικό τραγούδι, ένα μοιρολόι.
«Γιατ’ είναι μαύρα τα βουνά και στέκουν βουρκωμένα;
Μην’ άνεμος τα πολεμά; Μήνα βροχή τα δέρνει;
Ουδ’ άνεμος τα πολεμά κι’ ουδέ βροχή τα δέρνει.
Μονέ διαβαίνει ο Χάροντας με τους αποθαμένους.
Σέρνει τους νιους απ’ ομπροστά, τους γέροντες κατόπι
Τα τρυφερά παιδόπουλα στη σέλλα αραδιασμένα.
Παρακαλούν οι γέροντες, τ’ αγόρια γονατίζουν
«Κόνεψε, Χάρο, σε χωριό, κόνεψε καν σε βρύση
Να πιουν οι γέροντες νερό κι οι νιοι να λιθαρίσουν
Και τα μικρά παιδόπουλα να μάσουνε λουλούδια!»
«Όχι, χωριά δε θέλω ’γω, σε βρύσες δεν κονεύω
Έρχοντ’ οι μάνες για νερό, γνωρίζουν τα παιδιά τους
Γνωρίζονται τα’ αντρόγυνα, και χωρισμό δεν έχουν».
Και τότε γύρισε ο μεγάλος Γερμανός προς τους ζωγράφους λέγοντας «ζωγραφίστε αυτές τις ανεπανάληπτες εικόνες, αυτές τις εκπληκτικές σκηνές, όπου, συνεπήρε μέγας άνεμος το δάσος και το δέρνει, το δέρνει άγρια βροχή, και από κει σαλαγάει ο Χάρος τους νεκρούς, μπροστά τους νέους, πίσω τους γέρους, κι αρμαθιασμένα τα παιδιά στη σέλλα του και παρακαλάνε αυτά να κονέψει επιτέλους ο Χάρος σε μια βρύση…». λύνοντας την απορία για την παρουσία των ζωγράφων σε ένα Φιλολογικό Συμπόσιο.
Δημ.Βόγγολης