Μασάι: Οι πολεμιστές της σαβάνας που δεν υπέκυψαν στον “λευκό άνθρωπο”

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Μασάι: Οι πολεμιστές της σαβάνας που δεν υπέκυψαν στον “λευκό άνθρωπο”

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

https://www.history-point.gr/

    Οι Μασάι είναι ένας από τους αφρικανικούς λαούς που έχουν γράψει την δική τους ιστορία στην Μαύρη Ήπειρο. Επί αιώνες κατάφεραν όχι μόνο να επιβιώσουν, αλλά και να επιβάλουν την κυριαρχία τους στις γειτονικές φυλές, εκμεταλλευόμενοι το λαμπρό πολεμικό τους έθος.

    Οι Μασάι μετανάστευσαν στην περιοχή της σημερινής Κένυας και Τανζανίας τον 18ο αιώνα, κατεβαίνοντας από τον Βορρά. Πιθανότατα είχαν φυλετική συγγένεια με τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής του Άνω Νείλου, κατοίκους του περίφημου βασιλείου της Μερόης. Οι Μασάι έτρεφαν κοπάδια βοοειδών, τα οποία αποτελούσαν και το μόνο σημαντικό περιουσιακό στοιχείο, σε ατομικό και φυλετικό επίπεδο.

    Μέχρι δεν την εμφάνιση των, εξοπλισμένων με επαναληπτικά, πυροβόλα όπλα Ευρωπαίων, ήταν οι αδιαμφισβήτητοι κυρίαρχοι στην αφρικανική σαβάνα, αντιμετωπίζοντας νικηφόρα ακόμα και τους εξοπλισμένους με μουσκέτα Άραβες.

    Ήταν οργανωμένοι σε 16 κύριες φυλετικές ομάδες, οι οποίες συχνά πολεμούσαν και μεταξύ τους, αλλά κυρίως πολεμούσαν τους γειτονικούς αφρικανικούς λαούς και πάνω από όλα τους Άραβες δουλεμπόρους.   Βασική αιτία προστριβών μεταξύ των φυλών ήταν η αρπαγή βοοειδών, ενώ με τους Άραβες οι λόγοι ήταν ακόμα πιο προφανείς, καθώς οι τελευταίοι εκτελούσαν επιδρομές στα χωριά των Μασάι αναζητώντας σκλάβους προς πώληση.

    Η στρατιωτική οργάνωση των Μασάι ήταν καθαρά φυλετική. Ο στρατός τους ήταν οργανωμένος σε μονάδες, ανά ηλικιακή ομάδα – περίπου όπως και των Ζουλού. Ο νεαρός Μασάι, πριν ονομαστεί πολεμιστής και λάβει τα όπλα του, έπρεπε να περάσει από μια συγκεκριμένη τελετή μύησης.

    Μετά από τη τελετή ονομαζόταν πολεμιστής και μπορούσε να φέρει με υπερηφάνεια τα όπλα του, την ευμεγέθη, με ξύλινο σκελετό και επιστρωμένη με δέρματα βοοειδών ασπίδα του και το μήκους, άνω των δύο μέτρων, μαζί με τον ξύλινο στειλεό, δόρυ του, με την φονική σιδηρά αιχμή, που είχε μήκος σχεδόν 45cm πλάτος 10cm.

    Η ασπίδα κάλυπτε τον πολεμιστή από τα πόδια έως και τον λαιμό, ενώ, σύμφωνα με μαρτυρίες, οι πολλαπλές στρώσεις δερμάτων που έφερε μπορούσαν να ανακόψουν ακόμα και την ορμή βολίδας μουσκέτου, από μέση και μακρινή απόσταση.

    Οι Μασάι διατηρούσαν μόνιμο στρατό υπό τα όπλα, καθώς, ζώντας από την κτηνοτροφία, άφηναν τις γυναίκες, τα παιδιά και τους γεροντότερους να ασχολούνται με την φροντίδα των ζώων. Το μόνο καθήκον των ανδρών ήταν ο πόλεμος.

    Καλυμμένος πίσω από την μεγάλη του ασπίδα ο πολεμιστής Μασάι μπορούσε να πλησιάσει τον αντίπαλο, να επιπέσει κυριολεκτικά επάνω του, ως άλλος αρχαίος Έλληνας οπλίτης, να τον κλονίσει και να τον λογχίσει. Απέναντι σε αντιπάλους οπλισμένους με πυροβόλα όπλα οι πολεμιστές εκμεταλλεύονταν κάθε φυσική κάλυψη, πλησιάζοντας τον αντίπαλο με άλματα, πριν την εξαπόλυση της τελικής εφόδου. Αν το έδαφος δεν πρόσφερε κάλυψη, οι Μασάι είχαν μάθει να πέφτουν στο έδαφος όταν ο εχθρός έβαλλε εναντίον τους και να κινούνται καταπάνω του όταν γέμιζε το όπλο του.

    Εναντίον αντιπάλων οπλισμένων με μουσκέτα η τακτικές αυτές απέδιδαν ικανοποιητικά. Απέναντι όμως στους εφοδιασμένους με επαναληπτικά πυροβόλα όπλα Ευρωπαίους, με τους οποίους ήρθαν σε σύγκρουση, στα τέλη του 19ου αιώνα, δεν απέδωσαν, πρώτον γιατί τα επαναληπτικά όπλα γέμιζαν πολύ πιο γρήγορα από τα μουσκέτα και δεύτερον γιατί είχαν τρομακτική διατρητική ικανότητα.

    Οι Μασάι τάσσονταν προς μάχη σε έναν σχηματισμό ανθρώπινων σφηνών, τον οποίο οι ίδιοι ονόμαζαν «φτερό του αετού». Στον σχηματισμό αυτό οι πλέον αξιόμαχοι πολεμιστές τάσσονταν στο κέντρο, σε σχηματισμό σφήνας, με μέτωπο προς τον εχθρό, υποστηριζόμενοι, στα πλευρά και στα νώτα, από παρόμοιους σχηματισμούς ανδρών.

    Εφορμούσαν με μεγάλη ταχύτητα κατά των αντιπάλων και αν και πεζοί, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου κινήθηκαν ταχύτερα από έφιππους σε καμήλες Άραβες. Εναντίον των γειτονικών τους φυλών ο οπλισμός τους και η τακτική τους, τους καθιστούσε συνήθως νικητές.

    Αντιμετώπιζαν πρόβλημα μόνο αν οι αντίπαλοι ήταν οχυρωμένοι. Εναντίον των Αράβων εφάρμοζαν την τακτική που περιγράφηκε ανωτέρω. Το 1877 οι Μασάι επιτέθηκαν σε ένα καραβάνι 2.000 Αράβων, τους οποίους εξόντωσαν μέχρις ενός. Το 1887 οι Μασάι εξόντωσαν ένα άλλο καραβάνι Αράβων το οποίο υπερασπίζονταν 2.000 άνδρες οπλισμένοι με μουσκέτα. Δεν υπήρξε ούτε ένας επιζών!

    Στους Ευρωπαίους οι Μασάι δεν έδειξαν εχθρικές διαθέσεις. Το κλίμα αυτό το μετέβαλαν οι Γερμανοί, όταν εντελώς αναίτια μια εξερευνητική ομάδα 108 ανδρών εισήλθε στην περιοχή των Μασάι και αρνήθηκε να καταβάλει τον φόρο διοδίων που πάντοτε οι Μασάι εισέπρατταν – σε είδος – από όσους ήθελαν να διασχίσουν τα εδάφη τους. Οι Γερμανοί μάλιστα δεν περιορίστηκαν σε αυτό αλλά επιτέθηκαν σε ένα χωριό, με σκοπό να αρπάξουν τρόφιμα, σκοτώνοντας ακόμα και γυναικόπαιδα.

    Οι Μασάι πολεμιστές τους καταδίωξαν, αλλά για πρώτη φορά οι τακτικές τους χρεοκόπησαν έναντι των επαναληπτικών τυφεκίων των αντιπάλων. Παρόλα αυτά οι Γερμανοί και οι βαστάζοι τους μόλις γλίτωσαν τις ζωές τους, καταφεύγοντας σε έναν αραβικό, οχυρωμένο καταυλισμό.

    Με τους Βρετανούς οι Μασάι είχαν, σε γενικές γραμμές, καλές σχέσεις και μόνο το 1894 υπήρξε μια μικρής κλίμακας σύγκρουση μεταξύ τους. Μάλιστα το 1895 οι Βρετανοί στρατολόγησαν μονάδες Μασάι στον στρατό τους που πολεμούσε με άλλες φυλές.

    Το κλίμα αυτό δεν άλλαξε καθ’ όλη τη διάρκεια της βρετανικής αποικιακής διοίκησης στην Ανατολική Αφρική.
    Σήμερα οι Μασάι συνεχίζουν τον παραδοσιακό τους τρόπου ζωής, στο μέτρο του δυνατού, καθώς ο δυτικός πολιτισμός έχει εισβάλει και στις περιοχές τους. Παραμένουν όμως ο ίδιος υπερήφανος λαός, ο μόνος λαός της σαβάνας που δεν υπέκυψε στον «λευκό άνθρωπο».