Έξοδος του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826 )

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ  

Έξοδος του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826 )

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

https://stergioulas.wordpress.com

    Το Μεσολόγγι, πόλη της Δυτικής Στερεάς και με θέση κομβικής σημασίας, σήκωσε τη σημαία της επανάστασης στις 20 Μαΐου του 1821. Στην πόλη αυτή έλαβε χώρα η συνέλευση της Δυτικής Ελλάδας και εκεί συνέχεια ορίστηκε η έδρα της διοίκησης του Αγώνα στην περιοχή.

Η πρώτη πολιορκία
    Το Μεσολόγγι πολιορκήθηκε για πρώτη φορά από τους Τούρκους το 1822. Τα στρατεύματα του Κιουταχή, που είχε νικήσει τους Έλληνες στο Πέτα, και του Ομέρ Βρυώνη, που είχε ολοκληρώσει την υποταγή του Σουλίου, ενώθηκαν και βάδισαν εναντίον της πόλης. Ωστόσο, ύστερα από δύο μήνες οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να λύσουν την πολιορκία έχοντας υποστεί σοβαρές απώλειες.
    Την επόμενη χρονιά ένα νέο τουρκικό στράτευμα κατευθύνθηκε προς το Μεσολόγγι. Επιχείρησε, όμως, πρώτα να καταλάβει το γειτονικό Αιτωλικό. Ωστόσο, λόγω της αποτυχίας κατάληψης του Αιτωλικού εγκαταλείφθηκε και το σχέδιο επίθεσης στο Μεσολόγγι.

Η δεύτερη πολιορκία και η έξοδος
    Το 1825 ο Κιουταχής συγκέντρωσε μεγάλο στρατό στη Λάρισα και κατευθύνθηκε στο Μεσολόγγι. Στα τέλη Απριλίου 1825 στρατοπέδευσε στην περιοχή και ξεκίνησε την πολιορκία του Μεσολογγίου. Όλες οι επιθέσεις που επιχείρησε ο Κιουταχής εναντίον της πόλης απέτυχαν, όπως και η προσπάθεια του να αποκλείσει τον ανεφοδιασμό της πόλης από στεριά και θάλασσα. Οι πολιορκημένοι ήρθαν σε συνεννόηση με τον Καραϊσκάκη ο οποίος διεξήγαγε πόλεμο φθοράς στα νότα του στρατεύματος του Κιουταχή, αναγκάζονταν τον να περάσει σε θέση άμυνας, τον Οκτώβριο του 1825.

Η άφιξη του Ιμπραήμ
    Στα τέλη, όμως, του 1825 για ενίσχυση του Κιουταχή έσπευσε ο Ιμπραήμ με τον αιγυπτιακό του στρατό από την Πελοπόννησο. Λέγεται, μάλιστα, ότι βλέποντας τα οχυρωματικά έργα του Μεσολογγίου είπε περιφρονητικά στον Κιουταχή: «Πώς; Επί οκτώ μήνες σ’ εμπόδισε αυτός ο φράχτης; Εγώ σε οκτώ ημέρες κυρίεψα το Ναβαρίνο!». Ο υπονοούμενος κομπασμός ασφαλώς δε δικαιώθηκε, αφού η πολιορκία κράτησε ως τον Απρίλιο του 1826.
    Ωστόσο, με την άφιξη των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ η πολιορκία ξανάρχισε σφοδρότερη. Παρόλα αυτά μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826 οι Τούρκοι δεν είχαν σημειώσει καμία επιτυχία. Αυτό οφείλεται

    α) στο γεγονός ότι ο Ανδρέας Μιαούλης με τον στόλο του κατάφερνε να ανεφοδιάζει το Μεσολόγγι,

    β) στη ζηλοφθονία μεταξύ Ιμπραήμ και Κιουταχή και

    γ) προπάντων, στην απαράμιλλη ανδρεία των υπερασπιστών της πόλης.

Ο κλοιός σφίγγει
    Από το Μάρτιο όμως η κατάσταση άρχισε να αλλάζει με την κατάληψη από τους Τούρκους στρατηγικών νησίδων της λιμνοθάλασσας, όπως το Βασιλάδι και ο Ντολμάς. Οι Έλληνες κατάφεραν

να διατηρήσουν τον έλεγχο της νησίδας Κλείσοβα ύστερα από μία σφοδρή μάχη στην οποία τα στρατεύματα του Ιμπραήμ είχαν πολύ βαριές απώλειες. Όμως η δυνατότητα του ελληνικού στόλου να ανεφοδιάσει την πόλη είχε καταστεί αδύνατη, με αποτέλεσμα οι αμυνόμενοι να βρεθούν σε δυσχερέστατη θέση. Από τα μέσα Φεβρουαρίου του 1826 η κατάσταση γίνεται τραγική. Πολλές οικογένειες είχαν αρχίσει να στερούνται εντελώς τα τρόφιμα και αναγκάζονταν να σφάζουν άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια και κατόπιν σκύλους, γάτες, ποντικούς. Αλλά και αυτά έλειψαν. Από τις 16 Μαρτίου άρχισαν να τρώνε αρμυρίκια, πικρά χόρτα που φύτρωναν κοντά στη θάλασσα. Ο υποσιτισμός και οι αρρώστιες εξασθένιζαν τους ρωμαλέους οργανισμούς των ανδρών της φρουράς και προκαλούσαν πολλούς θανάτους.

Η απόφαση για την ηρωική έξοδο
    Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το συμβούλιο των οπλαρχηγών και προκρίτων της πόλης πήρε

την απόφαση για την έξοδο των κατοίκων από το Μεσολόγγι. Η έξοδος ορίστηκε για την νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου με ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων, μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου. Φρόντισαν μάλιστα να ειδοποιήσουν τους Έλληνες του στρατοπέδου της Δερβέκιστας να κάνουν αντιπερισπασμό στους Τούρκους.
    Την αυγή της 9ης Απριλίου σε σύσκεψη αποφάσισαν

    α) να σκοτώσουν όλους τους αιχμάλωτους,

    β) να θανατώσουν όλα τα γυναικόπαιδα, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των εχθρών (η σκέψη αυτή τελικά δεν προχώρησε) και

    γ) οι ασθενείς και τραυματίες, εξακόσιοι περίπου στον αριθμό, να μεταφερθούν (με τη συναίνεσή τους) στα πιο οχυρωμένα μεγάλα σπίτια κι εκεί να πεθάνουν πολεμώντας.

Το σχέδιο εξόδου
    Το μεσημέρι της 10ης Απριλίου καταρτίστηκε το σχέδιο εξόδου. Το σχέδιο προέβλεπε την έξοδο από

τρία διαφορετικά σημεία. Aπό τα τρία σώματα που σχηματίστηκαν τα δύο αποτελούνταν από τους ενόπλους με επικεφαλής τους Νότη Mπότσαρη και Δημήτρη Μακρή, ενώ στο τρίτο σώμα θα βρίσκονταν οι άμαχοι, τους οποίους θα συνόδευε μικρός αριθμός ενόπλων

Ο αντιπερισπασμός και η προδοσία
    Πράγματι, το δειλινό μαζεύτηκαν όλοι στις καθορισμένες θέσεις απ’ όπου θα εξορμούσαν. Στις 6.30 το ελληνικό σώμα από τη Δερβέκιστα που είχε φτάσει για αντιπερισπασμό άρχισε να πυροβολεί. Όμως από τους τυφεκισμούς οι πολιορκημένοι κατάλαβαν ότι οι Έλληνες αυτοί ήταν γύρω στους τριακόσιους και απογοητεύθηκαν. Την ίδια στιγμή ο Ιμπραήμ άρχισε ανελέητο βομβαρδισμό, γεγονός που δημιούργησε στους πολιορκημένους την εντύπωση ότι προδόθηκαν. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι δεν προδόθηκαν από τους πυροβολισμούς αυτούς, αλλά από έναν αγγελιοφόρο παπά που είχε συλληφθεί ή από έναν ξένο (πιθανώς Βούλγαρο) που είχε αυτομολήσει.

Η δύναμη του εχθρού
    Το Μεσολόγγι το είχαν περικυκλώσει δύο συντάγματα, ενώ η θάλασσα ήταν γεμάτη σχεδίες και αβαθή πλοιάρια. Εκτός αυτών, τρία ακόμη τάγματα από 2.400 άνδρες ήταν μπροστά από τη σκηνή του Ιμπραήμ έτοιμα να συνδράμουν. Παράλληλα, θέση είχαν πάρει 1000 ιππείς και 2000 Αλβανοί από την Κρήτη.

Η έξοδος
    Όταν νύχτωσε, οι πολιορκημένοι άρχισαν να περνούν από τις γέφυρες απαρατήρητοι, καθώς ένα σύννεφο είχε καλύψει το φεγγάρι. Μόλις όμως ξαναφάνηκε το φεγγάρι, οι Τουρκοαιγύπτιοι άρχισαν πυκνά πυρά τουφεκιών και κανονιών προκαλώντας μεγάλες απώλειες. Ύστερα από μια ώρα αναμονής οι Μεσολογγίτες αποφάσισαν να εφορμήσουν.
    Tα δύο σώματα των ενόπλων κατάφεραν πολεμώντας να ανοίξουν διαδρόμους μέσω των εχθρικών σωμάτων και να φτάσουν καταδιωκόμενοι στην περιοχή του βουνού του Ζυγού. Aπό εκεί πέρασαν στα Σάλωνα (Άμφισσα) αρχικά και στο Ναύπλιο στη συνέχεια, όπου έτυχαν υποδοχής ηρώων. O μύθος της «φρουράς του Μεσολογγίου» είχε ήδη δημιουργηθεί.
    Tο τρίτο σώμα, ωστόσο, δεν κατάφερε να διαφύγει. Την ώρα της εφόρμησης ακούστηκε η κραυγή «Οπίσω, οπίσω, μωρέ παιδιά», με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλη σύγχυση. Οι περισσότεροι γύρισαν πίσω στην πόλη και χάθηκαν μαζί της.

Ανατινάξεις
    Στο μεταξύ, την ώρα που γινόταν η ηρωική έξοδος, μέσα στο Μεσολόγγι εκτυλίχθηκαν δραματικές σκηνές: ο δημογέροντας Χρήστος Καψάλης, όταν κυκλώθηκε από τους εισβολείς στο σπίτι του, όπου είχαν συγκεντρωθεί τραυματίες, γέροντες και γυναικόπαιδα, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη. Στην ίδια πράξη αντίστασης προέβη και ο μητροπολίτης Ρωγών Ιωσήφ, ο οποίος ανατίναξε τον Ανεμόμυλο, όταν κυκλώθηκε από τους εχθρούς. Το πρωί της 10ης Απριλίου, ανήμερα των Βαΐων, η οθωμανική ημισέληνος κυμάτιζε στα χαλάσματα του Μεσολογγίου.

Οι απώλειες
    Οι πληροφορίες για τις απώλειες των Ελλήνων κατά την πολιορκία και την έξοδο είναι αντιφατικές.  Πιθανότερο φαίνεται ότι από τους 3.000 που πήραν μέρος στην έξοδο, οι 1.700 έπεσαν ηρωικά

μαχόμενοι.  Ανάμεσα στους νεκρούς, ο Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος, ο Μιχαήλ Κοκκίνης, ο Αθανάσιος Ραζηκότσικας, ο Νικόλαος Στορνάρης, ο γερμανός εκδότης της εφημερίδας «Ελληνικά Χρονικά» Ιάκωβος Μάγιερ και άλλοι γερμανοί φιλέλληνες. Γύρω στα 6.000 γυναικόπαιδα οδηγήθηκαν για να πουληθούν στη Μεθώνη και στα σκλαβοπάζαρα της Κωνσταντινούπολης και της Αλεξάνδρειας. Οι απώλειες για τους τουρκοαιγύπτιους εισβολείς ανήλθαν σε 5.000 άνδρες.

Η συνέχεια και η απελευθέρωση
    Αμέσως μετά την κατάληψη του Μεσολογγίου, ο Κιουταχής με τον στρατό του κατευθύνθηκε προς την Ανατολική Στερεά Ελλάδα, με αντικειμενικό σκοπό την κατάληψη της Αττικής. Ο Ιμπραήμ επανήλθε στην Πελοπόννησο, για να εξαλείψει και τις τελευταίες εστίες αντίστασης σε Μάνη και Αργολίδα.
    Το Μεσολόγγι απελευθερώθηκε στις 11του Μάη του 1829.
    Το 1937 αναγνωρίστηκε ως «Ιερά Πόλις» και η Κυριακή των Βαΐων ορίστηκε ως επέτειος της εξόδου.

Σημασία εξόδου
    Η Επανάσταση μετά την πτώση του Μεσολογγίου είχε σχεδόν κατασταλεί. Η πτώση του οδήγησε στη διάλυση της τρίτης εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου του 1826 και στην παραίτηση της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Η φλόγα του αγώνα, όμως, παρέμεινε άσβεστη. Στο εξωτερικό αναθερμάνθηκε το φιλελληνικό κίνημα και επιταχύνθηκαν οι διαδικασίες για επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για την τελική λύση του ελληνικού ζητήματος.