«ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ» ΑΛΗΘΕΙΑ ή ΨΕΜΑ

ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ ΦΙΛΩΝ 

«ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ» ΑΛΗΘΕΙΑ ή ΨΕΜΑ

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Ιωάννης Μ. Ασλανίδης Αντιστράτηγος ε.α.

            Περί τα τέλη του 19ου αιώνα, ο Ιατρός το επάγγελμα Σιγκμουντ Φρόϋντ, διετύπωσε μια θεωρία ψυχιατρικής θεραπευτικής. Την οποία ονόμασε ως γνωστόν «Οιδιπόδειο σύμπλεγμα», το οποίο σύμφωνα με την ψυχαναλυτική Σχολή του, είναι ο έρωτας του υιού με τη μητέρα, με ότι αυτό βιολογικά, ψυχικά και αντικοινωνικά αποτελέσματα θα έχει.

             Αναλύοντας την θεωρία του Σ. Φρόϋντ, ο οποίος στο Βιβλίο του «Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση», αυτό που ονομάζει «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα», το υποστηρίζει ως εξής: «Το αγόρι έχει το άγχος του ευνουχισμού, ενώ το κορίτσι το φθόνο του πέους. Το αγόρι από τα πέντε έως τα επτά του χρόνια αναπτύσσει μια επιθυμία για αιμομικτικές σχέσεις με την μητέρα του, τον πατέρα τον βλέπει σαν αντίζηλο. Φοβάται την τιμωρία του. Και! αυτός ο φόβος παίρνει την αρχική μορφή, του άγχους του ευνουχισμού, ενός φόβου ότι ο πατέρας θα τιμωρήσει, το αγόρι στερώντας το πέος του. Το κορίτσι, πάντα με την θεωρία του Σ. Φρόϋντ, υποφέρει από το άγχος, με την μορφή του φθόνου του πέους, νιώθει δηλ. ότι της λείπουν τα γεννητικά όργανα. Παραπονιέται στην μητέρα της, πως δεν έχει πέος και την κατηγορεί γι’ αυτό. Εξ αιτίας αυτού η εχθρότητα που δημιουργείται μεταξύ μάνας και κόρης, κάμει την δεύτερη να στραφεί στον πατέρα της, για να βρει εκεί ικανοποίηση και αγάπη…»

            Εάν είναι δυνατόν ένας φυσιολογικός άνθρωπος να αισθάνεται έτσι.

            Και! όχι μόνον αυτό, κατά τον Φρόϋντ· Αυτός είναι ο Γενικός Κανόνας.

            Πιστεύω προσωπικά ότι τέτοια συναισθήματα, που περιγράφει ο Φρόϋντ, μπορεί να νοιώθουν μόνο βαθειά ψυχικά αρρωστημένα άτομα με συμπλέγματα και παρελθόν.

            Ίσως η αλήθεια βρίσκεται, σ’ αυτά που είπε ο Βιογράφος του  Ε. Τζόουνς ότι «ο Σ. Φρόϋντ από μικρός είχε πολλά ψυχολογικά προβλήματα…»

            Πόση αλήθεια και πόση αληθοφάνεια παρουσιάζει η ψυχαναλυτική θεωρία του Σ. Φρόϋντ και, ως ποιο βαθμό είναι δυνατό να γενικεύεται, ώστε ν’ αφορά όλη την κοινωνική πραγματικότητα τόσο της αρχαίας Ελλάδος, όσο και του σύγχρονου κόσμου, είναι ένα βασικό ερώτημα, που μόνο ειδικοί σύγχρονοι ψυχαναλυτές τεκμηριωμένα μπορούν να δώσουν απαντήσεις.

            Στην παρούσα Γραμματεία δεν θα σταθώ εδώ στην ψυχαναλυτική θεωρία του Σ. Φρόϋντ, διότι δεν είμαι ο ειδικός και δεν μ’ ενδιαφέρει. Απλά θα σταθώ με πείσμα στην σκέψη του γιατί την θεωρία του αυτή την ονόμασε «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα», αφού δεν έχει καμία σχέση, με την Δραματική τριλογία του ΣΟΦΟΚΛΗ, όπου το δεύτερο μέρος είναι ο «Οιδίπους τύραννος» και με το τρίτο μέρος της τριλογίας, ο Οιδίπους επί Κολωνό», το οποίο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στα μεγάλα Διονύσια το 420 π.Χ.

            Πιστεύω ότι, η ονομασία αυτή, στην θεωρία του Σ. Φρόϋντ λίαν επιεικώς θα πρέπει να χαρακτηρισθεί: Άστοχη, υστερόβουλη, επιλήψιμη και  συκοφαντική προς την Αρχαία Ελλάδα και τον Πολιτισμό της για τους παρακάτω λόγους:

            Πρώτον: Στο κεφ. 21 του Βιβλίου «Εισαγωγή στην ψυχανάλυση» Ο Φρόϋντ γράφει: «…Η τραγωδία αυτή (ο Οιδίπους Τύραννος) του ΣΟΦΟΚΛΗ είναι ένα κομμάτι ανήθικο, διότι μειώνει την ανθρώπινη προσωπικότητα, αποδίδει σε θεϊκές δυνάμεις την παρακίνηση προς το έγκλημα και παρουσιάζει την αδυναμία των ηθικών δυνάμεων του ανθρώπου που θα τον προφυλάξουν από τις εγκληματικές του τάσεις …. και συνεχίζει σε άλλο σημείο· «… το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα είναι εκείνο που υπέβαλε στο σύνολο της ανθρωπότητος, στο ξεκίνημα της Ιστορίας της το συναίσθημα της Ενοχής…».

            Εδώ βλέπουμε πόσο έντεχνα μεταφέρεται ο προβληματικός ψυχισμός του, διαστρεβλώνοντας μέσα από την νοσηρή δική του οπτική εικόνα, την πραγματική έννοια του Δραματικού έργου του ΣΟΦΟΚΛΗ «Οιδίπους Τύραννος».

            Δεύτερον: Το θέμα στον «Οιδίποδα Τύραννο» είναι η πολιτική διαδοχή στην τότε εξουσία. Διαδοχή του πατέρα από τον υιό. Εδώ ο παραμερισμός του άρχοντα πατέρα και η ανάληψη της πολιτικής εξουσίας από τον υιό είναι συχνό θέμα στην μυθολογία και στα αρχαία δρώμενα. Παρόμοια συμπεριφορά με τον Λάιο Βασιλέα των Θηβών και πατέρα του Οιδίποδα, έχουμε και στην «Θεογονία» του Ησιόδου σχετικά με την συμπεριφορά του Κρόνου προς τον υιό του Δία.

Επομένως ο ΣΟΦΟΚΛΗΣ στο έργο του προσπαθεί αυτή την διαδοχή της πολιτικής εξουσίας του πατέρα από τον Υιό, να την παρουσιάσει έτσι, ώστε πολλές φορές να παίρνει τεράστιες δραματικές διαστάσεις.

            Επομένως άλλη είναι η σκέψη του ΣΟΦΟΚΛΗ, για την παρουσίαση του έργου «Οιδίπους Τύραννος» και άλλη η διαστρεβλωμένη και σκόπιμα παραποιημένη σ’ ένα ανήθικο κομμάτι, που από τότε επεκτείνεται στην ανθρωπότητα και παρακινεί στο Έγκλημα. Αυτό κατά την γνώμη μου, μόνο η νοσηρή φαντασία του Σ. Φρόϋντ μπορεί να την σκεφθεί και είναι παντελώς άδικο προς την αρχαία Ελληνική Φιλοσοφία.

            Τρίτον: Σύμφωνα με τον Μύθο, ο Οιδίπους από πολύ μικρό παιδί εγκληματικά διωγμένος από τον πατέρα του Λάιο Βασιλέα των Θηβών, μεγαλώνει μετά από περιπέτειες, πλέον σαν βασιλόπαιδο στην Κόρινθο, στα χέρια των Βασιλέων αυτής Πολύβιο και Μερόπη. Σύμφωνα με τον χρησμό που πήρε ο Λάιος, ο υιός του θα σκότωνε τον πατέρα του και θα ανήρχετο εις τον θρόνο. Γι’ αυτό επεδίωξε ο Λάιος να εξοντώσει πόση θυσία τον υιό του.

            Όταν ενηλικιώθηκε ο Οιδίπους ξεκινά να βρει την τύχη του, αυτή ήταν αντιφατική και πολύ δραματική. Φόνος κατά λάθος του άγνωστου στο ίδιο πατέρα του, γάμος με την υποτιθέμενη επίσης άγνωστη μητέρα του, ενθρόνισή του με ημερομηνία λήξης λόγω αυτοτυφλώσεως κ.λ.π.

            Το Δραματικό αυτό έργο του ΣΟΦΟΚΛΗ δεν έχει καμία σχέση με την ψυχαναλυτική θεωρία του Σ. Φρόϋντ. Διότι! Ο Οιδίπους δεν ερωτεύθηκε την Μητέρα του, ούτε η υποτιθέμενη μητέρα του ερωτεύθηκε τον υιό της.

            Ο Οιδίπους δεν ήξερε. Γονείς του θεωρούσε τον Πολύβιο και την Μερόπη. Εδώ πρόκειται για μια κοινωνική σύμβαση, μιάς συγκεκριμένης ιστορικής συγκυρίας με συμβολικές αποκλειστικά προεκτάσεις. Είναι φανερό ότι, από ηθικοκοινωνικής απόψεως ο Οιδίπους είναι αθώος.

            Τέταρτο: Ο Σίγκμουντ Φρόϋντ γεννήθηκε το 1856 στη Μοραβία. Καταγόταν από οικογένεια Ραβίνων. Μεγάλωσε στην Βιέννη, ο πατέρα τους ελέγετο Ιακώβ και ήταν ένας πολύ πλούσιος έμπορος. Ήταν υπερήφανος για την καταγωγή του, η θρησκεία του και ιδιαίτερα η Βίβλος, άσκησαν καθοριστική επίδραση στην ζωή του και στην διατύπωση ακόμη των θεωριών του.

            Είναι γνωστό ότι ο Φρόϋντ ήτο μελετητής της Βίβλου και περισσότερο από κάθε έναν εγνώριζε το χωρίο όπου οι κόρες του Λωτ, μετά την καταστροφή των Σοδόμων και των Γομόρρων ευσυνείδητα, έκαμαν έρωτα με τον πατέρα τους.

            Μετά από τα παραπάνω γεννάται το ερώτημα· Γιατί! ο Φρόϋντ την ψυχαναλυτική θεωρία του δεν την ονόμασε «Λώτειο Σύμπλεγμα» που ταίριαζε περισσότερο με τη θεωρία του;

            Αντί αυτού επεδίωξε και εν μέρει το επέτυχε να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από την δραματική αυτή ανηθικότητα, διαστρεβλώνοντας τον συμβολικό για την εξουσία Ελληνικό Μύθο. Στον Ελληνικό μύθο φαίνεται καθαρά ότι, ούτε ο Οιδίπους, ούτε η Ιοκάστη εγνώριζαν την συγγένειά τους. Μόλις αποκαλύφθηκε αυτή, οι Ήρωες αυτοτιμωρήθηκαν. Άρα επρόκειτο για άτομα ηθικά, εύθικτα και αξιοπρεπή.

            Δυστυχώς δεν ζει σήμερα ο Φρόϋντ για να αναθεωρήσει τίποτε. Έβαλε το θεμέλιο μιας αρρωστημένης θεωρίας που καταλήγει σε ανθελληνισμό με διαστρεβλωμένο αρχαιοελληνικό προσωπείο. Ίσως στηρίχτηκε στην αμάθεια των πολλών και στην έλλειψη αντίστασης του Φιλελληνικού πνεύματος.

            Σήμερα η ψυχαναλυτική αυτή παραποίηση δεν μετράει, και πιστεύω ήλθε η ώρα οι σημερινοί επιστήμονες της ψυχανάλυσης και της Ιστορικής Έρευνας της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας να τολμήσουν την μετονομασία της ψυχαναλυτικής θεωρίας του Σ. Φρόϋντ από «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα» σε «Λώτειο Σύμπλεγμα» που είναι και η Αλήθεια. Διότι συκοφαντήθηκε ο Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός, που είναι πέρα ως πέρα άδικο.

            «Αναγκαίον είναι τινά τον αποδώσαντα και κρίνοντα το δίκαιον» (ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ).