Μάχη του Χέιστινγκς (13/10/1066)

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Μάχη του Χέιστινγκς (13/10/1066)

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

    Αποφασιστική μάχη Αγγλοσαξώνων - Νορμανδών για τον έλεγχο της Αγγλίας και η τελευταία επιτυχημένη εισβολή στην Αγγλία. Τυπική μεσαιωνική μάχη περίπου ισάριθμων αντιπάλων. Κρίθηκε από τη μέτρια απόδοση των επίστρατων Αγγλοσαξόνων και ιδιαίτερα από το θάνατο του Χάρολντ Γκόντουϊν κατά τη διάρκειά της, που τερμάτισε κάθε οργανωμένη αντίσταση.

Η Αγγλία ως τον 11ο αιώνα

    Ελάχιστα είναι γνωστά για τα Βρετανικά νησιά πριν από την Κελτική κατάκτησή τους, περίπου το 500 π.Χ.. Είναι πάντως γνωστό ότι υπήρξαν πηγή κασσιτέρου (και όχι μόνο) κατά την εποχή του Χαλκού. Υπήρχε οργανωμένο εμπορικό δίκτυο, μέσω Μάγχης, γαλλικών (σήμερα) ποταμών και εδαφών, Δούναβη, Εύξεινου Πόντου και Ελλήσποντου, μεταξύ των νησιών αυτών και του Μινωικού (αρχικά) και Μυκηναϊκού Κόσμου αργότερα και από εκεί προς την Αίγυπτο και τις άλλες πολιτισμένες (τότε) περιοχές. Ήταν στρατηγικό μέταλλο της εποχής, αφού η ανάμειξή του με χαλκό δίνει τον ορείχαλκο που είναι κατάλληλος για εργαλεία και ιδίως όπλα (της εποχής). Προϊόντα και κυρίως τεχνουργήματα της Ανατολής προωθούνταν από τον αντίστροφο δρόμο προς τα Βρετανικά νησιά, όπου και χρησιμοποιούνταν από τη ντόπια αριστοκρατία. Η Ανατολική Μεσόγειος και η ευρύτερη περιοχή διέθετε επαρκή κοιτάσματα χαλκού, αλλά ελάχιστα κασσιτέρου. Μόνο εικασίες γίνονται όμως για τους λαούς που κατοικούσαν τότε τα Βρετανικά νησιά.

    Οι Κέλτες εισέβαλαν γύρω στο 500 π.Χ. στα Βρετανικά νησιά, επιβάλλοντας τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους. Η άφιξή τους ενίσχυσε το εμπόριο, αν και πλέον στρατηγικό μέταλλο της εποχής έγινε στο μεταξύ ο σίδηρος. Ο κασσίτερος πάντως συνέχισε να έχει εμπορική αξία. Η ίδρυση της Μασσαλίας, ενδιάμεσα, πρόσφερε κι έναν εναλλακτικό εμπορικό δρόμο: Βρετανία - Μάγχη - Γάλλία - Μασσαλία - Ελλάδα (θαλασσίως).

    Οι Ρωμαίοι επέβαλαν τελικά την Pax Romana μόνο στην Αγγλία και την Ουαλία το 43. Σκωτία και Ιρλανδία έμειναν εκτός ρωμαϊκής κατάκτησης. Πάντως η ανάμειξη του Βρετανοκελτικού με τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό έδωσε ένα ιδιόμορφο πολιτιστικό κράμα, το Ρωμαιοβρετανικό Πολιτισμό.

    Η παρακμή και τελικά κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον 5ο αιώνα είχε σαν αποτέλεσμα τη σταδιακή απόσυρση των ρωμαϊκών λεγεώνων από το νησί, δημιουργώντας ένα κενό εξουσίας που δεν μπόρεσαν να το αναπληρώσουν ούτε οι εκρωμαϊσμένοι, ούτε οι ελεύθεροι Κέλτες, που επιπλέον συγκρούστηκαν μεταξύ τους. Γερμανικά φύλα από την Αγγλία (σημερινή Δανία) και τη Σαξωνία μετανάστευσαν και σταδιακά πήραν τον έλεγχο της σημερινής Αγγλίας. Τα κελτικά κέντρα στην Ουαλία, στη Σκωτία και την Ιρλανδία συνέχισαν να αντιστέκονται στους νέους αποίκους - κατακτητές.

    Ακολούθησε η περίοδος του εκχριστιανισμού των Αγγλοσαξόνων και οι επιδρομές των Βίκινγκς που τελικά αποκρούστηκαν από την κυρίως Αγγλία. Δημιούργησαν απέναντι όμως το γαλλόφωνο Δουκάτο της Νορμανδίας.

Η Αγγλία του 11ου αιώνα

    Το 1066 ο Αγγλοσάξονας βασιλιάς Εδουάρδος ο Εξομολογητής πέθανε και τον διαδέχθηκε ο Χάρολντ Β' της Αγγλίας. Το θρόνο όμως διεκδικούσαν ο δούκας της Νορμανδίας, Γουλιέλμος και ο βασιλιάς της Νορβηγίας Χάραλντ Σίγκουρντσον. Ο Χάρολντ περίμενε την εισβολή των Νορμανδών στο νότο. Όμως ο Χάραλντ είχε κάνει απόβαση στην βόρεια Αγγλία και είχε ήδη νικήσει στη μάχη του Φούλφορντ. Με τον Χάραλντ είχε συμμαχήσει και ο αδερφός του Χάρολντ, ο Τόστιγκ. Έτσι, ο Χάρολντ αναγκάστηκε να βαδίσει μαζί με το στρατό του 180 μίλια μέσα σε τέσσερις μόνο μέρες. Στη μάχη του Στάμφορντ Μπριτζ οι Αγγλοσάξωνες αιφνιδίασαν και κατάφεραν να κατατροπώσουν τους Νορβηγούς. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν ο Χάραλντ και ο Τόστιγκ. Σε λιγότερο από δυο εβδομάδες, όμως, ο Γουλιέλμος είχε ήδη αποβιβαστεί στη νότια Αγγλία με πολύ στρατό και με τις ευλογίες του πάπα. Ο Χάρολντ έφτασε όσο πιο γρήγορα μπορούσε με τον εξαντλημένο στρατό του και στις 13 Οκτωβρίου οι δυο στρατοί συναντήθηκαν στο Χέιστινγκς.

Η μάχη

    Στις 13 Οκτωβρίου 1066, ο στρατός του Χάρολντ παρατάχθηκε στα υψώματα του Σένλακ, σχηματίζοντας μία πυκνή φάλαγγα από μαχητές οπλισμένους με πολεμικά τσεκούρια, ακόντια και λόγχες. Οι Αγγλοσάξονες πολεμούσαν πάντα πεζοί, σε αντίθεση με τους Νορμανδούς ιππότες οι οποίοι πολεμούσαν έφιπποι, μαζί με τη δύναμη πεζικού τους. Την ίδια ημέρα παρουσιάστηκε στον Χάρολντ αγγελιοφόρος του Γουλιέλμου για να του διαβιβάσει την πρόταση για παραίτηση από τον θρόνο, με αντάλλαγμα τα εδάφη βόρεια του Χάμπερ και την αδελφή του Γουλιέλμου, Αδέλα, ως σύζυγο. Η απόρριψη της πρότασης οδήγησε στις τελευταίες ετοιμασίες για την μάχη, η οποία ξεκίνησε την επομένη.
    Η μάχη ξεκίνησε με τους Νορμανδούς τοξότες να επιτίθενται κατά των Άγγλων από δυσχερή θέση, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Ο Γουλιέλμος έστειλε τους λογχοφόρους του για επίθεση οι οποίοι αποκρούστηκαν, ενώ λίγο αργότερα την ίδια τύχη είχε και η επίθεση του ιππικού. Μία άναρχη οπισθοχώρηση και η διάδοση της αναληθούς είδησης του θανάτου του Γουλιέλμου, ανέβασαν το ηθικό των Αγγλοσαξόνων και έσπειραν πανικό στο Νορμανδικό στράτευμα. Ο στρατός του Χάρολντ καταδίωξε τους οπισθοχωρούντες, αλλά ο Γουλιέλμος έσπευσε ανάμεσα στις δυνάμεις του, φωνάζοντας ότι είναι ζωντανός και οδηγώντας τους σε αντεπίθεση.
    Η μάχη συνεχίστηκε ως το απόγευμα όταν ο Νορμανδός δούκας διέταξε μία παραπλανητική οπισθοχώρηση, με τους άντρες του Χάρολντ να αφήνουν το λόφο τον οποίο είχαν ως βάση για να τους καταδιώξουν, αλλά αποκόπηκαν και πάλι, χάνοντας μεγάλο αριθμό πολεμιστών. Ο Γουλιέλμος σταμάτησε την οπισθοχώρηση και επιτέθηκε κατά των μειωμένων δυνάμεων των Άγγλων, οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι γύρω από τον Χάρολντ, διατάζοντας τους τοξότες του να βάλουν κατά του βασιλιά. Ένα βέλος πέτυχε τον Χάρολντ στο μάτι, σκοτώνοντας τον ακαριαία, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των ηγετών του Αγγλοσαξονικού στρατεύματος είχε ήδη χάσει τη ζωή του. Πριν το τέλος της ημέρας, οι Νορμανδοί κυρίευσαν τη χρυσή σημαία του βασιλιά και κατέλαβαν την κορυφογραμμή του Σένλακ.

Συνέπειες

    Ο θάνατος μεγάλου αριθμού Άγγλων ευγενών δεν επέτρεψε την ανασυγκρότηση των δυνάμεων του Χάρολντ και κατέστησε τη νίκη του Γουλιέλμου αποφασιστική. Τα Χριστούγεννα του 1066, ο Γουλιέλμος στέφθηκε βασιλιάς της Αγγλίας στο Λονδίνο και παρ' όλο που αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει ορισμένες εξεγέρσεις στη βόρεια και ανατολική Αγγλία, μία και μόνο μάχη του είχε δώσει την κυριαρχία της χώρας.
    Η Νορμανδική κατάκτηση υπήρξε πλήρης. Οι Αγγλοσάξονες ευγενείς έχασαν με τον καιρό τις γαίες τους, ενώ παράλληλα ένας μεγάλος αριθμός Νορμανδών και Ανδεγαυών εγκαταστάθηκαν στην Αγγλία. Οι Νορμανδοί ανέγειραν κάστρα για να εξασφαλίσουν την υποταγή του περίοικων, ενώ ο Γουλιέλμος δεν έδωσε στους ιππότες του μεγάλα φέουδα σε κοντινές περιοχές για να μην επαναληφθεί αυτό που γινόταν στη Γαλλία, με τους υποτελείς να γίνονται ισχυρότεροι του βασιλιά, ένα μέτρο τεράστιας σημασίας για την εξέλιξη της Αγγλίας.
    Η Αγγλοσαξονική Αγγλία μέχρι τότε δεν διοικούνταν στο σύνολο της από ένα μόνο βασιλιά, με τον Γουλιέλμο να καθιερώνει σε κάθε περιοχή τον κυρίαρχο και τον επικυρίαρχο της. Το Μεγάλο Κτηματολόγιο αποτέλεσε την απογραφή του πλούτου της χώρας και κατέστησε δυνατή την επιβολή φορολογικού συστήματος. Η Εκκλησία ανέλαβε την πλήρη εκπολιτιστική δράση της χώρας και ιερείς και μοναχοί άρχισαν το εκπαιδευτικό τους έργο σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από εκείνη της Αγγλοσαξονικής Αγγλίας.
    Η οικογένεια του Χάρολντ βρήκε καταφύγιο στην Ιρλανδία, τη στιγμή που μεγάλος αριθμός Άγγλων ιπποτών κατατάχθηκαν ως μισθοφόροι στον Βυζαντινό στρατό.
    Μία από τις χαρακτηριστικότερες συνέπειες της μάχης ήταν η επιβολή της γλώσσας των Αγγλο-Νορμανδικών ως γλώσσας των υψηλότερων τάξεων, αντικαθιστώντας τα παλιότερα Αγγλικά. Μεγάλος αριθμός γαλλικών λέξεων εισήχθηκε στο λεξιλόγιο της χώρας, όπως και μεγάλος αριθμός νορμανδικών ονομάτων τα οποία θα χρησιμοποιούνταν από εκεί και έπειτα.
    Ένα άλλο χαρακτηριστικό αποτέλεσμα της μάχης ήταν η υποβάθμιση και εκμηδένιση της δουλείας, παρ' όλο του ότι δεν κρίθηκε παράνομη. Η δουλεία στην Αγγλία εξαλείφθηκε τον 12ο αιώνα.