Σφαγή του Δομένικου ( 16 – 2 – 1943 )

ΕΠΕΤΕΙΑΚΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Σφαγή του Δομένικου ( 16 – 2 – 1943 )

http://roykoymoykoy.blogspot.gr/

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

    Η Σφαγή του Δομένικου, ή καταστροφή του Δομένικου αναφέρεται στην ολοκληρωτική καταστροφή που υπέστη το χωριό Δομένικο της Λάρισας στις 16-17 Φεβρουαρίου του 1943, από τις ιταλικές δυνάμεις κατοχής, που αφού το πυρπόλησαν στη συνέχεια προέβησαν με ωμή βία στην εκτέλεση 150 αθώων κατοίκων.

Τα γεγονότα

    Λίγες μέρες πριν στο αρχηγείο ανταρτών του ΕΛΑΣ στην Οξιά είχε φθάσει η πληροφορία πως οι Ιταλοί από την Ελασσόνα μαζί με Ιταλούς από τη Λάρισα θα κάνουν εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στον Όλυμπο.  Έτσι οι αντάρτες αποφάσισαν να τοποθετηθούν στο δημόσιο δρόμο και να χτυπήσουν με ενέδρα τους Ιταλούς στη θέση Μαυρίτσα μεταξύ Δομένικου-Μυλόγουστας.

   Τρία τμήματα ανταρτών συγκεντρώθηκαν και πήραν θέση στη Μαυρίτσα. Λίγο πριν το μεσημέρι Ιταλική φάλαγγα 6 αυτοκινήτων και δυο προπορευόμενων μοτοσικλετιστών με 130 περίπου Ιταλούς εμφανίσθηκε κινούμενη προς Ελασσόνα. Η μάχη άρχισε και με τα πρώτα πυρά ο ένας μοτοσικλετιστής σκοτώθηκε επιτόπου ενώ ο άλλος κατόρθωσε να διαφύγει προς τον Τύρναβο όπου ειδοποίησε για ενισχύσεις. Σε λίγο εμφανίστηκαν Ιταλικά αεροπλάνα που από χαμηλό ύψος πολυβολούσαν τους αντάρτες αναγκάζοντας τους να αποχωρίσουν και να συμπτυχθούν προς τα ορεινά.

    Οι απώλειες των Ιταλών, όπως γράφει ο Θόδωρος Καριπίδης στο βιβλίο του Εαμική Εθνική Αντίσταση, ήταν 9 νεκροί μεταξύ των οποίων ένας αξιωματικός που υπέκυψε στα τραύματά του στη Λάρισα το ίδιο απόγευμα, ενώ οι αντάρτες είχαν 2 τραυματίες που τους πήραν μαζί τους. Στη συνέχεια οι Ιταλοί ειδοποιημένοι από τον μοτοσικλετιστή και ενισχυμένοι από τον Τύρναβο και την Ελασσόνα κινήθηκαν προς το Δομένικο από όλες τις πλευρές.

    Ιταλοί στρατιώτες με 40 αυτοκίνητα έφθασαν στη Μαυρίτσα, χωρίστηκαν σε 3 φάλαγγες και αφού χώρισαν το χωριό σε 3 τομείς μπήκαν σε αυτό, ενώ ένας άλλος λόχος το υπερφαλάγγισε από την πλευρά του Προφήτη Ηλία. Μέχρι που να μπουν στο χωριό όποιον βρίσκανε τον εκτελούσαν επί τόπου. Η πρώτη φάλαγγα βρέθηκε στο σπίτι του Γιάννη Καραγιάννη και του έβαλε φωτιά. Αυτό ήταν και το σύνθημα. Σε λίγο όλο το χωριό καιγόταν.

    Μεταξύ άλλων εκτέλεσαν τις Κωνσταντινίδου Βαρβάρα και Κερασίνα Μπαράκου διότι ήταν άρρωστες και δεν μπόρεσαν να ακολουθήσουν τους υπόλοιπους. Οι Δομενικιώτες πιστεύοντας τα λόγια του τότε διορισμένου από τη Λεγεώνα Προέδρου του χωριού Νίκου Χώτου συγκεντρώθηκαν στην πλατεία και με την απειλή των πολυβόλων οδηγήθηκαν στον τόπο της συμπλοκής στη Μαυρίτσα.

    Εκεί άρχισαν να ξεχωρίζουν τους άνδρες από 14 χρόνων και πάνω ξεχωρίζοντας μόνο τους πολύ ηλικιωμένους.

    Στη συνέχεια διέταξαν τα γυναικόπαιδα να βαδίσουν προς το διπλανό χωριό Αμούρι λέγοντας ότι τους άνδρες θα τους πήγαιναν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Λάρισα.

    Αμέσως μετά με ονομαστική κατάσταση που τους είχε παραδώσει ο δωσίλογος Χώτος έβγαλαν από τη γραμμή τους αδελφούς Ζάγκα και εκτέλεσαν πρώτα το Γιώργο με στιλέτο κόβοντας του την καρωτίδα ενώ ο δεύτερος ο Βαγγέλης πιάνοντας το χέρι του Ιταλού ζήτησε και εκτελέστηκε με το τουφέκι.

    Στη συνέχεια αφού εκτέλεσαν άλλους 20 περίπου και οδήγησαν τους υπόλοιπους σε άλλο σημείο.   

    Καθοδόν στη Μυλόγουστα (το σημερινό Μεσοχώρι) έκαψαν άλλα 40 σπίτια και σκότωσαν όσους συνάντησαν, περαστικούς ή εργαζόμενους στα κτήματα τους (1 κάτοικο του Αμουρίου, 12 κατοίκους του Μεσοχωρίου και 5 του Δαμασίου).

     Είχε ήδη βραδιάσει όταν ήρθε η διαταγή για την εκτέλεση από τον εγκληματία πολέμου διοικητή της Μεραρχίας Πινερόλο αντιστράτηγο Μπενέλι. Χωρισμένοι σε επτάδες οι κρατούμενοι άρχισαν να εκτελούνται και να βάφουν με το αίμα τους το χώμα του Καυκακιού. Μόνο 6 κατάφεραν να σωθούν. Ο Πέτρος Κιάτος έσπρωξε τον Ιταλό σκοπό και έτρεξε μέσα στα πουρνάρια προς το ποτάμι χωρίς να τον βρουν οι σφαίρες ενώ οι άλλοι 5 (ο Γιώργος Κιάτος, ο Ευάγγελος Ντάσιος, ο Χρήστος Κυπαρρίσης, ο Βασίλης Ζάγκας και ο Σωτήρης Δισακόπουλος) γλύτωσαν καθώς παρέμειναν κρυμμένοι κάτω από το σωρό των πτωμάτων των υπόλοιπων εκτελεσθέντων.

    Για το έγκλημα αυτό ζητήθηκε η ποινική δίωξη των υπευθύνων ήτοι:

1) του Ταγματάρχη πεζικού Antonio Festi, που ήταν Φρούραρχος και Διοικητής των Ιταλικών δυνάμεων Ελασσόνας

2) του συνταγματάρχη της Καραμπινερίας και εθνοσύμβουλο του Fascio Antonio Bali, που ήταν και αυτός που διέταξε την πυρπόληση της Tσαριτσάνης και την εκτέλεση 45 κατοίκων της στις 12-3-1943,

3) του Αντισυνταγματάρχη της Καραμπινερίας Antonio Tsigano και

4) του Διοικητή της Ιταλικής Μεραρχίας Λάρισας Benelli.

Διαμαρτυρία πρώτη

Τηλεγράφημα Ελασσόνα 19/2/43 Προς Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, Υπουργείο Εσωτερικών Αρχηγείο Χωροφυλακής Αριθμός 16/41/19α/19/2/43

    Από παρελθούσης Τρίτης κωμόπολις Δομενίκου δεν υπάρχει. Στρατός κατοχής με επικεφαλής Αξιωματικούς εξ αφορμής μιας επιθέσεως, ενεργηθείσης καταυτού υπό 50δος ενόπλων ανταρτών και ενισχυθείς εκ Λαρίσης, Τυρνάβου και Ελασσόνος με στρατόν και αεροπορίαν, δεν απεδόθη εις δίωξην των ανταρτών, αλλά μετά λύσσης απεδόθη εις εύκολον ηρωισμόν, δηλαδή σύλληψιν και φόνον αθώων, διαρπαγήν και πυρπόλησιν οικιών.

    Εκτός των συλληφθέντων εντός κωμοπόλεως, συνέλαβον εν υπαίθρω και πάντα ασχολούμενον εις γεωργικάς εργασίας και τους εφόνευσαν.

    Μέχρι στιγμής αριθμός εκτελεσθέντων υπερβαίνει 150, χωρίον Μυλόγουστα 15, Αμούρι 5. Πυρποληθείσαι οικείαι 200. Δομένικον θρήνοι, οδυρμοί και κραυγαί απελπισίας ακούγονται και συγκινητικαί σκηναί εκτυλίσσονται. Απορφανισθείσαι οικογένειαι στερούνται τροφής στέγης και παντός χρειώδους.

Δ/της Υποδ/σεως Ελασσόνος Νικ.Μπάμπαλης Μοίραρχος

Διαμαρτυρία δεύτερη

Αριθ.16/41/19 α Ελασσών 19/2/43 Προς το Ιταλικόν Φρουραρχείον Ελασσόνος.

    Διαμαρτύρομαι με όλην την δύναμιν της ψυχής μου ως αξιωματικός και ως άνθρωπος δια τα αποτρόπαια εγκλήματα τα οποία την παρελθούσαν Τρίτην 16 τρέχοντος μηνός διέπραξαν εις Δομένικον ο στρατός σας, έχων δυστυχώς Αξιωματικούς επικεφαλής δια θανατώσεως 150 αθώων και αόπλων πολιτών Δομενίκου, απορφανίσας ισαρίθμους οικογενείας και ρίψας εις την δυστυχίαν και θλίψιν αρκετάς εκατοντάδας αθώων γυναικοπαίδων και πυρπολήσας υπερδιακοσίας οικίας μετά των υπαρχόντων των και αφού προηγουμένως οι αξιωματικοί και στρατιώται σας αφήρεσαν ότι πολύτιμον αντικείμενον εύρον.

    Εναντίον του στρατού σας επετέθησαν ένοπλοι και πιθανόν να εφόνευσαν στρατιώται σας ενισχυθείς όμως ο στρατός σας από τον Τύρναβον και την Λάρισα από ξηράς και αέρος και καταστάς ασυγκρίτως ισχυρότερος είχε υποχρέωση να επιδοθεί εις την καταδίωξην των ενόπλων εκείνων και όχι να στραφεί εναντίον αθώων ανθρώπων οι οποίοι πεισθέντες εις τάς επισήμους υποσχέσεις σας όπως, οσάκις μεταβαίνωσιν Ιταλοί στρατιώται να παραμένωσιν εις τα χωρία των μη διατρέχοντες κανένα κίνδυνον και βασιζόμενοι εις την αθωότητα των παρέμειναν εκεί δια να εύρωσιν οικτρότατον θάνατον και να εγκαταλείψωσιν εις την θλίψιν και απόγνωσιν συζύγους και παιδιά.    

    Δεν σας είναι βεβαίως άγνωστον ότι τον άμαχον πλυθυσμόν προστατεύουν διεθνείς νόμοι και συνθήκαι τάς οποίας, ούτε ετηρήσατε, ούτε εσεβάσθητε, εν αντιθέσει προς ημάς, οι οποίοι, κατά τον μεταξύ μας πόλεμο εν Αλβανία ετηρήσαμεν. Εντούτοις ισχυρίζεσθε ότι είσθε το πλέον πεπολιτισμένον Κράτος της Ευρώπης και όμως παρόμοια κακουργήματα δεν τα διαπράττουν παρά μόνο βάρβαροι. Και άλλοτε στρατιώται σας και Αξιωματικοί διέπραξαν εγκλήματα φονεύσαντες αθώους πολίτας και επιχειρήσατε να συγκαλύψετε τα εγκλήματα αυτά και δεν εδίστασαν οι αξιωματικοί σας να αποδώσουν τους φόνους εις Έλληνας περιβληθέντας δήθεν στολάς Ιταλών και επιχείρησαν να με εκβιάσουν να υποβάλλω αναφοράν αναιρούσαν προηγουμένην δια της οποίας κατήγγειλα τους φόνους αυτούς. Τώρα ποίαν δικαολογίαν θα προβάλητε;   

    Ημείς στηριζόμενοι εις τα γεγονότα του Δομενίκου Θα πιστεύωμεν ακραδάντως ότι όλοι οι φόνοι των Ελλήνων είναι έργον σας.

Ο Διοικητής της υποδ/σεως Ελασσόνος Ν.Μπάμπαλης Μοίραρχος

    Λόγω της στάσης του αυτής, συνελήφθη, φυλακίστηκε καταδικάστηκε σε θάνατο άλλα γλίτωσε την εκτέλεση και στάλθηκε όμηρος σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Ιταλία από όπου επέστρεψε μετά την απελευθέρωση.

    Σύμφωνα με την επίσημη αναφορά του Διοικητή της Μεραρχίας Μπενέλλι που ήρθε στο φως μέσα από την έρευνα της κας Λύντια Σανταρέλλι, καθηγήτριας της σύγχρονης Ιταλικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης και του Έλληνα Ιστορικού Κωστή Κορνέτη στα αρχεία της μεραρχίας Πινερόλο, διοικητής των Ιταλικών Δυνάμεων στις επιχειρήσεις του Δομενίκου που είναι ο υπεύθυνος αξιωματικός την βραδιά της σφαγής ήταν ο Αντισυνταγματάρχης Αντόνιο ντι Πάουλα που μάλιστα προτείνεται από τον Μπενέλλι για εύφημο μνεία ενώ βαρύτατη είναι η ευθύνη του Στρατηγού Τζελόζο, που ήταν Διοικητής του Σώματος του Ιταλικού Στρατού στην Ελλάδα, καθότι η πολιτική των αντιποίνων κατά του άμαχου πληθυσμού, όπως αποδεικνύεται ξεκάθαρα από την έρευνα της κας Σανταρέλλι, αποτέλεσε επίσημη τακτική του Ιταλικού στρατού σε όλα τα Βαλκάνια.