10.Όμηρος ( 800-750 π.Χ.)

ΣΟΦΑ ΛΟΓΙΑ ΣΟΦΙΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ

10.Όμηρος ( 800-750 π.Χ.)

Πολλά από αυτά τα μεταχειριζόμαστε ή τα διαβάζουμε. Καιρίς να μάθουμε και ποιος τα έγραψε πρώτη φορά και έχει την ΠΑΤΡΟΤΗΤΑ τους 

http://www.gnomikologikon.gr

Ούτις εμοί γ’ όνομα

μτφρ: το όνομά μου είναι "Κανένας"

(Η γνωστή πονηριά του Οδυσσέα προς τον Κύκλωπα Πολύφημο )

Ποίον σε έπος φύγεν έρκος οδόντων;

μτφρ: κυριολεκτικά: τι λόγος ξέφυγε από την οδοντοστοιχία σου. Μεταφορικά: τι μαλακία είπες τώρα;

(Ο Δίας αντιδρώντας στην κατηγορία της Αθηνάς ότι εγκατέλειψε τον Οδυσσέα)

Άχθος αρούρης.

μτφρ: Βάρος της γης , άχρηστος (η φράση αρχικά αφορούσε τον Αχιλλέα).

(Ιλιάς Σ)

Δόσις ολίγη τε φίλη τε.

μτφρ: Προσφορά μικρή αλλά εγκάρδια (ή καλοδεχούμενη).

Άλλοις γαρ τ’ άλλοισιν επιτέρπεται έργοις.

μτφρ: ότι σ’ άλλα έργα αρέσκεται τούτος και σ’ άλλα εκείνος

Έσσετ’ ήμαρ.

μτφρ: θα ‘ρθει η μέρα που…

(Ιλιάς)

Ουκ αγαθόν πολυκοιρανίη. Είς κοίρανος έστω, είς βασιλεύς.

μτφρ: Δεν είναι καλό να υπάρχει πολυαρχία. Πρέπει να υπάρχει ένας αρχηγός, ένας βασιλιάς

Θαρσαλέος ανήρ εν πάσιν αμείνον.

μτφρ: ο θαρραλέος άνθρωπος υπερτερεί σε όλα

Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν.

(Ιλιάδα Ζ, Ο Ιππόλαχος από τη Λυκία στο γιο του Γλαύκο)

Ο τρώσας και ιάσεται.

μτφρ: αυτός που προξένησε την πληγή θα τη γιατρέψει (Ο Αχιλλέας εν προκειμένω).

(από την Ιλιάδα)

Πριν τι κακόν παθέειν. Ρεχθέν δε τε νήπιος έγνω

μτφρ: [Το θέμα είναι να λογαριάζεις] πριν πάθεις κακό. Ακόμα και ο άμυαλος όταν πάθει βάζει μυαλό.

Ροδοδάκτυλος Ηώς.

Ηώς=Αυγή, μυθική θεά

Έργον αέξεται, ώ επιμίμνω.

απόδοση: μια δουλειά θα προχωρήσει, αν καταπιαστείς μ’ αυτήν σοβαρά

Χόλος νόον οιδάνει.

μτφρ: ο θυμός φουσκώνει το μυαλό

Πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνων.

(Οδύσσεια α')

Δημοβόρος βασιλεύς, επεί ουτιδανοίσιν ανάσσεις.

μτφρ: λαοφάγε βασιλιά, κυβερνάς "ουτιδανούς" ( τιποτένιους )

(από την Ιλιάδα, ομιλεί ο Αχιλλέας)

Τυδεύς τοι μικρός μεν έην δέμας, αλλά μαχητής.

μτφρ: ο Τυδέας (ο πατέρας του Διομήδη) ήταν μεν μικρόσωμος, αλλά (υπήρξε) μαχητής

(Ιλιάδα, Ε 801)

Ώλετο μεν μοι νόστος, ατάρ κλέος άφθιτον έστα.

μτφρ: δεν υπάρχει για μένα επιστροφή, μα αιώνια θα είναι η δόξα

(Ιλιάδα Ι 13)

Νόστιμον ήμαρ.

μτφρ: η ημέρα της επιστροφής.

(Οδύσσεια α΄)

Καπνόν αποθρώσκοντα

(από την Οδύσσεια)

Αιδώς, Αργείοι.

(Ιλιάδα Ε)

Έπεα πτερόεντα.

(Ιλιάς, σε διάφορα χωρία)

Θαύμα ιδέσθαι.

Άμα πρόσσω καί οπίσσω λεύσσει

μτφρ: κοιτάει από μπροστά και από πίσω [για να δει ποιο είναι το καλύτερο]

Είς οιωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης.

(Ιλιάδα Μ, ρήση του Έκτορα)

Ου Νέμεσις Τρώας και ευκνήμιδας Αχαιούς
τοιήδ' αμφί γυναικί πολύν χρόνον άλγεα πάσχειν.
Αινώς αθανάτησι θεής εις ώπα έοικεν

μτφρ: δεν είναι κατηγόρια, όχι, για πλάσμα σαν κι αυτή /τόσο καιρό που σφάζουνται οι Αχαιοί κι οι Τρώες./Αλήθεια, αθάνατη θεά λες κι είναι σαν τη βλέπεις

(σχόλιο των γερόντων της Τροίας, όταν είδαν την Ωραία Ελένη. Το «Ου Νέμεσις» εξελίχθηκε σε παροιμιώδη φράση, δηλωτική θαυμασμού )

Αιδώς δ’ ουκ αγαθή κεχρημένω ανδρί παρείναι.

μτφρ: Η ντροπή δεν ταιριάζει σε αυτόν που βρίσκεται σε ανάγκη

Οδύσσεια, τ 351

Αεί τον όμοιον άγει θεός ως τον όμοιον.

μτφρ: πάντα ο θεός τον όμοιο κοντά στον όμοιο φέρνει

Παρά θίν’ αλός.

μτφρ: παραλιακά

(Ιλιάς Α)

• Μάντις κακών

(Ο Αγαμέμνων για τον Κάλχα)

• Τέτλαθι δη, κραδίη και κύντερον άλλο ποτ’ έτλης.

μτφρ: κράτα καρδιά μου, πολύ σκληρότερο έχεις βαστάξει πόνο

(Οδύσσεια υ 18)

• Οπποίον κ’ είπησθα έπος, τοίον κ’ επακούσαις.

μτφρ: ό,τι λόγο πεις, τέτοιον και θ’ ακούσεις

Ιλιάς, Υ 250

• Ως ουδέν γλύκιον ης πατρίδος ουδέ τοκήων γίνεται.

μτφρ: Τίποτε γλυκύτερο δεν υπάρχει από την πατρίδα κι απ’ τους γονείς

• Μήνιν άειδε θεά Πηληιάδεω Αχιλήος.

(Η πρώτη φράση της Ιλιάδας)

• Ταύτα θεών εν γούνασι κείται.

μτφρ: αυτά εξαρτώνται από τη θέληση των θεών

• Μένεα πνέων

• Κείτο μέγας μεγαλωστί, λελασμένος ιπποσυνάων.

μτφρ: σωριασμένος κάτω φαρδιά-πλατιά, έχοντας χάσει το άλογο

Ιλιάδα π’

• Σήματα λυγρά

μτφρ: ολέθρια σημάδια

• Άνδρα μοι ένεπεν μούσα πολύτροπον ως μάλα πολλά πλάγχθη, επεί Τροίης ιερόν πτολίεθρον έπερσεν, πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω.

(η πρώτη φράση από την «Οδύσσεια»)