1.ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΖΑΝΝΑ

ΕΔΩ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

1.ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΖΑΝΝΑ

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΗΣ 4, 546 21 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΤΗΛ: 2310 271-195, 270-972, FAX: 2310 271- 501

e-mail: ems@ems.gr site: www.ems.gr

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΖΑΝΝΑΣ

Εξόδιος λόγος

    Με βαθιά ευγνωμοσύνη και τιμή αποχαιρετά η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών τον επιφανή Εταίρο της, η Ελλάδα τον πιστό στρατιώτη της, η Μακεδονία τον υπερασπιστή της, η Θεσσαλονίκη τον εραστή της, η κοινωνία τον εμπνευστή της.

    Ο Δημήτρης Κ. Ζάννας υπήρξε ευπατρίδης. Και ήταν, κατά τα πατρώα μας, κοσμοπολίτης επειδή ακριβώς ήταν εγκρατής Έλλην και ακέραιος πολίτης.

    Γενναιόδωρος, ανιδιοτελής και ταπεινός αφιέρωσε τη ζωή του στην Πατρίδα, στον πάσχοντα άνθρωπο και στη νεολαία. Εμείς οι Μακεδόνες τον ευγνωμονούμε, τον τιμούμε και τον αγαπούμε. Τον κρατούμε στην καρδιά μας.

    Πώς να συνοψίσεις σε λίγα λόγια τη ζωή του; Είναι η Ιστορία.

    Στην Κατοχή διέσωσε αδελφούς Εβραίους Θεσσαλονικείς από το Ολοκαύτωμα. Είναι ο Δίκαιος των Εθνών στο Ισραήλ. Πολέμησε τον κατακτητή αποφασιστικά στην Εθνική Αντίσταση. Σε άμεση επαφή με το Συμμαχικό Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής οργάνωσε τη διαφυγή των αξιωματικών, τον εξοπλισμό των ανταρτών και πλήρη δίκτυα πληροφοριών συνεργαζόμενος στενά με τον θρυλικό λόρδο Τζέλικο.

    Στη συνέχεια, στα ερείπια των Πολέμων, εργάσθηκε εθελοντικά, σκληρά και αποτελεσματικά για να ανασυγκροτηθεί η Μακεδονία, να επανέλθει η ζωή στα ερημωμένα χωριά, να βρουν στοργή τα ορφανά και τα τυφλά παιδιά της θύελλας, να καρπίσει πάλι η ματωμένη γη. Μοίρασε τρόφιμα, φάρμακα και ρούχα στη φτωχολογιά. Άνοιξε νέους ορίζοντες στην αγροτιά.

    Αγωνίσθηκε να ανακαινίσει την Πατρίδα, να την κάνει νέα. Γι’ αυτό οι νέοι υπήρξαν η διακονία όλης της ζωής του. Η αγρυπνία του. Από το πηδάλιο και το πλήρωμα της Σχολής Τυφλών, της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια, της ΧΑΝ, του Ναυτικού Ομίλου, του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, του Κέντρου Επιστημονικής Τεκμηρίωσης της Ιστορίας της Μακεδονίας δίδαξε και άσκησε τους νέους να γίνουν καλοί καγαθοί πολίτες.

    Το έργο του συνέδραμαν, βέβαια, πολλοί. Αλλά ο Ζάννας στάθηκε Αρχηγός. Η διακονία του μετέδιδε μεστό ένα ζωτικό ζεύγος αξιών: αλληλοπεριχώρηση των διαφορετικών και ιδιοπροσωπία˙ αλληλεγγύη και άμιλλα˙ ελευθερία και καθήκον. Καθήκον˙ καθήκον πάντοτε, παντού και εν παντί. Βλέπω εδώ τον Αρχηγό που πράττει περί Πάτρης το καθήκον.

Μικρέ αδελφέ μου, σε σταυροφιλώ.

    Ο Δημήτρης ήταν ο Καλός Σπορεύς και σπόρος του οι νέοι επί την γην την αγαθήν, τη μακεδονική. Γιατί ήθελε έναν άλλον κόσμο. Κόσμο αλληλέγγυο και ειρηνικό, εργατικό και παραγωγικό, δημοκρατικό και ελεύθερο. Κόσμο, δηλαδή, ελληνικό, εναρμόνιο με τις πατρώες μας αξίες. Ο Ελληνισμός είναι ο Πολιτισμός.

Ορμώμενος από τον Όλυμπο είχε στα μάτια του τον ευρύτατο ορίζοντα του Ελληνισμού και κινήθηκε πάντοτε προς τα υψηλά. Κληρονόμησε, άλλωστε, τον αγώνα τον καλόν.

    Ο ομώνυμος παππούς του Δημήτριος Κ. Ζάννας, κορυφαίος ιατρός από το Λιβάδι του Ολύμπου, διηύθυνε τον Μακεδονικό Αγώνα στο βιλαέτι της Θεσσαλονίκης. Ήταν ο Πρόεδρος του Εκτελεστικού. Στον Μακεδονικό Αγώνα πήραν μέρος όλοι οι συγγενείς του και ο πρωτότοκος γιός του Κωνσταντίνος. Ο γαμβρός του Αλκιβιάδης Μάλτος από το Μοναστήρι, σύζυγος της θυγατέρας του Ιφιγένειας, στο Εκτελεστικό. Καταφύγιο και ορμητήριο των Μακεδονομάχων ήταν το οικογενειακό κτήμα στα Παλατίτσια, μακεδονιστί τα Παλάτια των Μακεδόνων Βασιλέων σε επαφή με τις Αιγές, την αφανή τότε πρώτη πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Εκεί τα δύο αδέλφια της γυναίκας του Ελένης, ο Σωτήριος και ο Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, από το Λιβάδι, περιέθαλπαν, διακινούσαν, τροφοδοτούσαν και οδηγούσαν τα σώματα των Μακεδονομάχων προς την Κεντρική Μακεδονία και το Ρουμλούκι από τον Όλυμπο και τα Πιέρια ή από τις ακτές του Θερμαϊκού.

    Από τα Παλατίτσια ο πρωτότοκός του γιος Κωνσταντίνος, πατέρας του Δημήτρη μας, μετέφερε τον οπλισμό και τους Μακεδονομάχους στο Βέρμιο και στα Πιέρια.

   Ο Κωνσταντίνος Δ. Ζάννας πολέμησε εθελοντής στους Βαλκανικούς Πολέμους. Στην πολιορκία του Μπιζανίου το 1913 εξαγόρασε τα σχέδια του οχυρού και τα παρέδωσε στον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο που έτσι εξεπόρθησε το άπαρτο Μπιζάνι. Γι’ αυτό του απονεμήθηκε ο Μεγαλόσταυρος του Βασιλικού Τάγματος Γεωργίου Α΄. Ανέλαβε Πρόεδρος του Ελληνικού Σταυρού. Όταν το 1931 ο καταστροφικός σεισμός της Ιερισσού ερήμωσε τον τόπο, ο Κωνσταντίνος περιέθαλψε τους σεισμοπαθείς και κατηύθυνε ταχύτατα την ανοικοδόμηση της Χαλκιδικής. Κατά το Έπος του Σαράντα βρέθηκε στην πρώτη γραμμή με τον Ερυθρό Σταυρό και τις εθελόντριες Αδελφές. Περιέθαλψε τους τραυματίες ήρωες. Κατά

τον λιμό του 1941 μοίρασε τρόφιμα στους Θεσσαλονικείς. Θυμάμαι παιδί στο λιμάνι να καταπλέει λευκό εκείνο το σωτήριο πλοίο με τον κόκκινο σταυρό που μας έστελναν οι ουδέτερες χώρες Σουηδία, Ελβετία, συχνά και η Τουρκία. Μαζί με τον γιό του Δημήτρη πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Μετά την απελευθέρωση εκπροσώπησε τις φιλανθρωπικές οργανώσεις Ηνωμένων Πολιτειών, Σουηδίας και Ελβετίας στη Θεσσαλονίκη: σε συνεργασία με τον γιό του Δημήτρη αναδιοργάνωσε τα τέσσερα νοσοκομεία, το Γηροκομείο και τη Σχολή Τυφλών. Συμμάζεψαν τα ορφανά και τα τυφλά παιδιά.

    Ο Αλέξανδρος Δ. Ζάννας, δευτερότοκος του ιατρού, θείος του Δημήτρη μας, ήταν μικρό παιδί το 1903, όταν οι Βούλγαροι εξαπέλυσαν την εξέγερση του Ήλιντεν στη Μακεδονία. Τον βλέπουμε, όμως, σε φωτογραφία ζωσμένο τα άρματα μέσα στην τουρκοκρατούμενη πόλη! Εβίωσε παιδί τον Μακεδονικό Αγώνα στο πατρικό του σπίτι και στα Παλατίτσια. Οι αναμνήσεις του και η οικογένειά του είναι το φύραμα με το οποίο η

πεθερά Πηνελόπη Δέλτα ζύμωσε τα θρυλικά Μυστικά του Βάλτου και γαλούχησε γενεές νέων Ελλήνων.

    Φοιτητής στη Γερμανία εκείνον τον λαμπρό Οκτώβριο του 1912 ο Αλέξανδρος διέκοψε τις σπουδές του, έτρεξε εθελοντής και πολέμησε μπροστά από τις εμπροσθοφυλακές του Στρατού με το σώμα του Μακεδονομάχου Ματαπά. Ανήμερα του Αγίου Δημητρίου, πρωί πολύ πριν παραδοθεί η πόλη, πρώτος ο Αλέξανδρος –τι όνομα!– εισήλθε έφιππος στη Θεσσαλονίκη και εξασφάλισε καταλύματα του Στρατού. Αυτός ύψωσε πρώτη φορά την ελληνική σημαία στον Λευκό Πύργο. Το 1916 πρωταγωνίστησε στο Κίνημα Εθνικής Αμύνης με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Πολέμησε ως αεροπόρος στη Μικρασιατική Εκστρατεία.

    Εξελέγη επανειλημμένα βουλευτής Θεσσαλονίκης με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Είναι ο πρώτος Υπουργός Αεροπορίας της Ελλάδος. Σύζυγός του η Βιργινία, θυγατέρα της Πηνελόπης Δέλτα. Γιός τους ο Παύλος Α. Ζάννας ο οποίος στη Θεσσαλονίκη θέρμανε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, τη Διεθνή Έκθεση, τα Γράμματα, την Τέχνη. Αντιστάθηκε στη δικτατορία και καταδικάσθηκε βαριά μαζί με τους συντρόφους του.   Τον ξεπροβοδούν εδώ εκείνοι οι σύντροφοί του και Εταίροι μας, οι οποίοι με στήριξαν στην ανακαίνιση της

Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Ο Παύλος δικάσθηκε και καταδικάσθηκε μέσα στο παλαιό αρχοντικό του Μακεδονομάχου παππού του, στην παλαιά λεωφόρο Χαμηντιέ, στην οδό Εθνικής Αμύνης. Κόρη τους η Λένα, η οποία παντρεύτηκε στη ξενιτιά για μας, στον Μοριά, τον Κωνσταντίνο Σαμαρά της Πύλου, προσωπικό μετά ιατρό του Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή. Τα δύο αγόρια τους είναι εδώ και αποχαιρετούν τον θείο τους Δημήτρη: κατά τα πρεσβεία ο Αλέξανδρος Σαμαράς και ο Αντώνης Σαμαράς ο Πρωθυπουργός της μαχομένης Ελλάδος.

    Ο Δημήτρης Κ. Ζάννας προσέφερε εκ του περισσεύματος της καρδίας του. Μας χάρισε και μεγάλο μέρος της περιουσίας του. Το κτήμα του, 600 στρέμματα, στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή. Το Μουσείο του Μακεδονικού Αγώνα στην ακίβδηλη Ιστορία. Το κτίριο του Γυμνασίου, του Λυκείου και του Μουσείου στο Λιβάδι. Και εκεί μια ωραία κρήνη για να μην σιγήσει ποτέ η παγά λαλέουσα του Γένους.

    Κάθε φορά που ανέβαινε εκεί, στην πατρογονική εστία του, χυνόταν στην κωμόπολη στόμα-στόμα μια βοή: Βίνε Ζιάννα! Βίνε Ζιάννα. Ήλθε ο Ζάννας!

    Τώρα από τον Όλυμπο χύνεται στόμα-στόμα στον Θερμαϊκό, μέχρις εδώ, η πένθιμη βοή: Φούτζε Ζιάννα! Φούτζε! Φεύγει ο Ζάννας! Φεύγει!

    Πράγματι ο Δημήτρης Κ. Ζάννας φεύγει κατά σάρκα. Αλλά η ψυχή του, το υψηλό παράδειγμά του, το ήθος του, ο αυθεντικός πατριωτισμός του μένει. Μας οδηγεί στους χαλεπούς καιρούς μας. Και εμείς οι Μακεδόνες είμαστε εδώ. Περάσαμε πολλές θύελλες, απείρως τρομερότερες, και τις ξεπεράσαμε όλες. Είμαστε οι νικητές.  Και είμαστε αποφασισμένοι. Θα νικήσουμε ξανά. Τουτς ντι αντούν! Όλοι μαζί.

    Κάλεα μ’μπάρα, φράτε. Καλό δρόμο, αδελφέ μου!

Νικόλαος Ι. Μέρτζος

Πρόεδρος της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών__